Ondanks een recordwinst vorig jaar, betaalt Tesla geen cent aan de federale belastingdienst in de Verenigde Staten. De meest voor de hand liggende reden, is dat Tesla zijn inkomsten bij een belastingparadijs aangeeft. Volgens een analist is het ook mogelijk dat Tesla simpelweg minder opbrengsten heeft in de VS dan het bedrijf aangeeft.

Met een groei van 50 procent en bijna een miljoen verkochte auto’s, was 2021 een echt recordjaar voor Tesla. Ondanks die cijfers moet Tesla geen federale belastingen betalen in de Verenigde Staten, dat meldt CNN. Nog opvallender is dat de CEO van Tesla, Elon Musk, graag iedereen eraan herinnert hoe hij “meer belastingen betaalt dan enig andere Amerikaan in de geschiedenis”. Zo betaalde Musk – door de verkoop van zijn aandelenopties in de herfst van vorig jaar – naar eigen zeggen ongeveer 11 miljard dollar aan belastingen.

Hoe kan het dan dat Tesla geen belastingen moet betalen? Amerikaanse media hebben de rekening gemaakt: in 2021 haalde Tesla een netto-omzet van 5,5 miljard dollar binnen, het aangepaste inkomen bedroeg 7,6 miljard dollar. In een document dat werd voorgelegd aan de SEC (de Amerikaanse beurswaakhond), deelt de autoproducent in een voetnoot mee dat het in de Verenigde Staten een verlies van meer dan 130 miljoen dollar heeft geleden. Dat wil zeggen dat alle winsten van het bedrijf – meer dan 6 miljard dollar – allemaal uit de buitenlandse activiteiten afkomstig is. Nochtans komt 45 procent van de omzet uit de verkoop in de VS.

Wat de belastingen betreft, geeft Tesla aan dat het 839 miljoen dollar belastingen betaalt in het buitenland. Aan de Amerikaanse staat Texas, waar het hoofdkantoor van Tesla gevestigd is, betaalt het bedrijf zo’n 9 miljoen dollar. Naar de federale schatkist vloeit geen cent.

Dat klinkt bijzonder bizar. “Het tart het gezond verstand, maar is volledig in lijn met de Amerikaanse belastingwet”, verklaart Martin Sullivan, econoom voor de ngo Tax Analysts en expert op het gebied van de Amerikaanse vennootschapsbelastingen. 

Fiscaal paradijs

Een gebruikelijke praktijk bij multinationals, is om het bedrijf zodanig te structureren zodat hun inkomsten in het buitenland geregistreerd worden. Op die manier wordt er bij de Amerikaanse vestiging nauwelijks of niets gerapporteerd. Volgens Martin Sullivan kan dat verklaren waarom Tesla een verlies van 130 miljoen dollar noteert in de VS.

Een vestiging van het bedrijf kan in het buitenland bijvoorbeeld over de intellectuele eigendommen beschikken, waarna de Amerikaanse vestiging voor het gebruik van die rechten betaalt. Op het einde zal de Amerikaanse vestiging daardoor verlieslatend lijken, terwijl hetzelfde bedrijf in het buitenland de opbrengsten binnenhaalt. “Het is iets typisch voor Amerikaanse multinationals. Het zou bijna een professionele blunder zijn om het niet op die manier aan te pakken”, zegt Sullivan.

De opbrengsten worden uiteraard ingeschreven in een of ander fiscaal paradijs, zoals de Kaaimaneilanden, Luxemburg, Nederland, Ierland, Zwitserland, Bermuda of Singapore. Een recent rapport van het Amerikaans ministerie van Financiën toonde aan hoe 61 procent van de Amerikaanse multinationals hun winsten in een van die zeven landen registreert. In welk land Tesla zijn winsten noteert is echter niet geweten. 

De regering Biden wil daarom het hele systeem door elkaar schudden. Er liggen plannen op tafel om de belastingvoordelen van grote bedrijven te schrappen, wanneer blijkt dat ze hun opbrengsten in het buitenland registreren. Tot nu toe is geen enkele poging om de wet aan te passen succesvol gebleken.

Tekorten en overheidssteun

Een andere manier waarop bedrijven belastingen kunnen ontduiken, zonder hun omzet in het buitenland te registreren, is volgens CNN door verliezen uit het verleden te gebruiken. Die leveren namelijk een belastingvoordeel op in de toekomst. Amazon profiteerde bijvoorbeeld sterk van dit systeem. Ook de luchtvaartmaatschappijen genieten hier van: door de pandemie zijn de verliezen enorm. Ter compensatie zouden de luchtvaartmaatschappijen in de komende jaren geen belasting hoeven te betalen, ook al hebben ze volop genoten van overheidssteun.

Dit heet net operating loss carry-forwards. Hierdoor zou Tesla geen gebruik moeten maken van overzeese constructies en ook geen federale Amerikaanse belastingen moeten betalen. Zo is Tesla al tien jaar lang verlieslatend, en kon het alleen rondkomen dankzij overheidssteun. Die verliezen waren vooral te wijten aan de hoge productiekosten die Tesla had voor de ontwikkeling van zijn auto’s. Doorheen de jaren nam de vraag echter toe en daalden de kosten. In 2020 bereikte Tesla het kantelpunt, toen was Tesla voor het eerst winstgevend.

Maar Tesla heeft nog niet geprofiteerd van die goudmijn aan belastingvoordelen. Het is daarbovenop moeilijk te zeggen of het bedrijf er ooit gebruik van zal maken. Zolang de activiteiten van Tesla in de VS verlieslatend zijn, kan het bedrijf geen gebruik maken van de “korting” verklaart Sullivan. Tesla denkt dus niet dat de huidige verliezen in de Verenigde Staten tijdelijk zijn. Wel wordt er een groei van 50 procent verwacht voor alle activiteiten van het bedrijf.

Wat als het verlies een écht verlies was?

Het is ook mogelijk dat de verliezen die Tesla in de VS noteert, erop wijzen dat het bedrijf niet rendabel is. In dat geval zou het grootste deel van de winst komen van de goedkope gigafabriek in China. Dat is in elk geval wat Gordon Johnson van GLJ Research gelooft. Tesla begon in 2019 met de productie in China, en nog geen jaar later in 2020 was die al winstgevend.

“Het feit dat Tesla geen gebruik maakt van zijn net loss carry forwards toont aan dat de producent verlieslatend is buiten China”, zegt Johnson.

Andere experten schatten echter in dat de winsten van Tesla echt zijn, ongeacht wat de belastingdienst zegt. Dat wil dus ook zeggen dat het bedrijf bepaalde activiteiten delokaliseert naar een fiscaal paradijs. Volgens Johnson getuigt dat van een totaal gebrek aan transparantie.

(lp)