Het geduld is op met minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit). Al langer ergeren Kamerleden van de meerderheid zich aan zijn “hoogmoedige houding”, gisteren bereikte het conflict een kookpunt. De terugbetaling van logopedie voor kinderen met autisme en mentale beperking is al in 2019 gestemd, maar de uitvoering laat nog altijd op zich wachten. Zowel de MR, met Caroline Taquin, als cd&v met Nawal Farih, beukten in op Vandenbroucke. Toen Cathérine Fonck (Les Engagés) vanuit de oppositie vervolgens een amendement indiende om die terugbetaling nu eindelijk te regelen, volgden ongemakkelijke scènes. Alweer dreigde een wisselmeerderheid te volgen. Finaal beloofde Vandenbroucke een nota, met oplossingen, binnen zes weken. Maar bij de stemming volgden wel nog onthoudingen bij de PS. Doordat Kamervoorzitter Eliane Tillieux (PS) vervolgens weigerde die PS’ers te verplichten hun onthouding te duiden, wat reglementair wel moet, eindigde de Kamer andermaal in chaos. Het toont tegelijk vooral hoe Vivaldi enkel nog met haken en ogen aan elkaar hangt. De ene na de andere wisselmeerderheid dreigt. Zeker omdat cd&v na abortus nu ook het euthanasie-dossier op de lange baan schuift.

In het nieuws: Nog altijd geen oplossing voor kinderen met autisme en mentale beperking: wie betaalt hun logopedie?

De details: Die terugbetaling is een pars pro toto. Elke week die nog volgt in de Kamer, lijkt een test te gaan worden voor de federale meerderheid. Want na een wisselmeerderheid over kernenergie, lopen de spanningen over ethische dossiers hoog op, en houdt cd&v de deur potdicht, ook over de uitbreiding van de euthanasiewetgeving. Die moet plots “geëvalueerd” worden, voor Sammy Mahdi (cd&v). Vraag is wanneer de dijk barst.

• “U hebt vijf jaar de tijd gehad, om urgentie te vragen voor het onderzoek, om in de terugbetaling te voorzien. Dat is niet gebeurd. Wanneer komt het nu eindelijk in orde?” In de Kamer trok de Limburgse lijsttrekker van cd&v, Farih, gisteren nog eens fel van leer tegen Vandenbroucke. 
• Deze keer ging het over de terugbetaling van logopedie voor autistische kinderen met een IQ lager dan 86 of een taalontwikkelingsstoornis. Die hebben al sinds 1996 geen recht op terugbetaling meer, voor individuele sessies bij een logopedist. Er is wel een wet gestemd in 2019, maar de uitvoeringsbesluiten laten op zich wachten.
• Het is zeker niet de eerste keer dat Farih clasht met Vandenbroucke: haast wekelijks gaat het heen en weer tussen beiden in de Kamer. De Genkse kiest daarbij telkens de frontale aanval: het beeld van Vandenbroucke als ‘kundige bestuurder’ wordt door cd&v ondertussen fel bestreden. Farih zelf wordt dan weer getipt, in de wandelgangen van cd&v, als “ministeriabel”, in de volgende legislatuur. Om maar te zeggen: de sfeer tussen beiden is meer dan onderkoeld.
• Alleen, deze keer kwam er forse Franstalige kritiek bij. Want ook MR-Kamerlid Caroline Taquin toonde haar ergernis. “U hebt een brief ontvangen getekend door meer dan 5.000 betrokken ouders. Die verwachten van ons een doorbraak in het dossier.”
• En er was de fractieleider van Les Engagés, de ervaren Catherine Fonck, die vanuit de oppositie de vinger op de wonde legde: “Ik heb met velen van hen gesproken, met ouders en kinderen. En, er zijn ook de vele analyses van experten. Niets rechtvaardigt het feit dat ze niet kunnen genieten van een terugbetaling voor hun logopedie.”
• Maar Vandenbroucke ging niet in op de zaak en kwam met een lange, technische uitleg. “Men zegt mij dat er een nota op komst is van de beroepsorganisaties hierover. Dat is een zeer goed begin. Maar ik vind eerlijk gezegd dat wij ook daar onafhankelijke wetenschap zouden moeten laten spreken”, zo schoof hij het andermaal op de lange baan. 
• En nog meer: “Mevrouw Farih, als u toch zo ongelukkig en ongeduldig bent, weet dan dat er ook hier een verantwoordelijkheid bij de Vlaamse overheid ligt. Het probleem zit voor een stuk ook daar”, zo kaatste Vandenbroucke de bal terug naar de Vlaamse regering en de Franse gemeenschap, die mee verantwoordelijk zijn. Op Vlaams niveau levert cd&v met Hilde Crevits (cd&v) ook de bevoegde minister van Welzijn.
• Farih reageerde fel: ”Daar gaan we weer. Het is alweer de schuld van de regio’s. De terugbetaling is een federale bevoegdheid, mijnheer de minister.”
• Maar het was vooral Fonck die het slim speelde: zij legde meteen de nodige amendementen neer om ter stemming, om de terugbetaling te regelen.

