Vooruit-kopvrouw Jinnih Beels verdwijnt uit de Antwerpse stadspolitiek. Dat was gisteren de conclusie die ze zelf trok, na een stevige vergadering bij de Antwerpse afdeling van Vooruit: geen lijsttrekker in oktober. Op die manier keert de rust in de Antwerpse afdeling terug en probeert de partij de bladzijde om te slaan. “Antwerpen heeft ons 3 procent in de peilingen gekost”, is de conclusie van de partijtop. Een comeback van rivaal Tom Meeuws (Vooruit) in oktober voor de stad is meteen uitgesloten: geen beloningen daar. Ook Kathleen Van Brempt (Vooruit) is niet de logische keuze, wel huidig schepen Karim Bachar (Vooruit). Tegelijk gelooft men bij Vooruit “dat de bodem nu bereikt is”. Voorzitter Melissa Depraetere (Vooruit) krijgt ondertussen lof voor haar actieve rol in het ontmijnen van het conflict. Tegelijk is duidelijk dat de Vlaamse socialisten klaar zijn om opnieuw goudhaantje Conner Rousseau terug te laten keren, om zo het verhaal rond de partij weer mee om te draaien. “Na deze dip kan het alleen maar beter”, is de redenering. Dat scenario vereist wel een zeer strak draaiboek, waarbij de huidige voorzitter de regie houdt. 

In het nieuws: Geen Jinnih Beels (Vooruit) in oktober als lijsttrekker in Antwerpen.

De details: Een lang aanslepende burgeroorlog tussen Beels en Meeuws in Antwerpen werd gisteren finaal beslecht: geen van beiden is de toekomstige baas. Die rol lijkt weggelegd voor huidige schepen Karim Bachar, die als consensusfiguur een brede basis heeft, én de steun van de partijtop geniet. 

• “Jij bent de eerste voorzitter in lange tijd die hier niet buiten gedragen is.” Of dat echt als compliment mag tellen, is niet duidelijk, maar het kwam gisteren als commentaar vanuit de Antwerpse Vooruit-afdeling, gisteren tijdens een crisisvergadering van de leden, aan het adres van Melissa Depraetere.
• De jonge voorzitter van Vooruit had zich wel verwacht aan het één en ander, nadat ze totaal onverwacht in november vorig jaar tot partijleider werd gebombardeerd, als opvolger van Conner Rousseau. En zelfs dat de Antwerpse afdeling daarbij een lastpak kon zijn: elke socialistische voorzitter weet dat. 
• Die afdeling is notoir eigenzinnig. En bovendien tikte er een interne tijdbom: Beels en Meeuws konden al langer nauwelijks door één deur. Dat verziekte de afdeling compleet, en verdeelde die in kampen. Niet toevallig droomde Beels hardop van een ministerpost, toen in december ‘22 socialiste Meryame Kitir (Vooruit) moest opstappen als minister van Ontwikkelingssamenwerking: het was de exit waar ze toen al naar smachtte. Rousseau koos toen voor de ervaring en stabiliteit van Caroline Gennez (Vooruit), waardoor de Antwerpse burgeroorlog bleef duren. 
• Rousseau koos daarbij finaal wel voor de electorale kracht van Beels: ze werd door hem aangeduid als lijsttrekker voor de Kamer én voor de gemeenteraadsverkiezingen in de stad in oktober. Depraetere erfde dat dossier, dat ‘beslecht’ leek.
• Alleen, dat onder het voorzitterschap van Depraetere en vooral in de cruciale maanden vlak voor de verkiezingen barstte de Antwerpse etterbuil toch open. Dat het conflict tussen de twee Antwerpse Vooruit-schepenen zo hard en giftig gespeeld werd, had niemand echt zien aankomen. 
• “De schade voor de partij is enorm, want plots ontstaat er een negatief beeld en een negatieve sfeer rond ons”, zo maakt men aan de Keizerlaan, het hoofdkwartier de analyse. “Dat heeft ons 3 procent gekost in de peilingen”. 
• Initieel leek in februari eerst enkel Meeuws te sneuvelen in de rode broederstrijd. Dat hij daarbij zélf ontslag nam, met het nodige theater én natrappen, zonder een incident rond racisme te duiden, werd hem door de partijtop zeer kwalijk genomen. Het maakt ook meteen dat de kans erg klein is dat men hem vanuit de partij nog een topplek gunt in oktober.
• Maar ook Beels kon de gevraagde discipline in de communicatie niet handhaven: tot driemaal toe, zelfs vlak voor een verzoeningsvergadering van de hele afdeling, vond ze het nodig in de pers uit te halen naar Meeuws, en zo de vuile was van de partij weer buiten te hangen. Dat haalde haar intern draagvlak danig onderuit, zodanig zelfs dat sommige Antwerpse afdelingen dreigden geen campagne voor haar te willen voeren.
• Toch was er voor de aanvang van de meeting gisteren geen expliciete vraag aan Beels om plaats te ruimen in Antwerpen. En ook op de partijbijeenkomst gisteren, waar veel tussenkomsten waren, zeker pro-Meeuws, werd niet luidop aangedrongen op een exit. Ze kreeg zelfs nog signalen dat ze kon blijven als Antwerps lijsttrekker, indien ze dat wenste.
• Maar Beels zelf had dan al de keuze gemaakt: vanaf het najaar enkel nog ‘Brussel’, en niet langer ‘Antwerpen’. Meteen verraste ze, door op het eind dan toch haar vertrek aan te kondigen.

