Fel overdreven vindt u? Het lijkt een absurd bedrag, maar in New York verdienden meer dan 100 vuilnisophalers dit jaar bijna 300.000 dollar – omgerekend zo’n 265.000 euro. Dat als gevolg van een chronisch tekort aan deze essentiële werknemers, waardoor velen onder hen een groot aantal overuren moetsen presteren. Sommigen onder hen zagen een basisloon van al ruim 130.000 dollar dan ook verdubbelen. De inflatie van lonen zet zich in de VS onverminderd voort. Analisten spreken daarbij over The Great Resignation. Als het regent in de VS, druppelt het bij ons. De vraag is of we hier hetzelfde kunnen meemaken.

Een noodzakelijke inhaalbeweging

Eerst en vooral wordt het tijd dat de lonen van essentiële beroepen zoals de vuilnisophalers, verplegers en verpleegsters en onderwijzers een sprong maken. Volgens cijfers die Mathias Somers, coördinator van de denktank Minerva verzamelde, stegen de reële pre-corona lonen tussen 2015 en 2019 met slechts 0,79 procent. Managers en directeurs namen dan nog eens het gros van die verhoging voor hun rekening. Hun salarissen namen met 4 procent toe. Schoonmakers, administratief personeel, vrachtwagenchauffeurs, bouwarbeiders en huishoudhulpen zaten in het verliezende kamp, want zij kenden zelfs een reële daling rekening houdende met inflatie. Het wordt dan ook hoog tijd voor een herwaardering.

Maar dit kan nu wel eens de hele andere kant opdraaien als gevolg van 5 fundamentele trends.

Reden 1: de galopperende inflatie

De inflatie en daarbij horende indexatie zorgen alvast voor een globale stijging van alle lonen. Volgens de meest recente prognoses zouden de lonen in 2022 met 4,5 procent stijgen. Dat hebben we nog nooit gezien, zegt Geert Langenus, econoom bij de Nationale Bank. Dit zal iedereen ten goede komen, ook de laagste lonen.

Reden 2: demografisch en economisch onomkeerbare trends

De rijken worden alsmaar rijker en er ontstaan dan ook alsmaar meer jobs die het comfort van die rijke elite moeten doen toenemen, gaande van het herontdekte beroep van butler tot een groeiend leger van veiligheidsagenten. Maar vooral de immer groeiende vraag naar gezondheidszorg, een gevolg van de steeds ouder worden bevolking zal de nood aan diensten verder doen toenemen.

Het kan zelfs zo zijn dat heel wat beroepen waar de middenklasse op was gebouwd, de zogenaamde ‘white collar jobs’ zoals accountants, advocaten en administratief bedienden zullen verdwijnen door verregaande automatisatie. De zogenaamde ‘blue collar jobs’ zouden wel exponentieel stijgen. De vraag naar jobs die soms als onaantrekkelijk worden beschouwd door de goegemeente, zal meer dan ooit hoog zijn.

Reden 3: het tekort aan een werkende bevolking

ING-hoofdeconoom Peter Van Den Haute sprak recent van ‘het drama van België’, waarbij hij de werkgelegenheid van de actieve bevolking in België en Nederland vergeleek. In België is slechts 74 procent van de bevolking tussen 20 en 64 actief. In Nederland is dat ruim 82 procent. Dit creëert een vicieuze cirkel. De bestaande werknemers worden extra belast waardoor zij ook finaal uitvallen, door burn-out en andere mentale ziektes.

Reden 4: de nieuwe kijk op werk bij de nieuwe generatie

Heel wat millennials en gen-Z hebben een andere kijk op werk. Velen daarvan vinden een 38-urige werkweek wat te veel van het goede en trachten hun leven opnieuw in te richten rond een vierdaagse of halftijdse werkweek. En heel aantal jongeren getuigen in De Morgen dat ze de druk gewoon te hoog vinden en de balans tussen privé en werk willen herstellen. De cijfers maken dit dan ook duidelijk. Het aantal deeltijdse werkende 20 tot 34-jarigen steeg van 16.4% in 2005 naar 19.8% in 2020.

Reden 5: de migratiestop

De laatste vijftig jaar werden heel wat van die functies die de lokale bevolking wat te min vond, opgevuld door een groot aantal migranten. Omdat ze andere kansen hadden of omdat de jobs onderbetaald werden. We hebben na de oorlog een Italiaanse en Turkse golf gekend, dan een Marokkaanse en Afrikaanse golf en meer recent een grote Oost-Europese golf. Alleen zijn die migratiestromen herleid tot een beekje. De zo geroemde Oost-Europeanen keren bovendien terug naar hun land waar ook de lonen sterk zijn toegenomen.

In de VS: “het Grote Ontslag”

De Verenigde Staten kennen een bijkomend pervers effect, waar we in Europa minder last van hebben, omdat onze werkzaamheidsgraad altijd veel lager is geweest. Om toch wat moeilijk te verklaren redenen, zijn heel wat mensen in de VS gestopt met een job te zoeken tijdens de pandemie. Het aantal werknemers dat zich nog aanbiedt op de arbeidsmarkt is dan ook drastisch ingekrompen. De bestaande werknemers, vooral in de dienstensector, hebben dan ook veel meer onderhandelingsmacht. Waardoor de druk op de lonen sterk stijgt. Alsof dat nog niet volstaat, gebruiken ze die macht volop.

Een hallucinante statistiek stelt de zaken op scherp. 7 procent ofwel 1 op 14 bedienden in de horeca en hotelindustrie zegde enkel in de maand augustus van dit jaar zijn job op. De Amerikaanse bedrijven zijn een echte draaideur geworden waar bedrijven arbeiders, horecapersoneel en andere vrachtwagenchauffeurs smeken om cruciale posten in te vullen.

De Amerikanen hebben er dan ook een begrip voor gedefinieerd: The Great Resignation– het Grote Ontslag – een opvolger van The Great Depression en The Great Recession (in de VS moet er altijd Great staan in een titel.) 

Ook bij ons 

Het staat als een paal boven water dat deze trend ook bij ons is ingezet. Getuige de smeekbeden van onze eigen ondernemers in bijna alle sectoren voor de invulling van knelpuntberoepen. Heel wat bedrijven stoppen hun expansieplannen in de koelkast, of bouwen bestaande diensten af, waardoor we schaduwinflatie krijgen, met name minder dienstverlening voor dezelfde prijs.

De lonen die we nu al New York zien, zullen we wel niet krijgen, maar het lijdt geen twijfel dat de behoefte aan heel wat knelpuntberoepen alsmaar nijpender wordt. Zij die zich storten op beroepen als vuilnisman, verpleegster, bouwvakker of vrachtwagenchauffeur zullen over enkele jaren tevreden kunnen kijken naar hun maandelijks loonstrookje.

(lb)

De auteur is Xavier Verellen brengt binnenkort zijn boek De Grootste-Aller-Tijden-formule: Hoe leiderschap een kampioen transformeert in een superkampioen uit.