In de Kamer: Bijna kookte het potje van MR en cd&v over, waarna Kamervoorzitter Tillieux nog eens de mist in ging.

• De zet van Fonck plaatste meteen cd&v en de MR onder druk: grote woorden, maar geen daden dan, in de Kamer? Maar evengoed was er geschuif op de banken van PS en Ecolo: in Franstalig België is de druk van de ouderverenigingen van kinderen met autisme ondertussen groot geworden.
• Naast Les Engagés waren zowel N-VA, Vlaams Belang, PVDA en DéFI klaar om te steunen: de voltallige oppositie. Zo leek een wisselmeerderheid plots wel heel dichtbij, met Vandenbroucke die ook geen enkele opening in zijn antwoord had gemaakt. 
• Overleg tussen de fractieleiders volgde, en finaal kwam daar toch een compromis uit de bus: Vandenbroucke zou binnen zes weken met een nota komen, met voorstellen om het dossier op te lossen. Farih en Taquin bonden in, en uiteindelijk stemden de fracties van cd&v en MR mee met de meerderheid, tegen het amendement van Fonck. Bij de oppositie reageerde men bijzonder boos: wat een flauw afkooksel was dit nu, zes weken uitstel alweer?
• En erger: bij de PS sleepten sommigen zodanig met de voeten dat twee Kamerleden zich onthielden bij de stemming. Bij onthoudingen moeten volgens het reglement van de Kamer die betrokken Kamerleden dan wel duiden waarom ze niet meestemmen. Dat deed Kamervoorzitter Eliane Tillieux (PS) niet: ze liet de PS’ers begaan. 
• Dat leverde heel boze reacties op bij de oppositie: Tillieux leefde haar eigen regels niet na: “Wat geeft de regeringspartijen het recht om het reglement niet te volgen? Elke burger moet de wetgeving volgen. Maar de partijen van de regering De Croo? Die mogen blijkbaar alles”, zo sneerde Kamerlid Sander Loones (N-VA).
• Hoe dan ook, was de stemming bij de meerderheid ook helemaal niet van harte: Taquin kondigde al aan dat ze een eigen wetsvoorstel klaar zal hebben binnen twee weken, als de plenaire vergadering opnieuw samenkomt. Dan wordt het opnieuw erg spannend.

De essentie: Telkens opnieuw lijkt de meerderheid aan een zijden draadje te hangen.

