Commedia dell’arte in de Wetstraat. Terwijl de Open Vld en MR in een gezamenlijk communiqué voor de schermen de verzoening predikten, ging Egbert Lachaert (Open Vld) achter de schermen op een etentje de violen stemmen met Paul Magnette (PS). Om daar een duidelijke boodschap te krijgen: met deze MR en deze Georges-Louis Bouchez kan de PS, net zomin als andere Franstalige partijen, onmogelijk verder na 2024. Niets echt nieuw, maar andermaal helder: de Open Vld verbindt bijgevolg helemaal het lot niet meer aan de recalcitrante Bouchez. “Hij is als een kind, die maar één ding verstaat: de harde taal”, zo maakte Alexia Bertrand (Open Vld) haar vuurdoop op het partijbureau van de Vlaamse liberalen. Daar maakte haar begrotingsdiscours indruk. Maar of het binnen Vivaldi gaat werken? Een eerste grote test, een akkoord over de lonen en de welvaartsenveloppe, belooft al bijzonder spannend te worden, binnen de federale regering. Want, (hoe raadt u het?) de MR ligt dwars.

In het nieuws: “In elke familie ontstaan er soms meningsverschillen. Maar die doen geen afbreuk aan onze gemeenschappelijke basis: een gezamenlijk liberaal project voor België, gebouwd op vrijheid en vooruitgang.”

De details: Open Vld en MR komen met een ronkende persverklaring, om de liefde voor elkaar te bezingen. Het is het betere acteerwerk in de Wetstraat.

• Drama, gisteren in de Melsensstraat, aan het hoofdkwartier van de Open Vld. Daar probeert Egbert Lachaert het gebouw geruisloos te verlaten via een kleinere uitgang, net na de middag. Het partijbureau van Open Vld is afgelopen, er is de journalisten gemeld dat er een gemeenschappelijke verklaring komt, mét de MR. Een paar kopstukken van Open Vld legt vage, nietszeggende verklaringen af: niemand wil veel kwijt.
• Lachaert duidelijk ook niet, hij probeert er vanonder te muizen. Maar hij wordt gespot, een ploeg van Terzake met Anne Vanrenterghem zet een versnelling in, en haalt Lachaert bij. Men wil weten “of alles nog in orde is met de liberale familie?” “Zeer goed”, stoot de voorzitter uit, waarop die plots een bocht van 180 graden neemt, en een spurtje inzet, weg van de camera’s. “Waarom loopt u weg, meneer Lachaert?”, galmt door de straat.
• Daarmee brak de Open Vld-voorzitter een gouden regel in de communicatie: nooit of te nimmer weghollen of wegduiken van camera’s, of ongenadige en gênante beelden zijn een feit. Dat leek de Open Vld-voorzitter achteraf ook te beseffen: hij probeerde met de VRT nog te onderhandelen om in ruil voor het niet uitzenden van die scène gewoon wél een quote te geven. Het werd ‘njet’ aan de Reyerslaan, tot frustratie van de Melsensstraat.
• Zo krabde heel de Wetstraat zich een paar uur later achter de oren: wat had Lachaert dan aangezet om weg te spurten? Waar was hij dan zo ‘bang’ voor, zijn gezamenlijk communiqué kwam er toch aan? Hoongelach vooral bij collega-partijvoorzitters, die schampere opmerkingen maakten over de “Eliane Liekendael van de Wetstraat”, naar een roemruchte rechter die bij de start van het Agusta-proces wegvluchtte voor de camera’s.
• Meteen dook veelvuldige recyclage van de beelden op, bij andere politici op sociale media, zoals bij de coalitiepartners van Vooruit, waar Joris Vandenbroucke (Vooruit) op de bocht en de spurt de tekst plakte “Miljonairs wanneer ze horen dat Vooruit hen eerlijke belasting wil doen betalen”. Voorzitter Conner Rousseau (Vooruit) deelde gretig de beelden op zijn Instagram.
• De uitleg achteraf blijkt even eenvoudig als logisch: even verderop zat PS-voorzitter Paul Magnette al twintig minuten te wachten op Lachaert, voor een discreet etentje. Die was dus al te laat, maar teksten tussen Bouchez en de Open Vld gingen nog heen en weer, over de ‘grote verzoenende vredespijp’, die het perscommuniqué moest worden.
• Lachaert wilde dus Magnette niet verder laten wachten, maar tegelijk was het laatste wat de Open Vld-voorzitter wilde doen, die cameraploegen mee loodsen naar de PS-voorzitter. “Hij kon die mannen toch moeilijk meenemen tot aan de deur van het restaurant? En het was om de hoek. Dus hij zat eigenlijk klem, en dat lopen was dus in een impuls”, zo is de simpele verklaring op de Melsensstraat.