Waarom dit ertoe doet: Vooruit wil verder kunnen. Met Karim Bachar in Antwerpen, en Beels dan nationaal.

• Wat zeker speelde: de gezinssituatie van Beels was verre van ideaal. Zoals ze zelf eerder dit jaar in de media aangaf, leefde ze quasi gescheiden van haar gezin, die in Westerlo wonen, terwijl zij bijna altijd in Antwerpen is. Dat wilde ze hoe dan ook oplossen, na de verkiezingen.
• Meer ten gronde is het ook zo dat het echte politieke thema dat Beels als voormalig politiegagente in haar hart draagt, veiligheid, compleet federaal zit. De Kamer is dus de logische plek voor haar, “waar ze met haar bekendheid en ervaring heel snel haar draai zal vinden én haar weg naar de pers”, zo is de analyse binnen de partij. Beels kan nu “200 procent voor een nationale campagne gaan”, is de positieve spin.
• Meteen kunnen Vooruit en Depraetere in Antwerpen opnieuw de puzzel leggen, over het kopmanschap in oktober, om dan als uitdager tegen Bart De Wever (N-VA) in de arena te treden. Nu al is duidelijk dat Meeuws daar geen ‘beloning’ moet verwachten, nadat hij zoveel schade heeft aangericht: dat hij de lijst trekt lijkt uitgesloten.
• En ook een andere piste die circuleert, waarbij Kathleen Van Brempt (Vooruit) van stal gehaald zou worden, is helemaal niet logisch: Vooruit gaat vol voor twee Europese zetels, en dan zet Van Brempt haar loopbaan verder waar ze het liefst zit, in dat Europese Parlement. Die job is niet cumuleerbaar met een Antwerps schepenambt.
• Logischerwijze komt men uit bij Karim Bachar (Vooruit), de populaire derde schepen van Vooruit, die hoe dan ook na het wegvallen van Meeus al veel meer aan de bak moest in het schepencollege. Het is duidelijk dat hij de steun geniet van Depraetere en de partijtop.
• Tegelijk hangt veel af van de kiesuitslag op 9 juni. Want indien Vooruit die tweede Europese zetel niet haalt, heeft Van Brempt wel opnieuw een exit nodig, en wordt een parachute richting het Antwerps schepencollege wel heel kostbaar. 
• Belangrijk daarbij, zowel Van Brempt als Meeuws als lijsttrekker hebben wel een andere grote consequentie: dan wordt een verlenging van een coalitie met N-VA en De Wever veel minder denkbaar. Beiden dromen eerder van opnieuw een rood-groen kartel, maar daar zit de partijtop dan weer niet op te wachten. Het kan dus wederom nog een stevige strijd worden binnen die Antwerpse Vooruit-afdeling.