• De logopedie voor autistische kinderen is het zoveelste dossier waarover de spanningen in de Kamer hoog oplopen. Eerder deze week kwam er al een wisselmeerderheid tot stand over kernenergie, weliswaar over een heel onschuldige zet: een voorstel van de oppositie over SMR-reactoren, van Bert Wollants (N-VA) werd naar de Raad van State gestuurd, tegen de groenen in.
• Tegelijk riepen de groenen zelf, met Kristof Calvo (Groen), dan weer op om wisselmeerderheden te vormen rond de hervorming van de partijfinanciering. Daar blokkeren PS en MR de zaak. Maar tegelijk is de relatie tussen Calvo en de N-VA zo verzuurd dat de kans klein is dat die veel steun van daaruit zal krijgen. En Vlaams Belang en PVDA zijn veel moeilijkere partners om mee te gaan ‘marchanderen’. 
• Het zijn vooral de zogenaamde ethische dossiers, die Vivaldi straks nog kopzorgen kunnen geven. Want nadat Open Vld met aandrang had gevraagd om haar voorstellen over het versoepelen van de euthanasiewet te bekijken, voor dementerenden, die langzaam aftakelen, deed cd&v-voorzitter Sammy Mahdi de deur op weinig subtiele wijze dicht. Hij wil “wel praten”, alleen is dat niet hetzelfde als een doorbraak in het dossier.
• Zowel in Het Laatste Nieuws als op Radio 1 klonk het duidelijk: “Dat debat moet je voeren, maar dan wel op een grondige manier, met een evaluatie van de euthanasie-wetgeving, om er voor te zorgen dat je die beter maakt. En niet dat je die versoepelt onder het mom van vrijheid-blijheid, waarmee je artsen in de problemen brengt en het debat niet in de juiste richting stuurt.”
• Een “grondige evaluatie” betekent in het Wetstraatjargon zoveel als een blokkering: deze legislatuur gebeurt er niets meer, als het van cd&v afhangt. Meteen reageerden collega’s van Open Vld en Vooruit teleurgesteld, andermaal:
  • “De opening van cd&v rond euthanasie is dus een evaluatie van de euthanasiewetgeving. Zoals men die vroeg bij de abortusregeling. De titels van de artikels kunnen dan beter zijn: ‘Cd&v wil geen oplossing voor euthanasie bij dementie’”, stelde Egbert Lachaert (Open vld).
  • “Na 20 jaar blokkering wil cd&v ein-de-lijk euthanasie mogelijk maken bij dementie. De voorstellen liggen in het parlement. Laat ons nú stemmen. Vooraleer cd&v opnieuw zijn staart intrekt”, reageerde Freya Van den Bossche (Vooruit).
  • “Het is nodig dat de euthanasiewetgeving wordt bijgesteld en goed dat er (eindelijk) over aan tafel gegaan kan worden. Maar dit mag wel geen afleiding zijn van abortusdossier dat cd&v ook blokkeert. Tijd om daar ook samen stappen te zetten”, stelde Groen-covoorzitter Nadia Naji.
• Die laatste duwde deze week nog eens fel op het gaspedaal over abortus. Daar ligt het advies van de experten klaar, om de periode tot 18 weken uit te breiden. Ondertussen volgden al twee informele overlegmomenten binnen de meerderheid, zonder resultaat. Ook daar wil cd&v niet horen van meer dan 14 weken. Tussen de tanden dreigt Groen ook hier met een wisselmeerderheid, nadat eerder al Vooruit en Open Vld daar ook mee schermden. 
• De sleutel in dat dossier ligt bij de PS: die hebben het finale wetsvoorstel klaar. PS-voorzitter Paul Magnette beloofde cd&v om “niets te forceren”, maar naarmate de coalitie losser en losser wordt, en de druk verder zou stijgen in de PS-fractie, kan dat plots anders worden.
• Overigens nog eentje om bij op de hoop te gooien: het nieuwe ‘Migratiewetboek’ dat staatssecretaris Nicole de Moor (cd&v) triomfantelijk in de pers aankondigde, maar dat in de Kamer geen meerderheid van Vivaldi achter zich krijgt. Onder meer het luik over woonstbetreding bij mensen zonder papieren, is onaanvaardbaar voor de groenen en de PS. ““Dit zijn praktijken uit duistere regimes”, stelt Naji namens Groen in De Morgen.
• “Groen verwijt me “praktijken van duistere regimes”. Vind jij dat normaal Nadia Naji, om zo over je politieke collega’s te spreken? Gisteren is net afgesproken de gesprekken in regering verder te zetten”, reageerde de Moor al op X. “Laat u niet doen Nicole. En als het niet lukt? Een wisselmeerderheid”, zo repliceerde Theo Francken (N-VA).

