‘Vaccin laten zetten? Proficiat, u krijgt een bonus’

Om een vaccinatiebonus in de wacht te slepen, hoeft u geen baanbrekende professionele prestaties te verwezenlijken. Wél een prik laten zetten. Na Amerika voert ook een Nederlands bedrijf zo’n bonus in, om twijfelende werknemers te overtuigen. Al doet het ook ethische vragen rijzen.

Een coronavaccin laten zetten kan juridisch niet verplicht worden. Een werkgever kan het wel vragen van zijn werknemer, maar niet afdwingen. Het weigeren van een vaccin mag wettelijk gezien dan ook geen consequenties met zich meebrengen, zoals ontslag of een functieverlaging.

Twijfelaars een stimulerend duwtje in de rug geven, kan dan weer wel, zo bewijst de praktijk. Als werkgevers het ziekteverzuim willen inperken bijvoorbeeld, of om alle collega’s een zo virusvrij mogelijke werkvloer aan te kunnen bieden.

In Amerika besloot fastfoodketen McDonald’s dat werknemers die zich laten vaccineren tegen het coronavirus, in ruil vier betaalde vrije uren krijgen. Eén van de grootste ziekenhuisnetwerken uit Texas deelt dan weer ‘hoopbonussen’ uit ter waarde van 500 dollar aan zijn 26.000 medewerkers als ze zich laten inenten. Vleesverwerker JBS USA uit Colorado looft extraatjes van 100 dollar uit en de vestiging van supermarktketen Aldi in Illinois geeft twee uur loon cadeau voor elke dosis die een werknemer laat inspuiten. Lidl geeft op zijn beurt in Amerika 200 dollar aan zijn 5.000 arbeiders in Amerikaanse winkels, als ze kunnen bewijzen dat ze een prik lieten zetten. Meerdere bedrijven spiegelen zich aan deze en andere voorbeelden, die naar verwachting nog zullen toenemen.

Werkt het wel?

Dichter bij huis liet het Nederlandse beveiligingsbedrijf DelftaSafe Security vorige maand weten dat ze aan hun 160 werknemers een geldbedrag van 100 euro zullen betalen als die zich laten vaccineren. Vaccintwijfel is niet de hoofdoorzaak voor deze maatregel, zei directeur Michel Staat daarover toen in de Nederlandse krant AD. Wel werknemers stimuleren om hun vaccin sneller te gaan halen. ‘Als we minder uitval hebben, zijn we beter inzetbaar’, klonk het toen in die krant. ‘Hoe sneller we met zijn allen zijn gevaccineerd, hoe sneller het virus uiteindelijk uit Zeeland, en dus uit Nederland, verdwijnt.’

Of het ook vruchten afwerpt, valt af te wachten. Uit een enquête van DVJ Insights waarover manners.nl bericht, blijkt dat slechts 9 procent van de Nederlandse twijfelaars zich door een geldbedrag zou laten overhalen. Amerikaanse advocaten lieten zich eerder ook al kritisch uit over de grijze zone waarbinnen deze maatregel zich bevindt, en of die niet in strijd zou kunnen zijn met de antidiscriminatiewet. Denk bijvoorbeeld aan werknemers die zich om medische of andere redenen zich niet kunnen laten vaccineren. Begin deze maand al vroegen meer dan 40 grote businessgroepen aan de Amerikaanse Equal Employment Opportunity Commission om de kwestie te onderzoeken.