Belangrijk: Vooruit wil andere scenario’s schrijven. Meer dan vermoedelijk opnieuw met Rousseau.

• Door de beslissing van Beels is meteen wel (tot 9 juni) de angel uit heel het Antwerpse drama. De partij snakt nu naar een ander verhaal, om de negatieve sfeer te keren. Daarbij komt alles wat samen, want in de gang staat toch nog een supersub klaar om opnieuw in te vallen: Conner Rousseau.
• De partijtop maakt daarbij de analyse dat nu een comeback maken toch nog altijd een oneindig beter verhaal is, dan te wachten tot na de verkiezingen. “En we gaan hem nodig hebben aan de onderhandelingstafel”, zo klinkt het.
• Bovendien blijft Rousseau een stevig wapen in de kiesstrijd: net door zijn harde exit is een comeback nu wel degelijk een sterk nieuw verhaal, dat de partij dan wel grotendeels zelf kan regisseren. Daarbij is het expliciet de bedoeling om voorzitter Depraetere daarin de leiding te laten nemen, en Rousseau maar heel gradueel “terug te brengen”. 
• Finaal ligt de keuze bij de oud-voorzitter zelf, of hij zo’n comeback wil. Maar verschillende bronnen binnen de partij wijzen erop dat die er mentaal veel meer klaar voor is dan enkele weken geleden. En bovendien heeft Rousseau in zijn korte carrière als partijvoorzitter altijd wel één zaak getoond: hij heeft het nodige politieke lef om risico’s te nemen. Waarom dan niet deze keer, bij zijn comeback? 
• De deadline ligt op 13 april, wanneer de lijsten binnen moeten zijn. Wij schatten de kans erg groot in dat Vooruit in de laatste twee maanden richting 9 juni een ander verhaal brengt dan het “Echt Antwaarps Teater” van Beels en Meeuws, en Rousseau daar de geknipte man voor is.
• Overigens verloor Rousseau deze week voor het Gentse Hof van Beroep zijn proces tegen DPG Media. Die had een publicatieverbod gekregen om uit een PV te citeren, dat vorig jaar in de nasleep rond de affaire in het café ‘t Hemelrijk werd opgesteld. De kortgedingrechter in Dendermonde legde dat toen op, na een eenzijdig verzoekschrift van Rousseau. Daarvoor kreeg hij bakken kritiek destijds: hij wilde de pers “monddood” maken, klonk toen.
• Het Hof van Beroep maakt nu brandhout van de redenering van de kortgedingrechter. Zij beroepen zich daarbij op een verbod op censuur, wat grondwettelijk is vastgelegd. Voor Vooruit en Rousseau kon de timing niet beter: nu is ook het juridische luik van zijn incident helemaal afgesloten.

Zoals verwacht: Zaventem krijgt een nieuwe omgevingsvergunning van Demir, vluchten in het weekend worden afgebouwd.

