Vivaldi ontrafelt: hoogoplopende ruzie in kern eindigt met Vandenbroucke die Van Quickenborne fysiek vastgrijpt, zelfs eigen Open Vld geeft toe: “De Croo heeft het niet meer onder controle”

Vivaldi ontrafelt: hoogoplopende ruzie in kern eindigt met Vandenbroucke die Van Quickenborne fysiek vastgrijpt, zelfs eigen Open Vld geeft toe: “De Croo heeft het niet meer onder controle”
Vandenbroucke (Vooruit) & Quickenborne (Open VLD) – Getty Images

Ongezien: topministers die op het eind van het kernkabinet in een handgemeen verwikkeld raken. Woensdagavond pakte Frank Vandenbroucke (Vooruit) letterlijk Vincent Van Quickenborne (Open Vld) vast, om hem tegen te houden de vergadering te verlaten. “Wij stonden verbouwereerd te kijken”, zo zegt een vicepremier. “Gedragsgestoord gedoe, Frank gaat voor het minste over de rooie”, zo beaamt een topbron. Het is tekenend voor een federale regering, die zienderogen aan het ontrafelen is. “We zijn de regie kwijt, waar zit de premier?”, is op verschillende partijhoofdkwartieren te horen. Zelfs bij Open Vld geeft men toe “dat De Croo geen controle meer heeft”. Want het smeulend vuurtje rond de minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) wordt hoe langer hoe meer een uitslaande brand. In de Kamer probeerde premier Alexander De Croo (Open Vld) met man en macht de zaak te blussen, “dit incident is gesloten”, stelde hij. Het hielp helemaal niet. Want het blok van groenen en socialisten blijft geen genoegen nemen met de uitleg van Lahbib, en eist dat die een knieval doet. Haar ontslag werd parmantig geweigerd door Georges-Louis Bouchez (MR), die gisteren weer naar alle tv-studio’s trok. Maandag komt Lahbib naar de Kamer, maar is zij in staat om op ordentelijke wijze door het stof te gaan, en deemoedig een kastijding te aanvaarden? Donderdag nog weigerde ze dat botweg aan de premier.

In het nieuws: “Debatteren zoveel je wil. Maar fysiek worden, tussen vicepremiers?”

De details: Binnen Vivaldi keken de vicepremiers met grote ogen toe, hoe de kopman van Vooruit, Frank Vandenbroucke, binnen de kern zich plots keerde tegen de vicepremier van Open Vld, Vincent Van Quickenborne. “Gewoon je collega aanvallen: wie doet dat?”

  • Het wordt verteld, door meerdere vicepremiers, op bijna fluisterende wijze: “Ja, dat was een heel gênant moment“. Zowat iedereen van Vivaldi die we gisteren in de wandelgangen van de Kamer spraken, bevestigt nochtans hetzelfde verhaal.
  • “Plots greep Vandenbroucke echt letterlijk Van Quickenborne vast, en hield die razend in een soort houdgreep. De liberaal verschoot, probeerde zich los te rukken, de rest stond versteld te kijken, de premier moest tussenkomen. Het was onwezenlijk hoe we woensdagavond uiteen gegaan zijn op de kern”, zo vertelt een aanwezige.
  • De kern had er woensdag een bijzonder gespannen dag opzitten. Op de middag al had Vandenbroucke heel duidelijk aan de premier en de MR aangegeven dat Lahbib haar toon en boodschap moest aanpassen, en dat men excuses verwachtte. In de Commissie Buitenlandse Zaken gebeurde het tegendeel, en kwam Lahbib met een schabouwelijke repliek. “Dat ze daarbij zich bovendien nog arrogant opstelde, gaan wij niet licht vergeten”, zo vat een partijtopper van de PS dat optreden vandaag nog steeds samen.
  • Die avond, na de Commissie, kwam de kern opnieuw bijeen, op de agenda stond de fiscale hervorming. Maar in realiteit ging het opnieuw maar over één zaak: Lahbib. Dat MR-vicepremier David Clarinval zich daarbij opwond over “het schandalig gedrag van de Parlementsleden van PS, Vooruit, Ecolo en Groen“, maakte het niet bepaald makkelijker. Want die vier linkse partijen liepen even heet aan, en eisten andermaal dat Lahbib nu eens eindelijk haar zaak op orde zou krijgen.
  • Het fysieke incident ontstond op het eind van de vergadering: Vandenbroucke wilde het nog hebben over zijn dossier van medische beeldvorming. Al in september vorig jaar kondigde de minister van Volksgezondheid aan dat hij op korte termijn alle ziekenhuizen wettelijk wilde verplichten om minstens één betaalbare radioloog in huis te hebben. Maar dat plan blijft maar hangen op de kern. Veel te lang naar Vandenbroucke zijn zin.
  • “Ik moet dat erdoor krijgen”, zo begon hij z’n uitleg, waarop Van Quickenborne aanstalten maakt om door te gaan, en zich recht zette. Over wat er vervolgens precies gebeurde lopen de versie uiteen. Bij Vooruit klinkt het dat “Frank hem probeerde tegen te houden, omdat Van Quickenborne als een klein kind wilde weglopen“, en ook “dat hij hoogstens z’n arm op Vincent legde”.
  • Maar bij zeker drie andere partijen spreken ze toch van “een razende Vandenbroucke, die echt heel fysiek werd”. “Hij pakte hem echt aan. Dit had ik nog nooit meegemaakt”, zo herhaalt een aanwezige.
  • En meer nog, de frustratie rond de regelmatige uitvallen, “driftbuien” van Vandenbroucke, zit andere regeringsleden hoog. “Hij doet dat tegenover alle leden van de kern. Over kleine zaken gaat die dan compleet over de rooie, en misdraagt die zich echt. Gedragsgestoord en grensoverschrijdend“, zo zegt een topbron.
  • “In een ander systeem dan het democratische zou Frank een gevaarlijk man zijn“, wil een aanwezige erover kwijt. Men spreekt van vermoeidheid, over dat gedrag, “bij alle leden van de kern”. En opvallend: niemand wil met enige verwijzing geciteerd worden: het ligt ontzettend gevoelig.

