Wie de immer goed geïnformeerde Carl Devos, professor aan de UGent, vanmorgen op Radio 1 bezig hoorde over minister van Ontwikkelingssamenwerking Kitir, beseft dat men bij Vooruit met een probleem zit.
De Limburgse kondigde gisteren aan dat ze voor onbepaalde tijd (een paar maanden is te horen) van het politieke podium verdwijnt, en zich terugtrekt om mentale redenen. “Op een bepaald moment moet je ook aan jezelf denken. Mijn mentaal welzijn komt nu even op de eerste plaats. Op doktersadvies ga ik de komende tijd wat rust nemen”, zo liet ze op haar Facebook-pagina weten.
Maar 24 uur later is het verhaal toch een tikje complexer dan puur een tijdelijke exit, om medische/ mentale redenen:
- Devos wees erop dat Kitir al langer de kritiek kreeg, ook binnen de eigen socialistische partij, dat haar ministerwerk te weinig opleverde. Dat dit gold voor de portefeuille van Ontwikkelingssamenwerking is één zaak, maar zeker voor de bevoegdheid van Grootstedenbeleid, waar ze in de huidige crisis echt meer mee had kunnen doen, valt daarbij zwaar in rode rangen.
- “’Er is hier is sprake van het ‘Peter principle’, zeggen verschillende bronnen”, zo analyseerde Devos. Dat fenomeen omschrijft hoe mensen vaak promotie krijgen, tot het niveau waarvoor ze eigenlijk niet meer geschikt zijn. In het geval van Kitir, een van de eerste ministers zonder universitair diploma, en opgeklommen als fabrieksarbeider en vakbondsvrouw uit Ford Genk, een wel pijnlijke commentaar.
“Dat alles maakt wat gisteren gebeurde minder verrassend”, zo stelde Devos. “En dus vragen mensen zich af: ‘Maar gebruikt men nu die mentale rust, of is het gewoon een machtspolitieke verwijdering van de voorzitter. Gebruikt men dit nu om haar te verwijderen?’”
Vooruit laat Kitir niet vallen, Vlaams Belang eist ontslag
Binnen de partij zit men heel ongemakkelijk met de zaak. Dat Kitir worstelde met haar departement van Ontwikkelingssamenwerking, was al langer duidelijk. Na de wel erg aanwezige en communicatieve Alexander De Croo (Open Vld), die op dat departement tussen 2014 en 2020 zijn politiek profiel een extra dimensie gaf door feminisme te omarmen, waren het stevige schoenen die Kitir moest vullen. Dat lukte nooit.
- De Covid-crisis maakte het bovendien extra lastig: uitgerekend op deze post is het nuttiger om veel “in het veld” te zijn, en veel buitenlandse contacten te leggen. Dat kon niet door Covid bij haar start, maar eens dat voorbij was, waren er nog wel handicaps: heel veel diplomatieke contacten verlopen ook in het Frans, wat Kitir niet machtig is. De onwennigheid droop er bij momenten af.
- Bijkomend: haar departement Ontwikkelingssamenwerking maakte enorm veel negatieve reacties los op sociale media, met telkens het terugkerend argument “of we daar nu, in tijden van crisis, geld aan moeten geven?”. Dat dit geen uniek ‘voorrecht’ voor Kitir en haar bevoegdheid was, om doelwit te zijn online, is helaas de bittere realiteit in de Wetstraat. Maar de Genkse kon maar moeilijk loskomen van de kritiek en worstelde om de stroom berichten van zich te laten afglijden.
- Een bijzonder groot verloop op het kabinet en een moeilijke werksfeer: het zijn zaken die bij haar tijdelijke exit nog moeilijk afgedekt raken in de pers. Dat er opnieuw orde moet geschapen worden op haar kabinet, met hulp van buitenaf, is een feit.
- Het contrast met de andere Vooruit-minister, Frank Vandenbroucke, is bovendien huizenhoog: die laveert als een vis in het water in Vivaldi, en liep zeker tijdens Covid telkens opnieuw op de juiste manier in de schijnwerpers.
En toch: net om de rust te herstellen, op het kabinet en bij de politica zelf, besliste de partijtop, na gelijklopend medisch advies, tot die tijdelijke exit. Expliciet wordt nu aangegeven dat een definitieve aftocht van Kitir allerminst aan de orde is: “Ze komt hoe dan ook terug”, is bij de top te horen.
In de Wetstraat waren de reacties gisteren unaniem: Kitir werd door collega’s in de regering overspoeld door enkel positieve commentaar en steun, voor haar “moedige persoonlijke beslissing”. Kitir werd in het rijtje politici geplaatst met onder meer Sven Gatz (Open Vld) en Hilde Crevits (cd&v), die allen op een bepaald moment door de druk van de job tijdelijk een stapje terug hadden gezet.
Een dag later is die sfeer helemaal omgeslagen. Zeker Vlaams Belang zet vanuit de oppositie de aanval in: “Ten eerste heeft ze ondertussen meer dan voldoende blijk gegeven van haar onbekwaamheid”, zegt Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken, “en daarnaast is het totaal onaanvaardbaar dat een mentale ziekte valselijk wordt voorgewend om die onbekwaamheid te maskeren. Vooruit hoeft nooit meer iets te zeggen over geestelijke gezondheid.” Van Grieken eist haar ontslag.
Evengoed krijgt Kitir vanmorgen ook steun, vanuit de meerderheid, bij monde van nestor Koen Geens (cd&v): “Ik zal niet licht vergeten hoe Kitir vergevingsgezind en zonder theater omging met het verbaal intolerant gedrag van een van onze collega’s zodat deze zich kon herstellen. Zij verdient alle begrip voor haar beslissing, geen opportunistische commentaar.”
Geens verwijst daarmee naar een incident uit 2016 toen Open Vld-kamerlid Luk Van Biesen een commentaar riep in de Kamer naar Kitir. “Ga terug naar Marokko”, verstond die, samen met heel wat Kamerleden, al bleef de Open Vld’er dat ontkennen. Uiteindelijk bood hij publiek, met Kitir aan de zijde, z’n verontschuldigingen aan.
