"Indexeren schijven in personenbelasting kost 1,5 miljard", zegt Van Peteghem, "geef de mensen hun verdoken belasting terug", reageert N-VA

“Indexeren schijven in personenbelasting kost 1,5 miljard”, zegt Van Peteghem, “geef de mensen hun verdoken belasting terug”, reageert N-VA

De lonen stijgen via de automatische index, maar de schijven in de personenbelasting, die bepalen hoeveel taks een gezin betaalt, stijgen niet meteen mee. Dat levert de schatkist een stevige extra opbrengst op: die lijkt zo optimaal te profiteren van de inflatie. De expertengroep rond koopkracht van Vivaldi legde daarover vorige week meteen een voorstel op tafel van de regering: “Indexeer ook die belastingschalen vroeger.” Bij de begrotingsbespreking in de Kamer, ging minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) op dat voorstel in: “Die indexering van de loonschalen is een element dat meegenomen moet worden”, zo zegt hij over de komende besprekingen binnen de regering. “Maar dat heeft natuurlijk een grote kostprijs, anderhalf miljard euro”, zo gaf Van Peteghem toe. Meteen sprong de oppositie daarop: “Geef die extra inkomsten gewoon terug, dit is een bijkomende belasting.”

In het nieuws: Anderhalf miljard euro, zoveel is het effect van de vertraagde indexering van de belastingschalen.

De details: Vivaldi maakt zich toch op, willen of niet, voor een grote fiscale discussie.

“De staat is de grootste winnaar van de automatische index, want met een inflatie van 8 procent vloeit er tot 20 miljard extra naar de staatskas, via de sociale bijdrage en de personenbelasting.” Andermaal is het Georges-Louis Bouchez (MR), die het vanuit de meerderheid de oppositie toch wel erg makkelijk maakt. Deze uitspraak dateert van 14 juni, in La Libre. Maar tijdens het begrotingsdebat, gisteren plenair in de Kamer, greep de oppositie gretig naar zijn uitspraken van toen.
Want daar ontstond een interessant debat rond de vraag: wint of verliest de staat nu eigenlijk, door die opeenvolgende verhogingen van de lonen, door de automatische index? Het was PVDA-begrotingspecialist Marco Van Hees, die de vinger op de wonde legde: “Enerzijds is er Bouchez, die schreeuwt dat de zakken van de overheid extra gevuld worden, en anderzijds is er Eva De Bleeker (Open Vld), de staatssecretaris voor Begroting, die maar klaagt over de bijkomende kosten voor de overheid. Wat is het nu?” wilde hij weten van MR-fractieleider Benoît Piedboeuf. Die laatste raakte bepaald in nesten, en moest uiteindelijk verglijden in het verwijt dat “Van Hees een te beperkt begripsvermogen heeft”.
Nochtans is de hele discussie niet zo moeilijk te snappen: in een land waar de taksen en sociale bijdragen op lonen torenhoog zijn, is bij elke verhoging uiteraard ook een “winst” of extra inkomst voor de staat. Die winst schat Bouchez dus in op 20 miljard. Maar anderzijds staan daar veel hogere sociale uitgaven tegenover: ook alle pensioenen en uitkeringen stijgen mee. Voor de personenbelasting ligt dat anders: daar zijn meer inkomsten, maar staan geen extra uitgaven tegenover. Net daarover ging gisteren de discussie in de Kamer.
Dat had de expertengroep rond koopkracht van Vivaldi vorige week bovendien ook al opgemerkt. De groep stelde in zijn tussentijds rapport van 59 slides vorige week dan ook, naast vele andere suggesties, voor om toch te kijken naar die personenbelasting. Zo willen de experten de belastingschalen vroeger indexeren. De lonen gaan immers omhoog, maar de schalen van de belastingen volgen niet meteen: een pak loontrekkenden gaan dus straks in hogere schalen eindigen en meer taks betalen.
Het belastingstelsel in België is namelijk getrapt: hoe meer je verdient, hoe hoger de taks. Een ‘progressief stelsel’ heet dit technisch: België heeft op dat vlak in vergelijking met andere landen al een zeer progressief systeem, je zit vrij snel in die hoogste schaal. Maar door de indexering vallen steeds meer mensen in die hoogste schaal, en betalen ze 50 procent: de index maakt dus het takssysteem nog progressiever. “Nog even en het is een ‘flat tax‘-systeem”, sneerde de N-VA.