The Big Picture: Het feit dat de info lekt, zegt veel over het totale gebrek aan cohesie bij Vivaldi.

  • Gisteren was er een verzoenend telefoontje tussen beide vicepremiers, waarbij men de zaak liefst wilde blussen. Maar er was geen houden aan: het incident ging als een lopend vuurtje door de Wetstraat. En dat het nu lekt, waarbij de coalitiepartners er niet voor terugdeinzen het grof vuil op straat te zetten, is allerminst toeval.
  • Vivaldi baadde gisteren in een sfeer van radeloosheid, van fin de régime bijna. “Want de premier liet de kern ’s morgens schrappen, omdat hij met Lahbib ging overleggen. Die zou dan met excuses komen. Maar wat stelden wij vast? Hij moest hier met lege handen komen, om niets te zegen”, zo stelden de coalitiepartners van De Croo ijskoud vast.
  • Dat die bovendien in de Kamer zo rond de zaak heen danste, irriteerde zowat iedereen binnen Vivaldi.
    • “Dit is toch niet meer normaal. Wij geven al dagen aan dat dit niet passeert, en de premier komt hier doen alsof het niets is?”, gaf een fractieleider van de meerderheid mee.
    • “Een bijzonder zwakke premier vandaag. Is die zelf zijn regering aan het laten crashen? Die moet zijn job doen, maar weigert dat blijkbaar”, stelde een partijleider vast.
    • En kijk: zelfs hoge bronnen binnen z’n eigen partij stelden het vast: “De Croo heeft de zaak niet meer onder controle, zoveel is wel duidelijk. Die uitleg in de Kamer pakte gewoon niet.”
  • Dat blijkt ook te stroken met de uitleg die hoog binnen de regering te horen is. Een overleg tussen de premier en Lahbib leverde donderdagmorgen manifest niets op, en wel om één reden: “De minister van Buitenlandse Zaken komt geen millimeter los van haar voorzitter. Ze staat onder enorme druk van Georges-Louis Bouchez, die haar niet toelaat te plooien. Ze beseft onvoldoende dat Bouchez haar echt nodig heeft, dat ze wat moet loskomen van hem.”
  • De zaak zit dus helemaal vast. Bouchez geeft niets toe, maar hij heeft met PS, Vooruit, Ecolo en Groen vier partijen tegenover zich die razend zijn. Cd&v lijkt vooral schrik te hebben voor de kiezer, en sust voorlopig. Open Vld weet het tenslotte helemaal niet meer: hun kanseliersbonus dreigt bij stuurloosheid helemaal te verdampen.

De essentie: Twee auto’s rijden in volle vaart richting elkaar. Wie wijkt het eerst?