Om te volgen: Europese grondtroepen of niet, in Oekraïne? De Croo bezweert van niet. 

• “Ik ben toch een klein beetje verheugd dat wij nog soldaten hebben die kunnen vechten. Wij hebben er al een viertal in Noorwegen bezig gezien, dus wij hoeven ons niet ongerust te maken.” Het was een knipoog van Kamerlid Jean-Marie Dedecker over een vechtpartij in een Noors café, op het eind van een discussie in de Kamer rond gevechtstroepen in Oekraïne.
• De Franse president Emmanuel Macron gooide deze week de knuppel in het hoenderhok, op zijn eigen veiligheidstop in Parijs over Oekraïne, door te stellen dat “het sturen van grondtroepen niet uitgesloten was”, “maar dat er geen consensus over was binnen Europa”. De premier van Estland, Kaja Kallas, trad later Macron bij.
• Meteen kwam de Russische president Vladimir Poetin op zijn jaarlijkse speech met een tegenzet: hij dreigde openlijk met de inzet van nucleaire wapens, als Europa zo ver zou gaan.
• “Wat zal er gebeuren? Boots on the ground, zoals Macron en de premier van Estland overwegen?”, wilde Dedecker van premier Alexander De Croo (Open Vld) weten in de Kamer. Die greep het moment aan, om Poetin van antwoord te dienen, vanuit België:
  • “Die dreiging van Poetin nemen wij serieus. Er is echter maar één antwoord op, namelijk vastberadenheid, eenheid en actie.” 
  • “We moeten ons niet laten afschrikken. We moeten wel tonen dat we vastberaden zijn, dat we de NAVO voor elke centimeter zullen verdedigen, dat we ons niet uit elkaar zullen laten spelen als Europese landen of als NAVO-landen.” 
  • “De NAVO staat vandaag sterker dan twee jaar geleden. We moeten daarnaast met actie komen. De heer Poetin ging ervan uit dat wij, Europeanen en NAVO, het zouden hebben opgegeven, dat we Oekraïne aan zijn lot zouden hebben overgelaten. Integendeel, vandaag is onze actiebereidheid groter dan ze ooit geweest is.”
• Specifiek over grondtroepen, was de premier dan weer veel voorzichtiger: “ Neen, ons land heeft niet de intentie om troepen in Oekraïne actief te laten zijn. Dat was trouwens ook niet de vraag van Volodymyr Zelensky. Hij vroeg om munitie, zodat zijn mensen de Russen opnieuw terug kunnen dringen.”

Waarom dit ertoe doet: Europa en de VS zijn al veel meer betrokken dan ze toegeven. Er zijn grondtroepen van Frankrijk en de UK in Oekraïne, zo leek de Duitse kanselier Olaf Scholz alvast te suggereren.

