Het is vandaag en morgen een onderwerp op de EU-top: defensie. Daar wil premier Alexander De Croo (Open Vld) nog eens zijn stokpaardje lanceren: meer collectieve aankopen, meer ‘return’ voor de samenleving, en meer nadruk op een EU-defensie-industrie, eerder dan de Amerikaanse wapenfabrikanten.

• De Europese Unie is immers druk bezig, door de Russische agressie, zich te beraden over haar ‘strategische autonomie’, en daarbij hoort een eigen defensieluik, al past dat wel onder de paraplu van de NAVO. De vraag is echter of dat toverwoord van ‘strategische autonomie’ in praktijk niet betekent dat Europese landen hun wapens kunnen bestellen bij de Franse wapenindustrie, in plaats van de Amerikaanse of Britse. Daarover zal nog een hartig woordje gepraat moeten worden.
• Hetzelfde geldt voor Vivaldi, dat woensdag opnieuw een discussie over het defensiebudget op de agenda heeft staan. Dan komt de kern opnieuw bijeen, al belooft de discussie niet meteen makkelijker te worden. De groenen gingen al heel hard op hun strepen staan, en zeggen ‘neen’ tegen het op termijn optrekken van het defensiebudget naar 2 procent.
• De Croo trok dit weekend daartegen van leer: “Meer en meer partijen zijn het met de verhoging tot 2 procent eens. Wie de voordelen van de NAVO wil hebben, moet ook bijdragen”, zo stelde hij fel. Daarbij voelt hij zich gesteund door de Vlaamse socialisten van Vooruit, die ook op die lijn zitten.
• Maar de PS, de grote broer van Vooruit, ziet dat anders. Vanmorgen sprak de minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) zich uit over de zaak, op de RTBF: “Een verhoging van het budget kan. Alleen mag dat niet ten koste gaan van de koopkracht, de sociale zekerheid en de openbare dienstverlening.”
• En daarbij een klassieker tegenwoordig, in de koker van PS-voorstellen: die extra uitgaven moeten niet in de begroting worden opgenomen, zo stelt ze voor. Dat is een discussie die op EU-niveau moet gevoerd worden, maar zou meteen elke frictie kunnen wegnemen: een uitgave die je niet moet opschrijven in je begrotingscijfers, lijkt voor de politiek vaak geen ‘echt’ probleem.
• Ook voor groene investeringen wil men die logica doortrekken, net zoals dat nu het geval is voor grote infrastructuurwerken. Maar zo holt men meer en meer de geloofwaardigheid van het begrotingswerk uit. In Wallonië wordt zo liefst 4 miljard, naast een totaal van 15 miljard euro ‘echte uitgaven’, uit de begroting gehouden.
• Overigens gaan de groenen doodleuk verder met hun hernieuwde assertieve opstelling binnen Vivaldi. Deze morgen legden Petra De Sutter (Groen) en Georges Gilkinet (Ecolo), de twee vicepremiers van de groenen, samen een nieuw belastingvoorstel op tafel: een scherpere effectentaks. “De grootste vermogens ontlopen deels die taks”, zo stellen ze in een persbericht. Daarnaast zou een hogere werkzaamheidsgraad dan in totaal, met de nieuwe taksen, 3 miljard moeten opbrengen. Dat geld willen ze uitgeven aan een belastingverlaging voor werkenden. Over defensie-uitgaven geven ze nog mee: “Niet prioritair op dit moment.” Premier De Croo heeft nog werk dus.