• Het stond op de agenda: Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) heeft de omgevingsvergunning voor Brussels Airport verlengd, zij het met een aantal voorwaarden. Het was uitkijken naar wat de minister zou doen met het advies van de Gewestelijke Omgevingsvergunningscommissie (GOVC). Dat wordt deels gevolgd:
  • Vanaf de zomer van 2026 zullen vliegtuigen die te veel geluidshinder veroorzaken, niet meer mogen landen in het weekend tussen 1 en 5 uur ‘s nachts.
  • Dit wordt stelselmatig verstrengd: in 2028 en 2030 worden de uren verlengd en vanaf 2028 gelden de voorwaarden ook voor lawaaierige opstijgende vluchten. Een volledig verbod op nachtvluchten komt er evenwel niet.
  • Het totale aantal vliegbewegingen wordt geplafonneerd op 240.000 vluchten per jaar vanaf 2032. Dat ligt hoger dan het maximum dat het GOVC vroeg. Demir maakt zich sterk dat Brussels Airport daardoor nog altijd een groeiscenario van 13 procent kan halen.
• Voor Demir was het een lastige evenwichtsoefening tussen economie en de leefbaarheid van de omgeving. Daar is ze naar eigen zeggen in geslaagd: “Er werken direct en indirect 64.000 mensen in de luchthavengemeenschap. De koopkracht van al deze gezinnen en de welvaartscreatie voor Vlaanderen fnuiken we hier uitdrukkelijk niet, al vragen we wél inspanningen van de sector.”
• Ook de sector zelf reageert voorzichtig positief. De vrees was ontstaan dat door de nieuwe regels vrachtvluchten zouden uitwijken naar andere luchthavens, maar dat bleek onnodig. Koerier DHL spreekt van een “op het eerste gezicht streng keurslijf, maar wel een werkbaar keurslijf”. “Het is voor ons logisch dat aan iedereen inspanningen worden gevraagd en wij zullen die inspanningen leveren”, aldus woordvoerder Lorenzo Van de Pol aan de VRT.

Om te volgen: Spat de regering van Pierre-Yves Jeholet (MR) nog uiteen voor de meet?

• Het is na de Duitstalige regering misschien de minst bekende van de zes regeringen in dit land: die van de Franse gemeenschap, of de ‘Federatie Wallonië-Brussel’. Het is ook de enige die door de MR geleid wordt, met Jeholet als minister-president. Die is vooral bekend van tijdens de coronacrisis bij een Overlegcomité als eerste snel naar de camera’s te lopen, om daar voor iedereen te vertellen wat er beslist was.
• Jeholet zou straks wel nog zijn regering kunnen zien in elkaar stuiken. Want op enkele weken van de verkiezingen stellen zowel Ecolo als de PS openlijk het gevoelige ‘decreet Paysage’ over besparingen in het Franstalig onderwijs in vraag. Meer zelfs, ze dreigen ermee om bij de volgende commissie Onderwijs in het Parlement via een wisselmeerderheid die besparingen terug te draaien.
• Die besparingen, die destijds door MR-minister Valérie Glatigny werden doorgevoerd, verplichten een aantal opleidingen in het hoger onderwijs om zich minder versnipperd te organiseren. Dat leidde destijds al tot grote spanning in de coalitie. Met een vergrootglas werd toen alles bekeken en onderhandeld, terwijl Glatigny bakken kritiek over zich kreeg.
• Finaal stemden zowel de PS als Ecolo wel het bewuste decreet, terwijl de minister nadien om gezondheidsreden ontslag nam. Ondertussen is ze opgevist, en trekt ze straks de Kamerlijst van MR en Open Vld in Brussel, omdat Sophie Wilmès (MR) de Europese lijst van de MR wilde trekken.
• Alleen werd de toon in de kiescampagne steeds scherper, over dat ‘decreet Paysage’, waarbij eerst Ecolo-voorzitter Jean-Marc Nollet dreigde om het te herroepen, in tv-debatten. Nadien volgde deze week de PS, en zit het spel nu helemaal op de wagen.
• In Le Soir roept Jeholet vandaag zijn coalitiepartners op om zich te herpakken. “Wat PS en Ecolo doen is onverantwoordelijk en deloyaal”, zo stelt hij openlijk. Hij zegt “kwaad en teleurgesteld” te zijn. Niet bepaald woorden die de boel zullen sussen.
• “Men trekt nu steun in voor een decreet dat gestemd is, puur op basis van electorale afwegingen.” Ik vraag als minister-president dat iedereen zijn gevoel voor verantwoordelijkheid terugvindt”, zo stelt hij.
• De discussie is tegelijk meer dan symbolisch: het Franstalige onderwijs kampt al jaren met financiële problemen. De tekorten in heel de Franse gemeenschap lopen daardoor steeds verder op, en eigenlijk is die gemeenschap niet langer in staat om zichzelf deftig te financieren. 
• Vroeg of laat dient er een oplossing gevonden te worden, zo beseft men wel aan Franstalige kant. Dat kan enerzijds door te gaan besparen, maar dat ligt dus zeer moeilijk. Anderzijds zou men ofwel fors nieuwe taksen gaan heffen, ofwel opnieuw naar het federale niveau kijken, of via een fusie met het Waals gewest aan geld kunnen raken. Ook dat probleem moet dus vroeg of laat op de institutionele tekentafel.