Eerste akte: Op het Open Vld-partijbureau dropt Alexia Bertrand een bommetje.

• De nieuwe staatssecretaris van Begroting maakte indruk: daar was eigenlijk iedereen gisteren het over eens, bij de Vlaamse liberalen. Inhoudelijk kwam ze sterk tussen, en toonde ze dat ze de nuances van een begroting in de vingers heeft, nauwelijks een weekend na haar aanstelling: “Ze heeft meteen een analyse gegeven die stond als een huis, en perfect in lijn met onze liberale visie”, zo stelt een aanwezige.
• Die goede beurt van Bertrand deed een beetje de kritiek verstommen die intern leeft, dat het toch wel een heel hard en zelfs brutaal ingrijpen was, naar Eva De Bleeker (Open Vld) toe. “Het triumviraat van de partij, met premier Alexander De Croo, Lachaert en vicepremier Vincent Van Quickenborne, heeft andermaal getoond dat ze hun hand niet omdraaien om snoeihard in te grijpen, haast onmenselijk. Ik hoop vooral voor Eva dat ze niet veel waarde hecht aan uitspraken over “hoe ze de vriendin is van de voorzitter” en “altijd op steun kan blijven rekenen”. Want het spel wordt heel cynisch gespeeld”, zo was in de wandelgangen van de partij op te tekenen.
• Ter hoogte van de voorzitter wordt die kritiek wat gecounterd. “Het waren geen evidente dagen. We moesten even echt door de shit vliegen. Maar als het stof gaat liggen, staan we er sterker voor. Met Bertrand hebben we nu iemand die al na twee dagen perfect weet waar de pijnpunten van die begroting zitten.”
• Alleen, Bertrand maakte op het partijbureau vooral ook indruk met een snoeiharde analyse over haar voormalige partijvoorzitter. Menig wenkbrauw ging de hoogte in, toen ze het volgende verklaarde, volgens meerdere aanwezigen: “Georges Louis is een kind, die enkel harde taal begrijpt. Dat is de enige manier om met hem om te gaan. Net daarom moesten we hem treffen met dat Vlaams Belang-verwijt. Dat komt hard aan bij Franstaligen.”

Tweede akte: Een gecrispeerde MR, waar de rol van Sophie Wilmès niet onderschat moet worden.

• Terwijl in de Melsensstraat de analyse werd gemaakt, deed men ook in de andere tak van de blauwe familie, bij de MR, een duit in het zakje. En opvallend: zeker niet alleen Bouchez spuwde z’n gal over de manier van werken bij de Open Vld.
• Want hoewel ze tijdelijk een stapje achteruit heeft gezet, is de ware electorale kracht van de Franstalige liberalen de voormalige premier, Sophie Wilmès. Zij is de uitgesproken kopvrouw in Brussel, waar Bertrand, die fractieleider was in het Brusselse Parlement voor de MR, een robbertje uitvocht met de lokale voorzitter David Leisterh. Die laatste heeft nu prompt Bertrand haar plaats ingenomen, als nieuwe fractieleider in oppositie.
• “Open Vld heeft ons van een vervelend personeelsprobleem verlost”, zo klinkt het fel bij de Franstalige liberalen. Maar tegelijk laat men er geen twijfel over: ook Wilmès had en heeft geen hoge pet op van Bertrand. En ook de relaties met De Croo zijn al langer onderkoeld: de ex-premier is niet vergeten hoe de huidige bewoner van de Zestien zich gedroeg, toen zij daar zat tijdens de coronacrisis. De nieuwste episode, met de overstap van Bertrand, heeft niet geholpen. “Of die gemeenschappelijke Brusselse lijst er komt, valt nog te bezien. En al zeker of Alexia daar dan een goede plek op krijgt. Sophie gaat geen cadeaus geven.”
• Anderzijds is de kans niet onbestaande dat Wilmès straks, om de MR zo veel mogelijk een Sophie-bonus te geven, de Europese lijst van de MR trekt: op die manier kan men in elke Franstalige provincie met haar campagne voeren. En dat zou dan weer plek vrijmaken op de MR-kamerlijst in Brussel, die Hadja Lahbib (MR), de huidige minister van Buitenlandse Zaken, kan trekken.
• Hoe dan ook: “Als Open Vld en Bertrand denken dat ze straks op een gouden schoteltje die extra Kamerzetel gaan krijgen van de MR, think again“, zo analyseert een blauwe bron.