Opvallend: Tijdens het debat in de Kamer legt Van Peteghem zijn kaarten wel op tafel.

Het was fractieleider Peter De Roover (N-VA), die naar het expertenrapport teruggreep tijdens het debat. Binnen Vivaldi was de reactie op het voorstel van de experten immers eerder lauw: zo’n indexatie van de belastingschalen werd met lange tanden bekeken. “Wij zijn voor de indexering van de lonen. Een indexering van de belastingtarieven zal echter mensen die het minder nodig hebben meer bevoordelen dan mensen die het absoluut nodig hebben“, zo stelde cd&v-fractieleider Servais Verherstraeten.
“U wekt hier de indruk dat de indexering van die belastingschijven een cadeautje is aan de rijke mensen, maar dat wil ik fundamenteel betwisten. Een gezin met twee kinderen met een mediaaninkomen betaalt sluipenderwijs door indexering 1.500 euro belastingen meer”, zo stelde De Roover.
Daarop kwam minister van Financiën Van Peteghem zelf tussen: “Ik denk inderdaad dat de indexering van de loonschalen een element is dat meegenomen moet worden, maar dat heeft natuurlijk wel een grote kostprijs, anderhalf miljard euro.” En hij voegde eraan toe dat mensen met een mediaaninkomen helpen op een pak manieren kan, en dat die loonschalen indexeren dan meteen ook zou gelden voor iedereen die ruim meer verdient.
Maar De Roover sprong meteen op het bedrag, dat Van Peteghem had uitgesproken, over de ‘kost’ van die maatregel, en draaide dat om. “Wij leren nu dat u anderhalf miljard extra binnentrekt. U hebt dus net een belastingverhoging van anderhalf miljard bekendgemaakt, zonder dat u enige maatregel neemt. U zegt immers dat als wij dat rechttrekken, dat het ons anderhalf miljard kost. Dat kost u niets! U geeft het gewoon terug.”
Waarop Verherstraeten ter hulp schoot: “Ik ben het uiteraard met u eens dat als de belastingschalen niet worden geïndexeerd, het om een sluipende belastingverhoging gaat. Daarover zijn wij het eens. Maar wanneer die indexeringen worden toegepast in combinatie met de huidige hyperinflatie, is dat heel gunstig is voor iedereen. Het is echter nog gunstiger voor mensen met een heel hoog inkomen.”
Maar N-VA had vooral de woorden “sluipende belastingverhoging” gehoord, en bleef die herhalen. “Dit gebeurt stoemelings. Toen ik daarover enkele weken geleden een vraag heb gesteld, werd die niet beantwoord, maar nu kon de minister niet anders. Ik ben niet blij met het fenomeen, maar ik ben wel blij dat nu gekwantificeerd is”, zo stelde De Roover.

De essentie: De experten hebben zo wel een fiscale discussie geopend.

