In Frankrijk is het protest tegen de pensioenhervorming die de regering wil opleggen niet afgenomen. Maar andere landen zullen wellicht soortgelijke maatregelen moeten nemen, want de vergrijzing van de bevolking – en de economische problemen die daaruit zullen voortvloeien – is niet langer een theoretische uitdaging.
De vergrijzing is niet langer een ver-van-mijn-bed-show: de helft van de economieën in de wereld dreigt erop achteruit te gaan
Waarom is dit belangrijk?
Als we het hebben over de vergrijzing van de bevolking en de economische uitdagingen daarvan, denken we meestal aan China of Japan, waar het geboortecijfer zo laag is dat de gevolgen daarvan al merkbaar zijn in de groeivooruitzichten. Maar het probleem is mondiaal, en Europees in het bijzonder.Impact vergrijzing op de begroting
Ratingbureaus luiden de alarmbel: door de hogere rente heeft de stijging van de pensioen- en zorgkosten een extra boost gegeven. Dat, in combinatie met de vergrijzing van de bevolking, zal binnenkort in veel landen de economische groei onder druk zetten.
- Moody’s, S&P en Fitch, de drie belangrijkste ratingbureaus, voorspellen een waarschijnlijke aanhoudende reeks van verlagingen van economische ratings van sommige geïndustrialiseerde landen.
- Nu de kosten voor pensioenen en gezondheidszorg zullen stijgen en het economische klimaat er niet goed uitziet, roepen de ratingagentschappen de regeringen op om strenge sociale en economische maatregelen te nemen. Anders zullen zij geconfronteerd worden met toenemende budgettaire lasten en financieringskosten, terwijl de ratings worden verlaagd.
“Naarmate de demografie langzaam verandert, wordt het probleem urgenter. De negatieve gevolgen zijn in veel landen al merkbaar en worden alleen maar erger.”
Edward Parker, onderzoeker bij Fitch
De gevolgen zijn vandaag al voelbaar: Fitch heeft de kredietrating van Frankrijk vorige maand verlaagd van AA naar AA-, terwijl het land door de verhoging van de pensioenleeftijd geconfronteerd wordt met een grootschalige protestbeweging. Het agentschap wilde zijn gebrek aan vertrouwen in de vastberadenheid van Emmanuel Macron om dergelijke projecten uit te voeren onderstrepen.
Binnenkort is 30 procent van de bevolking ouder dan 65 jaar
- Volgens de Europese Commissie zal het aandeel van de bevolking boven de 65 jaar in de EU toenemen van gemiddeld 20 procent nu tot 30 procent in 2050. De landen in Midden- en Zuid-Europa zullen het eerst worden getroffen door een vergrijzingsgolf, maar ook bijvoorbeeld Duitsland ziet zijn bevolking zeer snel ouder worden.
- België, dat zelden tot de beste leerlingen van de EU behoort, mag ook genoemd worden: ons land heeft besloten 408 miljoen euro te lenen en het Europese herstelplan niet te laten schieten. Europa eist in ruil een pensioenhervorming, die nog op zich laat wachten.
- S&P voorspelt dat de pensioenkosten tegen 2060 met gemiddeld 4,5 procentpunt van het bbp zullen stijgen, hoewel er grote verschillen zijn tussen de landen.
- Toch stijgen de kredietkosten parallel, vertelde Marko Mrsnik, analist bij S&P Global Ratings, aan de Financial Times. Volgens hem zou een stijging van slechts 1 procent de schuldquote van Japan, Italië, het VK en de VS in enkele decennia met 40-60 procent doen stijgen.
“Dat is een zeer grote stijging, hetgeen betekent dat er waarschijnlijk hervormingen om de vergrijzingsdruk aan te pakken of andere budgettaire hervormingen nodig zijn om de overheidsschuld beheersbaar te houden.”
Marko Mrsnik
BB+ of lager
- Volgens S&P kan de kredietrating van helft van de wereldeconomieën worden verlaagd naar de junkstatus – een rating van BB+ of lager. Een junk rating geeft aan dat een land het risico loopt niet genoeg valuta in voorraad te hebben om zijn schulden terug te betalen.
(ns)