Derde akte: Een gemeenschappelijke blauwe verklaring, met veel rozengeur en maneschijn.

• De vijandige taal tussen beide liberale kampen werd vervolgens helemaal begraven in persbericht, dat vol stond van de liefdesverklaringen:
  • “Om onze strijd voor een meer liberale samenleving te versterken, is het nodig om gevoeligheden binnen beide partijen te respecteren.”
  • “Open Vld en MR bevestigen dat ze elk volgens hun rol in deze coalitie de impact van het liberalisme willen versterken en dat ze de goede werking en efficiëntie van de federale regering willen garanderen.”
  • “Lachaert en Bouchez zullen hun acties beter coördineren in aankomende en belangrijke socio-economische en budgettaire dossiers, zoals de strijd tegen de werkloosheidsval in het kader van de welvaartsenveloppe, het verbeteren van onze werkgelegenheidsgraad, een lagere fiscale druk binnen een gezond budgettair kader en het voorzien in een bevoorradingszekerheid van energie.”
  • “Er zullen tussen de voorzitters, regeringsleden en parlementairen samenkomsten georganiseerd worden om hun werking beter af te stemmen.”
• Zeker dat laatste is opvallend: een gepland etentje tussen de fracties van de Kamer, dat normaal morgen zou doorgaan, werd net afgelast, omwille van het kwaad bloed tussen beide partijen.
• Maar ook de vermelding van de werkloosheidsval is interessant: net daarover gaat het op dit moment hard binnen Vivaldi. Want omdat de Groep van Tien, de vakbonden en werkgevers, niet uit de discussie rond loonsverhogingen en het IPA (Interprofessioneel akkoord) is geraakt, ligt dat volop op het bord van de federale ploeg.
• En daar speelde de MR het tot nu toe snoeihard: vicepremier David Clarinval (MR) wil niet weten van een verhoging van de werkloosheidsuitkering, uit de welvaartsenveloppe die beschikbaar is (zo’n 1 miljard om uitkeringen te verhogen). Want dat zou net ertoe leiden dat de kloof tussen wie werkt en wie een uitkering krijgt verder verkleind. “Onaanvaardbaar”, zo gaf Clarinval al mee in La Libre. Die wil net de lage lonen netto verhogen. Maar het idee om die welvaartsenveloppe niet helemaal uit te keren, botst op een hard veto van PS en Ecolo.
• Komt daarbij dat de PS nog een andere discussie heeft geopend: de wet van ’96, die regelt dat de lonen niet meer mogen stijgen dan die in de buurlanden, laat ook toe om de dividenden van de ondernemingen te gaan beperken. In de 26 jaar dat de wet bestaat, is dat nooit gebeurd. Maar de PS wil dat deze keer wel doordrukken, payback voor het niet krijgen van hogere lonen. Of dat lukt is maar de vraag, want de MR is dus ook op oorlogspad: een lastige zaak voor premier De Croo.

Vierde akte: Het etentje tussen PS en Open Vld.

• Eén blauw front dus, voor de schermen. Schone schijn. Want tegelijk deed Lachaert gisteren wat Bouchez al heel lang niet meer kan: op een rustige manier gaan eten en overleggen met PS-baas Magnette. Want de liberalen hebben aan Vlaamse kant hun rekening al langer gemaakt: Bouchez is geen stabiele partner, en één persbericht gaat dat echt niet veranderen.
• Tijdens de lunch formuleerde Magnette nog eens dat het voor de PS, maar net zo goed voor de andere Franstalige partijen, bijzonder moeilijk denkbaar is om met de MR verder te gaan “als dat met eenzelfde Bouchez en dezelfde gedragingen aan het hoofd van die partij is”, zo bevestigen rode partijbronnen.
• Bij Open Vld lazen ze de boodschap alvast helder: “Met Bouchez geen MR in de regering, in 2024”. “Maar binnen de MR lijkt niemand bij machte om daar iets aan te doen, al heeft de helft van de partij zware kritiek op Bouchez. Men weet dat hij ze recht de afrond gaat inrijden“, zo klinkt de harde analyse.
• Een oordeel dat een paar uur later on the record in de tv-studio’s van de VRT werd bijgetreden door oud-voorzitter van Groen Meyrem Almaci: “Ik heb een paar jaar met de man te maken gehad. Het probleem is niet MR-Open Vld, het probleem is Bouchez. Er valt met die man gewoon niet samen te werken. Die gedraagt zich als een straatbokser, die met alles en iedereen in conflict gaat. Daar valt geen land mee te bezeilen. Hij wil zich overal dominant opstellen, en alles doen kantelen in z’n voordeel. Maar ofwel zit je in een regering ofwel niet.”
• Een opvallend oordeel, want het was destijds een as van groenen en liberalen, die Vivaldi maakten, tegen onder meer Vooruit en N-VA in, die in de zomer van 2020 al Bouchez bestempelden als “onbetrouwbaar” en “onwerkbaar”. “Ik geef daarin Bart De Wever (N-VA) gelijk“, zo stelde Almaci fijntjes, twee jaar later.
• Maar zo redeneert men bij Open Vld alvast vooruit: de PS en de groenen zijn dan misschien wel ideologisch een tegenstander, maar het blijven partners waarmee gewerkt zal moeten worden, in Vivaldi, maar ook daarna. Zich laten meesleuren in een zelfmoordstrategie, zoals die van Bouchez wordt gecatalogeerd, heeft dan geen enkele zin.

