'Vooruit eruit, Open Vld erin' is makkelijker gezegd dan gedaan

Vooruit wil voorlopig niet verder onderhandelen over een nieuwe federale regering. De optie om Vooruit dan maar te vervangen door Open Vld ligt bij de andere onderhandelende partijen op tafel, maar niemand lijkt 100 procent gewonnen voor dat idee.

Key takeaways

Alternatieven voor Arizona worden verkend. MR wil graag Open Vld mee aan boord trekken. De rest houdt de boot wat af.
Het probleem is dat een coalitie met Open Vld maar zonder Vooruit niet erg werkbaar blijkt.
Bij Open Vld staat er ook nog niemand publiekelijk te springen, al worden in de coulissen wel de mogelijkheden overwogen.

In het nieuws: Alternatieven voor Arizona worden toch verkend.

De weigering van Vooruit om verder te onderhandelen, doet N-VA, cd&v, Les Engagés en MR elders kijken. In plaats van de Arizona-coalitie met Vooruit kan men ook opteren voor een Zweedse coalitie met Open Vld. Die zal sowieso een rechtsere koers kunnen varen en wordt minder gehinderd door de weigeringen langs de linkervleugel. Volgens De Standaard zaten de vier partijen bijeen om die optie te bespreken vóór formateur Bart De Wever (N-VA) naar de koning trok om zijn ontslag aan te bieden. Koning Filip heeft hem toch verzocht om nog een week te proberen om Arizona te redden. Onder meer politicoloog Carl Devos (UGent) en verschillende kranten gaan er van uit dat er ondertussen toch gesproken wordt met Open Vld. De Wever zou daarvoor een vrijgeleide hebben gekregen.
- “Ofwel geeft Vooruit alsnog een signaal. Ofwel wordt gekeken naar de alternatieven. Ofwel belanden we straks in een diepe politieke crisis”, zegt iemand in De Morgen.
- De Standaard weet dan weer dat De Wever nog niet belde naar Open Vld-voorzitter Eva De Bleeker. Alle onderhandelende partijen blijven voorlopig formeel geloven in Arizona, schrijft de krant.
- “Ik hoop dat alle partijen beseffen hoe belangrijk het is dat deze regering er komt”, zegt Sammy Mahdi (cd&v). Rousseau: “Wij willen met Vooruit in de regering, laat dat duidelijk zijn”.
Maar ondertussen ontstaan er wat barstjes door MR. Voorzitter Georges-Louis Bouchez zegt dat Arizona “de meest wenselijke” coalitie is, maar “logischerwijs zou ik ook niet ongelukkig zijn als ik met mijn zusterpartij (Open Vld, red.) zou moeten samenwerken”. Bij RTL gaf Bouchez maandag aan dat er gepraat mag worden met andere partijen.

“Serieus blijven”

De problemen: Open Vld biedt een krappe meerderheid en heeft bovendien geen meerderheid aan Vlaamse kant.

De 13 zetels van Vooruit inruilen voor de 7 zetels van Open Vld geeft een zeer krappe meerderheid van 1 zetel: 76 op 150. Om die regering te doen werken, zouden alle Kamerleden van de regeringsfracties mee moeten stemmen met de regeringspartijen. En laat onafhankelijk Kamerlid Jean-Marie Dedecker nu net erg onvoorspelbaar zijn. Hij zetelt mee in de N-VA-fractie, maar als hij anders stemt, ondermijnt hij op die manier de regering.
- Voor Mahdi is die meerderheid van 1 zetel te krap. “Je moet serieus blijven”, zegt hij in Terzake. “Voor de grote hervormingen heb je een solide meerderheid nodig. Een meerderheid van één enkele zetel (…) is geen ernstige poging, ik denk dat de meeste mensen dat wel weten”. Mahdi blijft voorstander van een afspiegelingscoalitie met de partijen van de Vlaamse en Waalse regering die samen in de federale regering stappen. “Nee, het is niet bespreekbaar”, zegt Mahdi over de optie met Open Vld.
Mahdi haalt ook aan dat een regering met als Vlaamse partijen N-VA, cd&v en Open Vld geen meerderheid heeft langs Nederlandstalige kant. De drie vertegenwoordigen dan 42 van de 90 zetels. Dat is een probleem voor De Wever, die van een Vlaamse meerderheid altijd al een strijdpunt maakte. Vivaldi, dat ook geen Vlaamse meerderheid had, werd door De Wever daarop aangevallen. Hij beloofde “dat er nooit nog een regering zonder meerderheid aan Vlaamse kant zou komen”.
Bouchez lijkt over beide punten niet erg moeilijk over te doen. “Eén zetel is genoeg”, zegt hij. Hoewel ook hij de Arizona-coalitie “comfortabel” noemt, heeft hij duidelijk zijn zinnen op iets anders gezet.

Voorlopig geen commentaar

Om te volgen: Wat denkt men er bij Open Vld eigenlijk zelf over?

Een ander probleem is dat een Arizona-regering werd voorgesteld als een ‘coalitie van winnaars’. Open Vld gaf na de verkiezingsnederlaag aan in de oppositie te zullen gaan. Daar dan nu weer op terugkomen, ligt gevoelig.
Ideologisch lijken er weinig obstakels te zijn, citeert De Morgen een liberaal: “Die supernota’s van De Wever zien er wel interessant uit. Willen we daar jarenlang oppositie tegen voeren, nota bene met drie ex-regeringsleden?”.
De Open Vld’ers flirtten met regeringsdeelname. Voorzitter De Bleeker wil geen commentaar kwijt, anderen doen dat wel. Zo stelde Maurits Vande Reyde (Open Vld) voor om niet in de regering te stappen, maar om gedoogsteun te geven aan wat dan een minderheidskabinet zou zijn.
Volgens De Tijd overwegen enkele liberalen een ander engagement: het steunen van een hervormingsakkoord, waarna nieuwe verkiezingen volgen.

Maar: Zo ver zijn we dus nog lang niet. De eerste vraag is of het De Wever lukt om Arizona nog op de rails te krijgen. Daar heeft hij tijd voor tot 12 november. Dan brengt De Wever opnieuw verslag uit bij de koning.