In de Turkse metropool Istanboel moeten de lokale verkiezingen worden overgedaan. Er zouden immers bewijzen zijn dat bij de voorbije stembusgang, eind maart dit jaar, fraude is gepleegd. Dat heeft de nationale Turkse verkiezingscommissie beslist. Daarmee ging de commissie in op de klacht van de Turkse president Tayyip Recep Erdogan tegen de oorspronkelijke verkiezingsuitslag. Erdogan had daarbij een duidelijke nederlaag geleden.
Door het verliest moet de partij van Erdogan in Istanboel de macht aan de Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), de centrumlinkse oppositiepartij van Ekrem Imamoglu, doorgeven. Imamoglu werd hierdoor de nieuwe burgemeester van de stad. Waarnemers vrezen echter dat de nieuwe verkiezingen ook zware economische consequenties kunnen hebben.
Brutale confrontatie
“De nationale verkiezingscommissie heeft de aanstelling van Ekrem Imamoglu tot burgemeester ongedaan gemaakt,” benadrukt David Gauthier-Villars, Europees bureauchef van de Amerikaanse zakenkrant Wall Street Journal. “Daardoor moeten de verkiezingen worden overgedaan. De inwoners van Istanboel moeten bij het begin van de zomer dan ook opnieuw naar de stembus. Wellicht zal de overheid ondertussen een waarnemend burgemeester aanstellen. Imamoglu, die zijn nieuwe functie al had opgenomen, heeft beloofd de strijd niet te zullen opgeven.”
“Waarnemers vrezen dat de nieuwe verkiezingsronde Erdogan, die zijn autoritair regime steeds verder aanscherpt, in een brutale confrontatie zal brengen met de oppositie, die zich almaar stoutmoediger voelt,” zegt Gauthier-Villars. “Die oppositie heeft bij de jongste verkiezingen de controle over de hoofdstad Ankara en andere grote Turkse metropolen overgenomen.”
“In sommige wijken van Istanboel hebben groepen supporters van Imamoglu ook al duidelijk hun afkeer van de beslissing van de verkiezingscommissie laten blijken. De partij van Imamoglu noemt de fraude-claims van Erdogan ongegrond.”
“De AK Parti van Erdogan probeert zijn controle over de grootste stad van Turkije en diens gigantisch budget te behouden,” aldus medestanders van Imamoglu. “Men kan legaal wel de verkiezingsstrijd tegen de AK Parti aangaan, maar het is niet toegelaten om als winnaar uit die confrontatie te komen. Dit is een loutere dictatuur.”
Presidentsverkiezingen
Onmiddellijk na de verkiezingen leek Erdogan zich nog bij het verlies van Istanboel neer te leggen. Hij betoogde toen dat nederlagen onderdeel van de democratie vormen. Nadien doken in zijn omgeving echter steeds meer eisen voor een nieuwe verkiezing op.
Aan de lokale verkiezingen in Istanboel namen bijna negen miljoen burgers deel. Uiteindelijk won Imamoglu met een verschil van 13.729 stemmen. Die kleine marge en de aanwijzingen van fraude waren volgens Erdogan voldoende om een nieuwe verkiezing te eisen. Een hertelling van de uitgebrachte stemmen had eerder al de overwinning van Imamoglu bevestigd.
Het verlies van de controle over Istanboel beroofde de AK Parti meteen ook van zijn historisch machtsbastion. Tijdens de jaren negentig van de voorbije eeuw was Erdogan ook vier jaar burgemeester van Istanboel. “De overwinning van Imamoglu ontnam de AK Parti echter ook het gegeerd systeem van de politieke patronage,” verduidelijkt Gauthier-Villars. “De partij kon daarbij gebruik maken van een netwerk van liefdadigheidsorganisaties en welzijnsinitiatieven, die met financiële steun van de stad en grote bedrijven werkten.”
“Bovendien zou Imamoglu vanuit Istanboel over vier jaar bij de Turkse presidentsverkiezingen voor Tayyip Recep Erdogan een machtige rivaal kunnen worden,” betoogt Soner Cagaptay, directeur van het Turkish Research Program bij het Washington Institute. “Erdogan kan het zich eenvoudigweg niet veroorloven om Istanboel te verliezen.”
Economie
“Maar ook economen waarschuwen voor dreigende gevaren,” geeft Gauthier-Villars aan. “Zij vrezen dat de nieuwe verkiezingscampagnes alle aandacht van de Turkse autoriteiten zullen opeisen. Op die manier zou de regering wellicht niet meer in staat zijn om nog aanzienlijke inspanningen te doen om het herstel van de Turkse economie te ondersteunen. De Turkse economie verkeert in een recessie en moet ook afrekenen met een verzwakkende lira.”
Timothy Ash, strateeg opkomende markten bij consulent BlueBay Asset Management in Londen, vreest dat de problemen de Turkse markten en de economie kwetsbaar zullen maken. Die situatie wordt nog bemoeilijkt door een dispuut van het land met de Verenigde Staten. De Amerikaanse regering viseert daarbij de geplande aankoop van een Russisch raketsysteem voor luchtafweer. De Verenigde Staten dreigen daarbij met sancties, die Turkije momenteel best zou kunnen missen.