Vandaag: De Europese Commissie komt met hun begrotingsrapport.

• Zoals verwacht krijgt België vandaag een doorlichting van de Begroting, met de feedback van de Europese Commissie. Meteen kan Alexia Bertrand dan aan de slag, want het belooft niet echt een leuke boodschap te worden. Samen met Slowakije is België nu al het land met het grootste tekort voor volgend jaar, 5,7 procent van het bbp in het rood, om precies te zijn.
• Maar het kan ook zijn dat de Commissie zich wel gaat uitspreken over de ondertussen infame begrotingsdiscussie rond de verlaging van de btw op gas en elektriciteit. Dat zou dus wel eens vervelend kunnen worden voor Vivaldi.
• Morgen komen die EU-topambtenaren dan ook langs in de Kamer, om hun commentaar toe te lichten. De Parlementsleden mogen dan vragen stellen, de bevoegde staatssecretaris reageert dan in principe niet. In het verleden woonde De Bleeker wel altijd trouw die sessie bij: het is nu aan Bertrand om te zien of ze die traditie verderzet.
• Vandaag al maakte Bertrand haar vuurdoop, in de commissie Financiën moest nu voor de derde keer (en vermoedelijk goede keer) de ontwerpbegroting ingediend worden. De eerste kostte De Bleeker haar kop bijna, de tweede, met gênante rekenfouten, helemaal.
• Morgen staat er hoe dan ook wel meer op het spel dan enkel de discussie over de btw: ook de vraag wat er gebeurt met het relancegeld voor België wordt aangesneden. Dat geld, een schijf van liefst 1 miljard, werd bevroren omdat de pensioenplannen van Vivaldi niet volstaan voor de Commissie. Die bevatten net méér uitgaven, terwijl de Commissie aandringt om ze duurzamer te maken, en dus betaalbaar.

De vraag: Geel pakken of niet?

• “Ik zou nog trots zijn als we 0-5 verloren van Canada en dit toch deden”, zo stelt staatssecretaris Thomas Dermine (PS) over het dragen van de regenboogband, op Twitter. Die band, die ondertussen verboden is door de FIFA, zou gedragen worden door een hele reeks Europese landen, die samen een actie hadden opgezet voor inclusiviteit en LGBTQ-rechten, die in Qatar onbestaande zijn.
• “Doen als je een man bent”, roept ondertussen Conner Rousseau (Vooruit) ook op aan kapitein Eden Hazard, die dan automatisch geel zou krijgen van de FIFA, als hij toch de band zou dragen. Ondertussen deed men bij Engeland en Wales, die gisteren speelden, de band niet aan. Vandaag kan alvast Denemarken nog tonen het wél te doen. Frankrijk liet al eerder elk protest varen, moedig als Les Bleus altijd zijn…
• Bij de Belgische voetbalbond gaf CEO Peter Bossaert, die vorige maand in de VRT-studio’s nog hoog van de toren blies over z’n band, die gedragen zou worden als “signaal”, een ontluisterend interview optekenen in De Standaard: “‘Ja, dit is plat op de buik gaan. Ja, dit is plooien onder de druk die te groot geworden was. We zijn vernederd door de FIFA”, zo stelde die. Zelfs het woordje ‘love’ in de kraag van de shirts van de Rode Duivels moet eruit, zo besliste de FIFA, adding insult to injury.
• “Men zou een beetje meer moed kunnen tonen als er bedreigingen zijn van de FIFA”, zo merkte ook vicepremier Vincent Van Quickenborne (Open Vld), vanmorgen op LN24, als reactie op die houding van de Belgische voetbalbond. Ook verschillende kranten riepen vanmorgen op hun voorpagina immers op om “gewoon die gele kaart te pakken”, als signaal.
• “Ik stel vast dat onze spelers voor een match wel op de knie gaan zitten als boodschap tegen racisme, een moedige daad”, zo stelde Van Quickenborne. Maar geen gele kaart dus. “Onbegrijpelijk dat alle Europese ploegen zo bang zijn van FIFA-sancties. Je kan niet voor iedere wedstrijd op een knie gaan zitten om dan in Qatar te zwichten voor het dreigement van een gele kaart”, zo tweette ook al Sammy Mahdi (cd&v) gisteren.