  • Dat Bouchez andermaal een verschroeiende tactiek hanteert, en weigert zijn minister te laten vallen of zelfs maar te laten terugkrabbelen, maakte hij gisteren meermaals duidelijk. Op de middag trok hij naar LN24, ’s avonds naar de RTBF-studio’s, waar hij ook Terzake tegenkwam, telkens om hetzelfde punt te maken: “Hadja Lahbib heeft geen fout gemaakt, wie geen fout maakt, neemt geen ontslag.” Daarbij ontkende hij straal de gebeurtenissen van de afgelopen dagen: “Van leugens is geen sprake, ze heeft alle juiste stappen in het dossier genomen.”
  • Maar dat men met die uitleg van “geen fout” al lang geen genoegen meer neemt aan de linkerkant van Vivaldi, is wel heel duidelijk. Vanmorgen op BX1 zette de fractieleider van de PS, Ahmed Laaouej nog eens de puntjes op de i:
    • “Lahbib zette haar partijbelangen voor die van het land. Ze heeft geprobeerd de Brusselse regering te laten ontsporen door alle verantwoordelijkheid op Smet af te schuiven, en op disproportionele manier alles afgeschoven. Terwijl dat haar verantwoordelijkheid is om visa af te leveren, punt.”
    • “Ze heeft niet uitgelegd waarom ze negatief advies van eigen dienst van Buitenlandse Zaken heeft genegeerd, en ze heeft niet de waarheid vertelt over het advies van het OCAD, waar ze niet op gewacht heeft.”
    • “Zij moet haar eigen gewetensonderzoek voeren. Maar wie leugens (Laaouej gebruikte twee keer de term “des carabistouilles”, red.) komt vertellen, respecteert het Parlement niet. En voor wie het zich niet herinnert, Sarah Schlitz (Ecolo) is moeten gaan, omdat ze onwaarheden vertelde. Geen dubbele standaarden.”
    • “Het vertrouwen is er niet. Als men niet begrijpt dat wij een signaal gegeven hebben, dan ligt dat toch aan anderen? De minister van Buitenlandse Zaken moet haar verantwoordelijkheid nemen.”
  • Dat de PS de hoogste toon voert, is niet verwonderlijk: binnen de partij is men helemaal klaar met Vivaldi, en met de premier. Een val van het kabinet schrikt hen niet af. Maar ook bij Vooruit én Ecolo, die beiden via de recente ontslagen van Pascal Smet (Vooruit) en Sarah Schlitz (Ecolo) wel politici moesten opofferen, is het minstens even emotioneel. En daardoor ook gevaarlijk: op een bepaald moment hebben partijen hun fracties ook niet meer helemaal in de hand.
  • De grote vraag is of een verzoening mogelijk blijft: maandag krijgt Lahbib een nieuwe kans, in de Kamer. Daar wacht haar dan wel een vuurpeloton, van oppositie én meerderheid. Met een hovaardige of parmantige houding, laat staan emotionele uitvallen over haar “slapeloze nachten”, komt ze er dan niet meer van af.
  • Plus, er blijft de kwestie van het Nederlands: doordat ze de taal niet genoeg beheerst, maakt ze pijnlijke fouten. Zo vertelde woensdag voor de camera’s van Terzake dat er helemaal geen probleem was met het OCAD-advies, vermoedelijk omdat ze de vraag niet verstond. Veel werk op de plank dus, tegen maandag.
  • En opvallend: hoge bronnen binnen de regering twijfelen openlijk of de MR en met name de minister zelf die noodzakelijke bocht wel wil en vooral kan maken: “Ik ken Hadja al heel lang, die gaat niet zomaar haar hoofd nederig buigen. Dat zit gewoon niet in haar karakter”, is te horen.

Extra elementen in de zaak-Lahbib: De ‘Slachter van Teheran’ weigerde zijn vingerafdrukken aan België te geven. Hij kreeg toch een visum.