Dat de experten aan de fiscaliteit raakten, met hun voorstellen, werd vorige week al wat grommend onthaald bij de vicepremiers. Zeker Van Peteghem en ook Frank Vandenbroucke (Vooruit) hadden een pak vragen, bij de voorstelling door Pierre Wunsch, de voorzitter van de expertengroep en voorzitter van de Nationale Bank.
Tegelijk komt die fiscaliteit onvermijdelijk op het bord van Vivaldi: in plaats van ad-hocmaatregelen over de koopkracht, kwam uit het debat gisteren in de Kamer ook sterk naar voor dat er veel beter structurele maatregelen en hervormingen genomen kunnen worden. Daar waren oppositie en meerderheid het eigenlijk over eens.
Daarbij hoort onvermijdelijk ook een fiscale hervorming: werken moet interessanter worden in dit land, dat als wereldkampioen belastingen heffen op arbeid geldt. Een nieuwe taxshift, weg van lasten op arbeid, richting lasten op (inkomsten uit) vermogen, wordt door zowat elke expert aangeraden. Daarnaast moet heel het systeem vereenvoudigd worden.
En er kunnen ook de meer urgente ingrepen, zoals die belastingschalen sneller indexeren, als men echt iets wil doen aan het netto-inkomen van de burger. Al lijkt Vivaldi daarbij telkens dezelfde redenering te maken: eerst en vooral zijn er voor de 50 procent laagste inkomens ingrepen. Ook Groen herhaalde deze week nog eens die gedachte.
Wat die hervormingsplannen betreft: Van Peteghem komt er hoe dan ook voor de zomer mee, zo is te horen. Eerst moeten echter alle verschillende adviesgroepjes komen, met hun huiswerk: vandaar dat er begin juli een symposium volgt.
Daar komen zowel plannen van het expertenteam onder leiding van professor fiscaal recht Mark Delanote (UGent) als die van de Hoge Raad van Financiën (HRF) aan bod. Tekenend is dat beide plannen alle voortijdig lekten, met als bewuste doel ze zo te kelderen:
- Vorig jaar in november sijpelde naar buiten dat Delanote met een ‘big bang’ bezig zou zijn: minder tarieven, de middenklasse minder snel in de hoogste belastingschalen, en in ruil daarvoor meer vermogensbelastingen. Zo zou er een stevigere belasting uit huurinkomsten komen en een meerwaardetaks op vastgoed én op aandelen, van liefst 25 procent voor dat vastgoed en 30 procent voor aandelen. De MR was in alle staten.
- In mei was het dan de beurt aan het HRF: die suggereerde onder meer de verhoging van de btw van 21 naar 22 procent, de afschaffing van maaltijdcheques en een heffing op gezinsbijslagen. Dat werd vervolgens radicaal door de PS afgeschoten, waarbij Van Peteghem in de Kamer alweer afstand moest nemen: “Dit doet uitschijnen dat er enkel geknipt wordt in de voordelen voor gewone gezinnen en dat grootverdieners buiten schot blijven. Dat kan niet de bedoeling zijn.”
Een half jaar later worden ze dus begin juli dan samen officieel gepresenteerd. “Maar dat zijn dan nog niet de echte plannen van de minister. Voor de zomer legt hij zelf dat eigen plan op tafel van de regering, een precieze datum is er wel nog niet”, zo klinkt het mysterieus in kringen rond de minister. Hoe dan ook blijft het maar zeer de vraag of Van Peteghem er vervolgens iets van zijn grote hervormingsplannen door krijgt.

Meegenomen: Het grappigste moment in het erg lange debat kwam van Maggie De Block (Open Vld).

Tijdens het debat trok Vlaams Belang-begrotingspecialist Wouter Vermeersch stevig van leer tegen cd&v: “De politieke vraag is of wij die meerinkomsten van 1,5 miljard al dan niet teruggeven aan de bevolking. Dat is wel degelijk de correcte analyse en de politieke vraag die rijst”, zo stelde Vermeersch. Maar hij sleurde er meteen een meer existentiële vraag bij voor cd&v: “Er verscheen recent een interessant artikel in Knack, misschien hebt u het gelezen, met als titel: ‘Waarom zit cd&v nog in de federale regering?‘ Wel, die vraag stel ik mij nu ook.”
Vermeersch herhaalde in zijn discours daarna nog drie keer datzelfde artikel en dezelfde vraag: “cd&v zal bij de volgende verkiezingen niet kunnen uitpakken met die fiscale hervorming. Waarmee dan wel? Waarom zit cd&v eigenlijk nog in de federale regering?”
Daarop kwam Open Vld-fractieleider Maggie De Block droogjes tussen: “Ten eerste, mijnheer Vermeersch, u hebt al drie keer hetzelfde citaat uit Knack aangehaald. Zijn wij hier in de Kamer om naar aanleiding van een begrotingsdiscussie artikels uit Knack te horen citeren over de bestaansreden van een partij in dit halfrond? En ten tweede, er is geen enkele link met deze begroting. Of cd&v blijft bestaan of niet, dat zal aan de begroting niets veranderen.” Het gelach klonk overal vervolgens luid, zij het een beetje groen bij cd&v.

In de wandelgangen: Bij cd&v vermoedelijk pas maandag witte rook.