Op de agenda: Voor Vivaldi moet minister Lahbib een statement gaan maken in Qatar, voor de match tegen Canada. Niet evident.

• Vanavond vertrekt minister van Buitenlandse Zaken Lahbib voor 24 uur in Qatar: de match tegen Canada meepikken, kwestie van aanwezig te zijn. Maar vooral: om meteen ook de Qatari te zien, én de FIFA, waar ze meetings mee heeft gevraagd. En meer dan symbolisch: ook met de internationale vertegenwoordigers van de vakbond. De werkomstandigheden waarin de stadia werden gebouwd, waren immers afschuwelijk.
• Zeker voor de groenen was afreizen naar Qatar allerminst evident, Ecolo wilde er eigenlijk niets van weten. De recente heisa rond de armband bevestigt voor hen eigenlijk hun gelijk: “Zelfs de symboliek van voetballen met een regenboogarmband is er te veel aan. Practice what you preach, FIFA”, zo tweette ook vicepremier Petra De Sutter (Groen) gisteren.
• Het zet meteen druk op Lahbib, die met een lastige opdracht naar de woestijn wordt gestuurd. Want Vivaldi wil een “straf statement” geven, zo is binnen de kern afgesproken.
• Onder het motto “de confrontatie aangaan is moediger dan wegblijven”, trekt Lahbib dus naar Qatar. De vraag is of er daar iemand zal willen luisteren naar een ‘harde boodschap’: de Qatari lezen uiteraard ook de pers in Brussel.
• En Qatar blijft belangrijk voor België: ze zijn de grootste leverancier van vloeibaar gas via de hub in Zeebrugge. In tijden waarin het Russische gas volledig is weggevallen, meer dan cruciaal. En diplomatieke rel veroorzaken is dus ook uit den boze.
• “En wat als onze minister Lahbib nu eens zo’n liefdesband draagt? Walk the walk, talk the talk”, zo suggereerde Theo Francken (N-VA) ondertussen al plagerig vanuit oppositie.

Vandaag: Wouter De Vriendt (Groen) verrast zijn commissie Congo wat, met de voorstelling van een “voorstel tot eindrapport”.

• De voorzitter van de fameuze ‘Bijzonder Commissie Congo’, Wouter De Vriendt, presenteert vandaag zijn “voorstel tot eindrapport”. Een opvallende zet, want het is niet het echte eindrapport. Daarover zit het immers muurvast, binnen de meerderheid, zo bevestigen verschillende bronnen.
• Belangrijk alvast is dat de discussie over het voorstel om een fonds op te richten, speciaal om de ‘herstelling’ met de oud-kolonies te financieren, beslecht is. “Jan Briers (cd&v) bleef erop terugkomen, maar toch opmerkelijk dat anderen binnen zijn partij een compleet ander standpunt innamen. Het fonds werd geschrapt”, zo stelt een betrokkene.
• Alleen, daarmee is de kous niet af. Want over de vraag van excuses is nog altijd geen consensus bereikt. De groenen drongen daarop aan, ook de socialisten wilden dat wel, al moest dat voor Vooruit zonder enige financiële impact. Maar de liberalen liggen dwars: zij willen nog minder ver gaan, en zijn bang voor mogelijke consequenties, rond betalingen.
• Zo komt dezelfde discussie boven die er heerste bij het grote bezoek van koning Filip aan Kinshasa in het voorjaar. Daar sprak de koning ‘spijt’ uit, maar geen ‘excuses’: een erg belangrijke nuance.
• “De Vriendt zou bilateraal proberen nu een consensus te vinden. Maar eerlijk, het zit muurvast en zijn aanpak heeft ook niet echt gewerkt. De verwijten vlogen over en weer, tijdens de bespreking”, zo zegt een betrokkene. Dat De Vriendt nu zelf met communicatie komt, leest men als “niet erg collegiaal”, en “het zal niet helpen met de liberalen te overtuigen.”

(bg)