Opvallend: De heisa rond de VRT stopt maar niet. Daarbij gaan een aantal Parlementsleden wel heel voluntaristisch te werk.

• Coup de théatre, gisteren in de commissie Media van het Vlaams Parlement. Want daar moest minister van Media Benjamin Dalle (cd&v) uitleg komen geven over heel de heisa rond het eerst niet en dan wel analoog uitzenden van een documentaire rond Bart De Pauw. 
• Dat incident leek grotendeels gesloten, zeker nadat de CEO van de VRT, Frederik Delaplace, uitgebreid door het stof was gegaan, én de minister en de Vlaamse regering expliciet hadden uitgesproken dat ontslag niet aan de orde was. 
• Tijdens de zitting kwam echter plots een anonieme mail vanuit de VRT-redactie naar boven, geschreven door medewerkers en oud-medewerkers van de nieuwsdienst, die bij acht Parlementsleden van de Commissie Media in de mailbox was binnengelopen diezelfde dag.
• Parlementslid Katia Segers (Vooruit), nochtans zelf een professor in communicatie aan de VUB, vond er niets beters op dan uit de anonieme brief te citeren, zonder daarbij de methode van verificatie, woord en wederwoord, of andere zorgvuldigheidsprincipes die gangbaar zijn, te hanteren. Ze citeerde “toxisch leiderschap, grensoverschrijdend gedrag, favoritisme, pestgedrag, verzonnen vergaderverslagen, manipulatie, discriminatie”: kortom zeer zware beschuldigingen aan het adres van de VRT, haar nieuwsdienst, en de betrokken jongerenredactie waar het over ging.
• Andere Parlementsleden zoals Stephanie D’Hose (Open Vld) gingen mee in die redenering: “Dit is de etterbuil die is opengebarsten”. 
• Dalle reageerde daar fel op: “Ik kan dit relaas niet verifiëren.” Ik vind het niet heus om dit debat daarover te laten gaan”. Hij wees er ook op dat het citeren uit de anonieme mails toch deontologisch problematisch was.
• Niet veel later bleek dan ook dat het verhaal een pak genuanceerder ineen zit. De VRT heeft immers begin dit jaar formele klachten gekregen over welzijn op de jongerenredactie. “Zodra die meldingen binnengekomen zijn, is er actie ondernomen”, zo stelt de openbare omroep. Ze hebben het onder meer over “inspanningen inzake leiderschap en coaching voor de leiding van VRT NWS Jong”, en ook “één medewerker die in het kader van dit traject in een andere functie geplaatst is”. De VRT besliste ondertussen om een “externe bruggenbouwer” aan te stellen, die het vertrouwen binnen het bedrijf moet herstellen. 
• Bronnen maken daarbij gewag van een stevige vertrouwensbreuk tussen de redactieraad en de leiding van de VRT, en ook de hoofdredactie. Die redactieraad liet volgens een discreet rapport van de dienst Welzijn van de VRT door haar aanpak in het conflict op de jongerenredactie “hen achter met een gevoel van onveiligheid”, zo citeert een bron. 

Opvallend: De baas van de onderwijsinspectie gaat weg met slaande deuren, en een forse stamp naar minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA).