De (bijna) nieuwe voorzitter van cd&v, Sammy Mahdi, laat niet in zijn kaarten kijken. Want, op moment dat hij zelf vertrekt, moet er uiteraard een nieuw boegbeeld benoemd worden, op de niet onbelangrijke post van staatssecretaris voor Asiel en Migratie. Maar niemand weet voorlopig wie het wordt.
“Hij heeft wel duidelijk een idee in z’n hoofd, maar niemand die het verder weet op dit moment”, zo is bij een insider van de partij te horen. Een aantal speculaties circuleren wel, daarover hebben we al eerder bericht. De naam die het meest nadrukkelijk valt, is die van Nahima Lanjri, nu Kamerlid en specialiste migratie voor cd&v. Jong geweld en buddy van de voorzitter, Nawal Farih, zou in zo’n scenario dan ook de nieuwe fractieleider kunnen worden.
Alleen: dit weekend krijgen de cd&v-leden hun nieuwe voorzitter te zien (de oude, Joachim Coens, is vreemd genoeg deze week nog steeds ‘on tour’, met onder meer een bezoek aan een afdeling in Antwerpen, met cd&v-minister Annelies Verlinden), maar nieuwe andere boegbeelden zullen daar nog niet bij zijn.
Dat heeft alles te maken met de statuten van de partij, nieuwe regels die overigens door Coens zijn ingevoerd: het is de partijraad die moet instemmen met nieuwe ministers en staatssecretarissen, op voordracht van de voorzitter uiteraard. Dus ten vroegste maandag wordt de bijeenkomst van die raad verwacht.
“Ach, het kan wel even dat Sammy beide jobs combineert, voorzitter en staatssecretaris. Ook Didier Reynders (MR) voor hem deed beiden, net als Joëlle Milquet (Les Engagés) en zelfs Guy Verhofstadt (Open Vld) was ooit twee dagen lang én premier én partijvoorzitter. Dus dat kan bij Mahdi ook wel een paar dagen duren op die manier”, zo stelt een insider.

Genoteerd: Maxime Prévot is opnieuw verkozen als voorzitter van Les Engagés, maar uit de basis kwam toch een duidelijk signaal opborrelen.

Bij cd&v letten ze beter goed op, als ze straks effectief willen nadenken over een naamsverandering, iets waar bijna-afvoorzitter Joachim Coens zich een aantal keren aan waagde. Want haar Franstalige tegenhanger, het vroegere cdH, veranderde dit jaar van naam, naar het wel heel esoterische “de geëngageerden”, ofwel “Les Engagés” in het Frans.
In die zoveelste ‘vernieuwingsoperatie’ voor de Franstalige centrumpartij, die nauwelijks nog een schim is van wat de PSC vroeger was, stelde voorzitter Maxime Prévot zijn mandaat ook ter beschikking van de leden. Die populaire burgemeester van Namen leidt sinds 2019 zijn partij, en wilde opnieuw proberen de boel leven in te blazen.
Hij kreeg welgeteld één tegenkandidaat, een zekere Marc-Antoine Mathijsen uit Brussel. Die man heeft niet echt een hondstrouw partijpalmares: hij verliet de PSC toen die zich in 2013 omvormde tot het cdH, om een kleine scheurpartij CDF op te richten. Daarna keerde hij toch terug naar het cdH, om dan naar de MR over te stappen, en nu recent terug te keren naar Les Engagés. Hij wilde absoluut de link met het christendom herstellen, een knip die destijds in 2013 al gemaakt werd door het cdH, dat zich ‘humanistisch’ begon te noemen.
En kijk: Mathijsen haalde toch maar mooi 18,3 procent van de stemmen. Prevot werd met zijn 81,7 procent ruim herverkozen, maar de dissidente stemmen kunnen toch tellen als signaal.
Overigens knipte cd&v nooit de band met de christendemocratie door, wat van haar en Les Engagés samen zowat de meest losse politieke familie in België maakt. Bij de regeringsvorming van 2020, bijvoorbeeld, had cd&v de mogelijkheid om het cdH aan boord te trekken. Maar Coens aarzelde, omdat hij zich onder meer niet zeker voelde van steun van Prévot over zijn harde standpunt rond abortus. Het gevolg was dat niet het cdH, maar de MR uiteindelijk in de Vivaldi-coalitie zat.
Dat het cdH, nu Les Engagés, zo niet in de federale, maar ook niet in de Waalse of Brusselse regering belandde, maakt hen extra kwetsbaar: de centrumpartij heeft erg veel moeite om er als oppositiestem door te komen. In de peilingen is het niets dan slecht nieuws.

