Staatsbon is groot communicatiesucces voor Van Peteghem, maar inhoudelijk is er wel wat kritiek

Zomertijd, komkommertijd. En dus voor ervaren communicatieteams het uitgelezen moment om iets te lossen of te lanceren. Bij cd&v buitte vicepremier Vincent Van Peteghem alvast het ongenoegen over de te lage spaarrente op spaarboekjes maximaal uit, om zijn ‘Staatsbon’, een kasbon op één jaar van de overheid, te promoten. Wat volgde, na massaal aandacht in de populaire kranten en op VRT, was een overrompeling: 22 miljard opgehaald, of zo’n 5 procent van wat op de spaarboekjes stond.

Meteen slaagde Van Peteghem er zo in om de nederlaag over de fiscale hervorming om te buigen, en het nieuwe politieke seizoen in te gaan met wat extra glans. Dat men enkel in de financiële pers, onder meer bij De Tijd, wat kritische kanttekeningen durfde te maken, geen haan bij cd&v die daarnaar lijkt te kraaien.
Nochtans kwam die kritiek vanop meerdere fronten. Meest snijdend was misschien nog Eric Kirsch, jarenlang kabinetschef van Jean-Luc Dehaene (cd&v) en later topman van Financiën. Die opperde dat vooral de ‘stunt’ van Van Peteghem, om plots ‘zijn’ Staatsbon een fiscale korting te geven, toch wel erg arbitrair was. Want enkel op die Staatsbon daalde de roerende voorheffing plots van 30 naar 15 procent, wat de spaarder een extraatje gaf dus.
Maar dat is wel mogelijke discriminatie voor andere beleggers, opperde Kirsch dus terecht, in een opiniestuk in De Tijd. En daarbij de kritiek “dat dit moeilijk verenigbaar is met het algemene principe dat de sterkste schouders de zwaarste fiscale lasten moeten dragen”. Want wie profiteert van die plotse fiscale ‘bonus’? De gemiddelde inschrijving ligt in de buurt van 30.000 tot 35.000 euro, niet bepaald armoezaaiers dus.

Fair play

Daarnaast is er ook de opmerking van professor Gert Peersman van de UGent, die terecht signaleerde dat dit een succes lijkt, want het zet de banken onder druk, maar voor de overheid zelf is het allerminst ideaal. Want het geld dient om de schuld de financieren, maar het is op korte termijn, op één jaar: dat betekent dat dit over één jaar meteen opnieuw gevonden moet worden, terwijl de rente op langere termijn veel lager ligt, en dus beter is. Bovendien weet niemand welke rente België binnen een jaar zal moeten betalen op nieuwe schulden.
De overheid zelf, met de gouverneur van de Nationale Bank Pierre Wunsch maar ook de baas van het Schuldagentschap Jean Deboutte, gaven al aan dat er nu eigenlijk te veel is opgehaald. België gaat dat herbeleggen, “met positieve impact op onze inkomsten”, belooft Van Peteghem. Maar Wunsch gaf vanmorgen op Radio 1 al aan “dat het niet opnieuw moet, wegens nu te veel geld in kas”. En, hij wees er net als Peersman op, “dat het niet de bedoeling kan zijn om te veel kortetermijnschuld aan te houden”.
Overigens was Wunsch, een liberaal, weinig subtiel voor waar Kirsch het ook al over had, een fiscaal cadeau voor de vermogenden: “Ik vind de Staatsbon fair play. Belgen zijn gevoelig voor een fiscaal voordeel.”
De banksector zelf, die toch miljarden zag wegvloeien, reageerde overigens ook wel wat cynisch. Want Marc Raisière, nochtans de CEO van een staatsbank, liet doodleuk weten dat hij nu verwacht dat de banken hun tarieven voor woonkredieten zullen optrekken, als reactie op het geld dat vertrok richting de Staatsbon.
Blijft daarbij de vaststelling dat met een Belgische inflatie van 4,1 procent, de Staatsbon nog altijd geen beleggingsproduct is dat op het einde van de rit de spaarder beter achterlaat.