• “De onafhankelijkheid van de Vlaamse onderwijsinspectie staat onder druk”. Met die forse verklaring slaat inspecteur-generaal Lieven Viaene de deur dicht. Die Vlaamse ambtenaar, van cd&v-signatuur, had al langer een conflict met Weyts, en had een negatieve evaluatie van hem gekregen. Finaal beslist hij zelf om op te stappen.
• Maar niet zonder flink uit te halen naar Weyts. “De inspectie kon niet langer onafhankelijk vertellen wat ze zag. Sommige rapporten die we maakten, werden niet vrijgegeven. De communicatie van andere rapporten werd dan weer overgenomen. Als inspectie mogen we niet langer zélf persberichten opstellen en communiceren”, zo haalt hij aan, bij de VRT Radio.
• Weyts reageerde daar zelf ook, en spreekt van “rancune”. “De lat in het onderwijs lag te laag en dat was ook het geval bij de inspectie. Vroeger vond men dat blijkbaar geen probleem, maar ik heb ingegrepen, omdat de lat hoger moest.” Dat er sprake is van inmenging in de onafhankelijkheid betwist hij, en geeft er zijn uitleg aan: “Zij moet het regeringsbeleid uitvoeren. Als ik dan hoor dat inspecteurs scholen op de vingers tikken omdat de lat te hoog wordt gelegd, dan grijp ik in. Dat heb ik ook gedaan toen de inspectie de goedkeuring gaf aan een school waar de kennis van het Nederlands bij de leerkrachten onvoldoende was.”
• Alle andere partijen, ook in de meerderheid, reageren vernietigend.
  • “Ongeoorloofde politieke druk kan nooit de bedoeling zijn”, zegt cd&v’er Loes Vandromme. 
  • Open Vld’er Jean-Jacques De Gucht wil de commissie Onderwijs bijeen roepen, om Weyts “duidelijkheid te laten brengen”. 
  • Elisabeth Meuleman van Groen heeft het over “de jacht op ‘linkse’ leerkrachten, op kritische inspectie, rapporten achterhouden, persberichten wijzigen…” 
  • Bij Vooruit vraagt Hannelore Goeman: “Moeten we het normaal vinden dat de hoogstpersoonlijke mening van een minister het resultaat van een doorlichting bepaalt?”

Gevolgd: Spontane stakingen in de gevangenissen en uitspraken over minimale dienstverlening blijven Van Tigchelt achtervolgen.

• Minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open Vld) ligt op ramkoers met de cipiersvakbonden. Die klagen nog altijd de hoge werkdruk en de recente incidenten met gedetineerden aan. Daardoor ontstonden er gisteren spontane stakingen in de Vlaamse en Brusselse gevangenissen.
• Van Tigchelt zat samen met de bonden om een oplossing te vinden, maar de vakbondsafgevaardigden stapten kwaad op. Punt van discussie is de minimale dienstverlening. Volgens de huidige wetgeving kunnen cipiers pas gevorderd worden na de eerste 48 uur van een staking. Van Tigchelt wil dat dit onmiddellijk kan. In 30 procent van de gevallen lukt het niet om direct een minimale bezetting te garanderen, geeft hij aan.
• Niet alleen bij de bonden maar ook vanuit de oppositie klinkt er kritiek op de uitspraken van de minister. N-VA-Kamerlid Sophie De Wit verklaart tegenover De Tijd: “Er is bijsturing nodig, maar de timing van de minister kon niet slechter. (…) Terwijl hij de evaluatie van het systeem twee jaar heeft laten liggen. Eerst als kabinetschef, nu als minister.”
• Van Tigchelt wil ook het penitentiair verlof uitbreiden om de overbevolking tegen te gaan. De vakbonden zijn daar niet tegen, maar ijveren voor meer maatregelen, zoals om kortere straffen toch niet uit te voeren, een aanpassing die Van Tigchelt er pas na lange tijd doorkreeg.
• Vanaf maandagavond leggen de bonden het werk opnieuw stil, voor onbepaalde tijd. Gevangenisdirecteuren zitten met de handen in het haar, want een minimum aan bewaking is allerminst zeker. De vraag blijft of Van Tigchelt het negatieve sentiment kan keren.