• Ook na de speech van Poetin, met zijn zoveelste dreiging, bleef Macron zeer duidelijk: “Ik blijf bij elk woord dat ik gezegd heb. Dat waren gewogen en gemeten uitspraken”, zo verklaarde de Franse president aan de pers. 
• Die bevestiging komt er nadat de Duitse kanselier Olaf Scholz zich versprak tijdens een debat in Duitsland maandag. Want anders dan de Fransen, die hun Caesar-houwitsers leverden aan Oekraïne, en de Britten die samen raketten voor lange afstand, de ‘Storm Shadow’- en ‘Scalp’-raketten, weigert Scholz al langer om de Duitse ‘Taurus’-raketten te geven aan Zelensky.
• Om die raketsystemen te bedienen, gingen militaire experten er al langer van uit dat de Fransen en Britten niet op één-twee-drie Oekraïners hadden opgeleid. Eerder is de veronderstelling dat ze minstens vanop afstand mee doelwitten selecteren, maar vermoedelijk zelfs ter plaatse de Oekraïners hulp bieden bij de bediening van die gesofistikeerde systemen. 
• “De Taurus is een vergaand wapen. En wat men doet qua doelwit-selectie en begeleidende doelwit-controle van bij de Britten en Fransen, kan niet in Duitsland gedaan worden. Iedereen die met deze systemen gewerkt heeft, weet dat.” En nog meer, op de vraag of er dan ook Duitse soldaten mee die doelwit-controle zouden gaan doen, antwoordde Scholz: “Duitse soldaten kunnen op geen enkel moment gelinkt worden aan doelwitten die de Taurus zou raken. Ook niet vanuit Duitsland zelf. 
• Die uitspraken leidden dan weer tot woedende reacties in de UK en Frankrijk: daar verweet men Scholz “zijn mond te hebben voorbij gepraat, en zo de levens van Europese soldaten in gevaar te hebben gebracht”.  
• Maar tegelijk bewijst het wel dat zowel Frankrijk als de UK al veel verder zijn in hun betrokkenheid bij de oorlog in Oekraïne, dan ze eigenlijk willen toegeven.
• Uitgerekend deze week pakte de New York Times uit met een heel gestoffeerd verhaal over hoe de CIA de afgelopen tien jaar systematisch de samenwerking met de Oekraïense veiligheidsdiensten opvoerde, en vandaag zeer nauw met hen samenwerkt, via een tiental geheime spionage-cellen in vooruitgeschoven posities aan het front, om de Russen af te luisteren, en telkens een stap voor te zijn. 
• Ook daaruit blijkt dat toen bij de Russische invasie twee jaar geleden iedereen het land verliet, de CIA ter plaatse bleef om Zelensky te helpen en onder meer te behoeden voor een moordaanslag op zijn leven.
• Tegelijk kwam Frankrijk gisteren dan weer met het nieuws dat ze hun militaire aanwezigheid aan de grens van de NAVO, in Roemenië, fors gaan uitbreiden: daar wordt een Battlegroup van de NAVO, waar ook Belgische militaire aan deelnemen, versterkt tot het niveau van een brigade: 4.000 man en verschillende honderden voertuigen.
• Eén en ander heeft te maken met de spanningen in Moldavië, vlak over de grens met Roemenië. Daar heeft een afgescheurd deeltje van dat land, Transnistrië, dat tussen Moldavie en Oekraïne ligt, “bescherming” gevraagd aan de Russen. Die hebben geen connectie over land met de regio, maar wel nog 1.500 soldaten in het gebied. Ook daar zou de zaak dus kunnen escaleren.

Genoteerd: In het Europees Parlement willen PVDA en Vlaams Belang niet meestemmen met een resolutie over Navalny.

• Vanmorgen wordt de Russische opposant Aleksej Navalny begraven. Dat wordt een spannend moment voor de interne tegenstanders van het regime van Poetin. Eerder deze week speechte zijn weduwe Joelia Navalanya al in het Europees Parlement: zij is nu het gezicht van verzet geworden.
• Maar een resolutie gisteren in het Europees Parlement “over de moord op Aleksej Navalny en de nood aan steun voor politieke gevangenen en de onderdrukte civiele samenleving in Rusland” kreeg opvallend genoeg geen groen licht van Vlaams Belang of PVDA in dat halfrond. 
• De tekst spreekt van “de criminele en politieke verantwoordelijkheid van het regime van Poetin voor de dood van hun meest prominente tegenstander”. 506 leden stemden voor, negen stemden tegen, en 32 Parlementsleden, waaronder de drie Vlaams Belangers en de PVDA’er onthielden zich.
• “We steunen de oproep om politieke gevangenen vrij te laten. Maar we steunen geen brede visumregeling van de EU en evenmin de oproep om eventuele uitwisselingen van gevangenen mogelijk te maken. Dat zou ons in een gijzeldiplomatie dreigen te doen belanden, zoals met Iran”, zo reageerde Gerolf Annemans (Vlaams Belang) aan De Standaard.

Om te volgen: België gaat via de lucht hulpgoederen droppen boven Gaza.

