Het faillissement van de Britse touroperator Thomas Cook brengt een problematiek aan de oppervlakte die vele economen al langer zorgen baart: die van zombiebedrijven die enkel overleven omdat ze zo goed als gratis geld kunnen lenen om hun doodstrijd te rekken.

De Britse touroperator Thomas Cook legde in de nacht van maandag op dinsdag de boeken neer. Het bedrijf slaagde er niet in vers geld te vinden om bestaande schuldenputten te dempen. Dat voorspelt weinig goeds voor de toekomst en zou straks wel eens tot een domino-effect kunnen leiden. De schokken die de pre-brexit veroorzaakt in combinatie met de vertragende economie maken de door nulrente begeleide cashinjecties grotendeels ineffectief.

Zombiebedrijven zijn levende doden

Indien deze trend zich doorzet staan we voor een kolossaal probleem. Uit een berekening van de Bank of America blijkt dat 9% van Europa’s 600 grootste bedrijven als ‘levende doden’ mogen worden beschouwd. Als men daar de kleinere bedrijven bijtelt, komt men uit op 18%. Ook in de VS zou ruim 20% van alle bedrijven enkel overleven dankzij de rente-injecties van de centrale bank, FED.

De Bank of International Settlements (BIS), dat is de centrale bank der centrale banken, liet onlangs weten dat het aantal zombiebedrijven in de 14 grootste economieën wereldwijd is gestegen van 2% eind jaren 80 van vorige eeuw tot 12% in 2016. Volgens de Franse zakenbank Natixis is vandaag al op 15% van de bedrijven de titel van ‘zombiebedrijf’ van toepassing. 

10 jaar van goedkoop geld

De OESO, de denktank van rijke landen, definieert zombiebedrijven als ‘bedrijven ouder dan 10 jaar waar de winstgevendheid de voorbije drie jaar niet volstond om de rentebetalingen te dekken’. Waarom 10 jaar? Omdat de ECB exact 10 jaar geleden de rente begon te verlagen. Sinds dan slagen steeds meer onrendabele bedrijven er in  hun doodstrijd te rekken.

België scoort op dat vlak volgens de OESO dramatisch slecht. Met 9 procent positioneert België zich achteraan de Europese rangschikking. Enkel Spanje en Griekenland doen nog slechter.

Zombiebedrijven houden ook de normale marktwerking tegen. Bedrijven die er onder normale omstandigheden niet meer zouden zijn, kunnen zo de concurrentie blijven aangaan met gezonde bedrijven en deze laatsten het markaandeel ontnemen waar ze recht op hebben.

Zombies die vaakst in de vakpers worden geciteerd zijn Tesla en General Electric, dat een schuldenlast van 120 miljard dollar torst (50 keer de schuld van Thomas Cook).