Een ecologische Inuitpartij heeft de parlementsverkiezingen in Groenland overtuigend gewonnen. Daardoor ziet een Chinees-Australisch mijnbouwverbond zich een vervuilend, maar lucratief monsterproject waarschijnlijk door de neus geboord.

Greenland Minerals is een Australisch mijnbouwbedrijf dat beschikt over de exploratierechten van een site op de zuidelijke kust van Groenland. Het gebied zit barstensvol uranium, zink en andere zeldzame aardmetalen. Waarnemers verwachten dat de vraag naar dat soort grondstoffen de komende jaren crescendo zal gaan. Het zijn namelijk cruciale componenten van batterijen en magneten, twee producten die zeer gegeerd zijn in het kader van de energietransitie. Het zit in alles van elektrische wagens tot windturbines. Aardmetalen zijn ook onmisbaar in de wapenindustrie.

Chinese dominantie

De onbetwistbare wereldleider op vlak van de ontginning en verwerking van aardmetalen is China, dat meer dan 70 procent van de wereldvoorraad naar boven haalt. Volgens Greenland Minerals zou de Groenlandse site goed zijn voor 10 procent van de globale productie. Wil China de strategisch belangrijke markt blijven domineren, is het belangrijk om ook de Groenlandse reserves mee aan te boren.

Shenghe Resources, een Chinees bedrijf en een van de grootste producenten van aardmetalen ter wereld, nam een stevig belang in Greenland Minerals. Het Chinees-Australisch partnerschap had bijna alle goedkeuringen op zak om een gigantisch mijnbouwproject op poten te zetten. Een groot deel van de concessie omvat uraniumwinning en dus onvermijdelijk radioactief afval, waarvan de lokale bevolking vreest dat ze de ongerepte natuur en de boerderijen in het gebied zullen vervuilen.

Volgens het milieueffectenrapport van de lokale overheid zal het project de CO2-uitstoot van Groenland met maar liefst 45 procent verhogen. Dat raakt een gevoelige snaar bij de Groenlanders, waarvan het grootste deel tot de inheemse Inuitbevolking behoort. Het arctische eiland ondervindt namelijk nu al de verwoestende effecten van de klimaatverandering.

‘Verwoestend voor Groenland’

Ondanks de weerstand van de lokale bevolking, leek niets het mijnbouwproject nog te kunnen tegenhouden. Tot de regering over het project ten val kwam en vervroegde verkiezingen uitgeschreven werden. (Het eiland behoort officieel tot Denemarken, maar kent een hoge mate van autonomie). Regeringspartij Siumut (vrij vertaald Vooruit) werd afgestraft voor haar steun aan het project, en de groene partij Inuit Ataqatigiit (IA) kwam als overwinnaar uit de bus met 37 procent van de stemmen.

IA beloofde tijdens de verkiezingscampagne om zich tegen het omstreden project te verzetten. Aaja Chemnitz Larsen, een parlementslid van de partij, zegt in The Wall Street Journal dat de verkiezingsuitslag haar partij een sterk mandaat geeft om het project tegen te houden. ‘Het zou verwoestend zijn voor Groenland’, aldus Larsen.

De aandelen van Greenland Minerals kelderden 44 procent nadat de verkiezingsuitslag bekend raakte. Het bedrijf vroeg de Australische beurs ASX om de handel van het aandeel stop te zetten ‘in afwachting van een update van de markt over de resultaten van de recente verkiezingen in Groenland’.

Geopolitiek kantje

Er zit ook een geopolitiek kantje aan het verhaal. Donald Trump bood niet voor niets aan om Groenland te kopen toen hij president was: verschillende wereldmachten hebben hun oog laten vallen op Groenland. Deels omdat de klimaatverandering de ijslaag doet smelten en internationale mijnbouwbedrijven elkaar nu verdringen om toegang te krijgen tot de onaangeraakte minerale grondstoffen. Maar ook zijn strategische ligging maakt het eiland zeer gegeerd.

China zou maar wat graag invloed uitoefenen op een eiland dat slechts enkele vlieguren verwijderd is van de Amerikaanse kust. Peking probeerde zich al in te kopen op een vliegveld en een onderzoekscentrum op het eiland, maar dat werd onder Amerikaanse druk afgeblokt door Denemarken. Zonder twijfel is Washington ook blij met de verkiezingsuitslag van woensdag.

Al is het nog niet zeker dat het project volledig geschrapt wordt. IA is nu aan zet om een coalitieregering te vormen. De partij heeft zich al bereid verklaard om een referendum te houden over het onderwerp. Mogelijk laat ze trouwens wel kleinschalige winning van aardmetalen toe op het meer afgelegen noordelijke deel van het eiland. (mah)