• Veel verontwaardiging na een bloedbad bij een voedselkonvooi in Gaza: België riep via minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) nog eens op tot een staakt-het-vuren, een oproep die binnen de EU zowat iedereen doet. De VN wil alvast een onafhankelijk onderzoek naar wat er precies gebeurde in de nacht van woensdag op donderdag, waarbij meer dan 100 Palestijnen om het leven kwamen. 
• Tegelijk stuurde Defensie een militair toestel A400M naar Jordanië. Belgische militairen zijn gespecialiseerd in zogenaamde ‘airdrops’, waarbij humanitaire hulp (droge voeding, medische hulp en vloeistoffen om dehydratatie tegen te gaan) boven Gaza zou kunnen worden gedropt. Eerder waren er vanuit Jordanië al soortgelijke acties van het Franse en Nederlandse leger. 
• De operatie zou eenmalig zijn, en “een paar honderdduizend euro gaan kosten”, zo stelde minister van ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez (Vooruit) vanmorgen op Radio 1. De minister herhaalde nog eens dat “Israël manifest het humanitaire recht schendt”, door te weigeren voedselhulp binnen te laten. Al weken staan er enorme colonnes van vrachtwagens klaar vanuit Egypte, aan de grensovergang in Rafa, om daar Gaza te bevoorraden. Maar de Israëli’s weigeren toegang. Zij plannen nog een militaire operatie in Rafa, aan de andere kant van de grens. 

Om te volgen: “Koopkracht, koopkracht, koopkracht”: Vooruit congresseert dit weekend. De vraag is of men Jinnih Beels (Vooruit) in Antwerpen kan doen vergeten.

• Het moest het “verkiezingscongres van de inhoud” worden, waardoor voorzitter Melissa Depraetere (Vooruit) niet wilde dat het gedoe rond Conner Rousseau (Vooruit) daarvan zou afleiden. Bijgevolg nam de partij de beslissing om de oud-voorzitter nog de keuze te laten van ofwel lijstduwer in Oost-Vlaanderen, ofwel niets. Rousseau houdt dat nog even in beraad, en heeft nog ruim tijd. Hij zal niet aanwezig zijn.
• Tegelijk kan zo Depraetere dit weekend focussen op wat ook door haar voorganger Rousseau al als de “core business” werd omschreven: de “koopkracht van de mensen”. Die focus op de portemonnee zal er heel het weekend in zitten, bij Vooruit. 
• Bijna één derde van heel het kiesprogramma gaat daar ook over, waarbij Vooruit zich opwerpt als de partij die de monopolies of dure oligopolies in verschillende markten wil breken. 
• Daarbij viseert Vooruit onder meer de notarissen en gerechtsdeurwaarders, maar evengoed de bank- en verzekeringsector, de telecomsector, de immo- en bouwsector en de energiesector. Het is een interessante oefening, die als ze doorgedreven wordt, een Vlaams gezin tot 1.200 euro besparingen zou opleveren per jaar, zo maken de socialisten zich sterk. Het grootste deel daarvan zit, niet toevallig, bij de banksector die Vooruit al langer viseert.
• Donkere schaduw boven de partij is de spanning in de Antwerpse afdeling, de grootste van het land voor Vooruit. Daar nam schepen Tom Meeuws (Vooruit) ontslag, maar ligt ook diens antagonist Jinnih Beels (Vooruit) onder vuur. 
• Want zij gaf deze week nog interviews waarin ze nog eens pijnlijk terugkwam op heel de affaire, waarbij Meeuws racistische en seksistische uitspraken deed. Daarover eiste Beels excuses van Meeuws. 
• Het Antwerpse bestuurslid van Vooruit, bemiddelaar Dirk Wiesé, die was aangeduid om net heel de affaire te sussen, reageerde razend in de Gazet van Antwerpen: “Dit waren twee interviews te veel. Nu moet het stoppen.” Er zou later deze maand een bredere vergadering gepland worden, waarop ook Beels het vertrouwen opnieuw zou moeten krijgen: Meeuws heeft een brede achterban in de afdeling, en zou nog steeds lonken naar een prominente plek op de lijst in oktober.