Dan toch: Een ontmoeting tussen Annelies Verlinden (cd&v) en Catherine Moureaux (PS), na die laatste haar noodkreet over de herhaaldelijke schietpartijen in Molenbeek.

Een klein beetje triomfantelijk gaat de burgemeester van Molenbeek, Catherine Moureaux (PS), vandaag langs bij de minister van Binnenlandse Zaken, Annelies Verlinden (cd&v), om het politieprobleem te bespreken in haar gemeente, na uit de hand lopende schietpartijen in haar gemeente. Molenbeek lijkt midden in een drugsoorlog te zitten, waarbij rivaliserende bendes steeds vaker naar bruut geweld grijpen.
Maar meteen ontstond ook een perceptieoorlog. Moureaux haalde het argument aan dat er “200 politiemannen te weinig” zijn in haar gemeente, én vooral, dat de federale politie haar niet te hulp kwam. Ze schermde ermee al drie keer een noodkreet naar Verlinden te hebben gestuurd, maar dat ze “haar niet wilde spreken”.
Alleen, zo makkelijk kwam Moureaux niet af van dat spelletje zwartepieten. Want de MR beukte frontaal in op de PS-burgemeester, nu dagenlang. Daarbij herhaalde de MR ook dat het Molenbeek zelf was, dat in het kader van het grote Kanaalplan, een politieactie rond die zone in Brussel, politiesteun afwimpelde in 2018. Toen vond Moureaux dat “een slecht plan”: “Wij hebben nood aan meer menselijkheid”, klonk het toen.
Maar vandaag zegt Moureaux in Le Soir dat “de minister mij eindelijk zal ontvangen, samen met het hoofd van de politiezone Brussel-West. Volgens Moureaux hadden de burgemeesters van de hoofdstad maanden geleden al gewaarschuwd voor een evolutie in de drugshandel tijdens de pandemie naar steeds meer gebruik van wapens en geweld. Iets zegt ons dat het een eerder glaciale meeting wordt vandaag.

Interessant: De Kamer schrapt (voorlopig) de lintjesuitreiking. De dagen van de Leopold II-orde lijken bovendien geteld.