  • Terwijl de discussie over het wankele optreden van de minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) in de Kamer verder blijft duren, komen ook steeds nieuwe elementen opduiken in het dossier ten gronde. Daarbij gaat het niet meer over de initiële “politieke verantwoordelijkheid”: waarom gaf Lahbib toestemming aan Pascal Smet op 10 mei, toen ze liet verstaan de visa niet tegen te gaan houden?
  • Meer en meer zit de focus op de laatste dagen in het hele proces, waarbij in rotvaart een delegatie van liefst 14 man die visa kregen. Want daar duiken een paar heel ernstige elementen op. In de Kamer konden de Parlementsleden de dossiers inkijken, en meerdere bronnen signaleren “problematische toestanden”.
  • Het meest frappante: de burgemeester van Teheran, Alireza Zakani, weigerde zijn vingerafdrukken te geven. Dat is nochtans nodig om een visum te krijgen. Hij voerde daarbij aan dat hij “een lid van de regering” is. Daarop plooide men: de man overhandigde nooit zijn vingerafdrukken. Daarmee aanvaardde België ook impliciet een ‘regeringslid’ van Iran op het grondgebied.
  • Bovendien blijkt uit het mailverkeer dat op 8 juni, de dag dat uiteindelijk de visa uitgereikt zijn, er nog wel rode vlaggen waren. De ambassade in Teheran mailt immers om 14 uur 08 naar Brussel “het lijkt erop dat de Dienst Vreemdelingenzaken niet akkoord is”. De dienst wil immers weten of die burgemeester gekend is, en ze willen graag de uitnodigingsbrieven voor die 13 leden zien, want “ze hebben ze niet”.
  • Het antwoord om 15 uur 10 van de dienst in Brussel op Buitenlandse Zaken die de visa uitreikt, de ‘C4’, is duidelijk: “In deze omstandigheden is het niet opportuun de visa uit te reiken”.
  • Maar kijk, het kabinet Lahbib neemt de zaak over, contacteert het kabinet van Pascal Smet voor de uitnodigingsbrieven van de 13 leden. Het kabinet Smet bevestigt dat de 13 geregistreerd zijn bij de conferentie. Om 17 uur 14 komt er toestemming vanuit het kabinet Lahbib om visa uit te reiken voor 13 leden van de Iraanse delegatie. Dat zal om 20 uur 45 dan ook gebeuren.
  • Alleen, ook daar: er zijn er maar 7 van de delegatie uitgenodigd, en er zijn maar 7 ondersteuningsbrieven getekend. En dat is niet gecontroleerd geweest, maar er is wél beslist om de 13 allemaal uit te nodigen. En nog straffer: later wordt zelfs nog een 14de lid toegevoegd. Het is dus maar zeer de vraag hoe op die paar uur tijd zo gerommeld werd met de procedures, tussen Buitenlandse Zaken en het kabinet Lahbib.
  • Dat men op Buitenlandse Zaken ondertussen heel goed beseft dat dit allemaal niet koosjer verloopt, bewijst het feit dat ambtenaren in hun mails het advies geven “misschien best deze conversatie bijhouden in uw archief”.

In het nieuws: Vooruit spreekt van een “heksenjacht” nadat een 24-jarige man klacht indient tegen voorzitter Conner Rousseau (Vooruit).

  • De heisa rond Rousseau blijft voortduren, een dag nadat die zelf aantijgingen tegen hem als “zever in pakskes” afdeed. In Antwerpen doken twee advocaten op die geraadpleegd zijn om klacht in te dienen tegen Rousseau, wegens zedenfeiten. Die komen van een 24-jarige man die een voormalige bedpartner is van Rousseau.
  • De man was eerder al in contact met VTM Nieuws, dat een onderzoek voert naar de Vooruit-voorzitter. Toen de man uiteindelijk besliste klacht in te dienen, brachten VTM en HLN dat als eerste als nieuws. Details over de feiten geven de advocaten niet, “hun cliënt is tot het besef gekomen dat dit ernstige feiten zijn en dat hij hiervoor formeel klacht moest indienen”, is het enige wat ze meegeven.
  • “Iedereen die dat wil kan klacht indienen bij de politie”, zo is bij de partij zelf te horen. Die kwamen met een fel persbericht, en spreken over een “doelbewuste haat- en roddelcampagne”. Daarbij is de ergernis binnen de partij over het journalistieke onderzoek van VTM Nieuwsdat al sinds september vorig jaar loopt, bijzonder groot. Eerder was er al een melding aan het parket van West-Vlaanderen, waar een VTM-journalist zelf aan de basis lag. Die klacht werd geseponeerd.
  • “Bepaalde figuren in de politiek en de media proberen de reputatie van Rousseau te beschadigen met roddels, geruchten en leugens. Ze zetten mensen bewust aan naar het gerecht te stappen om hun laster meer gewicht te geven”, zo haalde Vooruit fel uit.
  • In de wandelgangen van Vivaldi wordt ondertussen de felle houding van Vooruit in de zaak Lahbib ook gekoppeld aan deze affaire. “Men wil de aandacht afleiden, zeker?”, zo klinkt cynisch in het liberale kamp. Bij Vooruit is men “niet onder de indruk” en wijst men erop “dat Pascal Smet wél zijn verantwoordelijkheid nam”. 
Meer premium artikelen
Meer

Ontvang de Business AM nieuwsbrieven

De wereld verandert snel en voor je het weet, hol je achter de feiten aan. Wees mee met verandering, wees mee met Business AM. Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en houd de vinger aan de pols.