Pijnlijker kon eigenlijk niet: op 30 juni zou de Kamer de nieuwe lintjes in de Leopoldsorde uitreiken, aan “verdienstelijke politici”, zo was de bedoeling. Daardoor zou een hele lijst namen van huidige Parlementsleden en ook ex-politici plots zo’n ereteken krijgen: Kristof Calvo (Groen) zou zo ‘ridder’ worden en Maggie De Block (Open Vld) zelfs ‘commandeur’.
Alleen, zoals we hier al eerder schreven, daarbij ook drie (voormalige) Parlementsleden die een bekroning kregen in de orde van Leopold II: de gekende Eric Van Rompuy (cd&v), de grondwetspecialist Francis Delpérée, en ex-PS’er Emir Kir.
Dat die orde nog bestaat, ondanks het toch wel bloedige palmares van de voormalige Belgische koning, die in Congo een eigen ‘vrijstaat’ verwierf, deed meer dan de wenkbrauwen fronsen. Pijnlijk, in het licht van de golf aan afwikkelingen die er bezig zijn rond het Congolese verleden van België, met onder meer de plechtigheid rond Patrice Lumumba én de recente koninklijke “sorry, maar geen excuses” in Kinshasa.
En meer nog: die 30 juni is uitgerekend de dag van de Congolese onafhankelijkheid. “Lintjes genoemd naar een volksmoordenaar, dat is nu niet bepaald hoe je een lang zittend Parlementslid ‘beloont’”, zo is smalend in de wandelgangen van de Kamer te horen.
In allerijl schrapte de Kamer dus voorlopig die ceremonie. Een nieuwe datum is er nog niet. Want misschien durft de politiek deze keer toch een stapje verder te gaan.
Er rijzen immers nogal wat vragen over wie nu eigenlijk allemaal zo’n lintje krijgt: zo duiken namen op als Veerle Heeren, de cd&v-burgemeester van Sint-Truiden, die er in volle vaccinatiecampagne van de pandemie in slaagde om haar familie en vrienden op brutale wijze en volstrekt tegen alle regels in voorrang te geven op mensen die op de prioriteitenlijst stonden, omwille van ouderdom of medische redenen. Heeren werd uiteindelijk door de Vlaamse minister van Binnenlandse Aangelegenheden Bart Somers (Open Vld) geschorst. Dat dergelijk gedrag in een partij als cd&v getolereerd werd, roept tot vandaag vragen op, laat staan dat de burgemeester in kwestie dan plots ‘Grootofficier in de Leopoldsorde” moet worden.
Maar zelf ziet ze dat anders: aan Het Belang van Limburg stelde ze zonder enige schroom “geen afstand te doen van haar nieuwe titel van ‘Grootofficier’” omdat het ereteken slaat op haar “werk als Parlementslid in Brussel”.
En ook voor Kir kan die vraag gesteld worden: die ex-PS’er werd uit zijn partij gegooid nadat hij systematisch de Armeense genocide bleef ontkennen en ontmoetingen had met extreemrechtse Turkse Parlementsleden.
Misschien herbekijkt men zo straks wel heel het systeem, dat automatisch dergelijke eretekens toekent, op basis van anciënniteit. Want dat leidt ertoe dat sommigen een ‘ereteken’ krijgen, terwijl ze nu niet bepaald reclame zijn voor het vak van politicus.
Partijen en Parlementsleden kunnen dat lintje uiteraard weigeren, wat onder meer Vlaams Belang en N-VA, uit anti-royalistische overwegingen systematisch doen. Behalve dan een Helga Stevens (N-VA), die toch maar mooi haar lintje wél wilde ontvangen.
Wat de naam van de ‘Orde van Leopold II’ betreft: die wil de voorzitter van de Congocommissie, Wouter De Vriendt (Groen), liefst van al zo snel mogelijk afschaffen. Hij stuurde alvast een brief naar de voorzitter van de Kamer, Éliane Tilleux (PS) om “komaf te maken met die erfenis van het koloniale verleden”. “Die naam is besmeurd, zoveel is duidelijk. Dat we verdienstelijke Belgen willen belonen, uiteraard, maar dit is toch de foute symboliek”, zo reageert De Vriendt.
Hij kondigt aan het bestaan van de Orde op de agenda van zijn Congocommissie te zetten, om het straks dan bij de aanbevelingen van die Parlementaire commissie, mee af te schaffen. Dat zou voor het najaar zijn.

Genoteerd: Een reis van de Kamer naar Congo op de helling?

Overigens ontstond gisteren ook wat tumult binnen de meerderheid over een geplande reis naar Congo, van die Parlementaire commissie van De Vriendt. Open Vld kondigde, met leden Jasper Pillen en Goedele Liekens, gisteren triomfantelijk aan dat ze “niet gaat deelnemen aan een lange rondreis door de ex-kolonies. Geen meerwaarde en te grote kostprijs”. Liekens had al eerder kritiek op dat voornemen. “Er zijn op dit moment echt andere prioriteiten”, zo voegde Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert daar aan toe.
“Dit is makkelijk scoren, ik betreur dit. Van Open Vld had ik meer kwaliteit verwacht. Een Parlement dat zichzelf, deze historische opdracht en de Congolese bevolking respecteert, doet zo’n missie”, zo verdedigde De Vriendt zijn commissie en diens geplande reis.
Overigens zegt ook oppositiepartij N-VA, niet verrassend, af voor de Congotrip van de Kamer: “Dat bezoek past volgens ons in een paars-groen intentieproces om op kosten van de burger naar herstelbetalingen en boetedoening voor ons koloniaal verleden te gaan zoeken. Wij passen daarvoor en kiezen voor de dialoog met de Afrikaanse gemeenschap bij ons”, zegt N-VA-Kamerlid Tomas Roggeman in De Tijd.