In Spanje wint de PSOE (Partido Socialista Obrero Español) van uittredend premier Pedro Sánchez de parlementsverkiezingen. De socialisten kregen 28,9% van de stemmen en halen zo 123 zetels binnen. Dat zijn er 38 meer dan in 2016. De partij wordt de grootste in 29 van de 52 Spaanse provincies, vergeleken met drie in 2016.
De Partido Popular van voormalig premier Mariano Rajoy betaalt een enorme prijs voor het corruptieschandaal en voor de vrijage met het uiterst-rechtse VOX. De partij verliest de helft van haar kiezers en kon nog 17% van de stemgerechtigden overtuigen. De PP behoudt 66 zetels in het parlement en verliest er 71 in vergelijking met 2016. In 2011 kreeg de PP van Mariano Rajoy nog 10,8 miljoen stemmen. Vannacht beleven er daar nog 4,3 miljoen van over. Vraag is of voorzitter Pablo Casado deze slachtpartij kan overleven.
Het centrum-rechtse Ciudadanos (57 zetels, + 25) en het uiterst-rechtse VOX (24 zetels, + 24) zijn de andere grote winnaars van de stembusslag. VOX slaagt er in om vanuit het niets 10% van de Spanjaarden achter zich te krijgen. Goed voor 2,1 miljoen stemmen.
Tenslotte is er het linkse Unidos Podemos, dat 29 zetels moet prijsgeven in vergelijking met 2016 en er 42 behoudt. In Catalonië en het Baskenland winnen de separatisten stemmen. Esquerra Republicana, van de in de gevangenis verblijvende politicus Oriol Junqueras, haalt liefst 15 zetels binnen.
Pedro Sánchez premier
Dat Pedro Sánchez premier blijft, staat zo goed als vast. Toch dreigt de regeringsvorming opnieuw op een nachtmerrie uit te draaien. De enige coalitie die probleemloos overeind blijft (180 zetels) is die van PSOE en van het centrum-rechtse Ciudadanos. Maar deze laatsten hebben die mogelijkheid al meer dan een keer afgewezen. Ze zijn het met de PSOE grondig oneens over de situatie in Catalonië.
Een andere mogelijkheid is een linkse regering van PSOE en Unidos Podemos, die 13 zetels tekort komt. Zetels die het enkel bij separatistische partijen in Catalonië en het Baskenland kan gaan halen, om opnieuw een zogenaamde ‘Frankensteincoalitie’ te vormen. Het was deze coalitie die Mariano Rajoy vorig jaar finaal naar de uitgang duwde. Maar Sánchez zou ook een minderheidscoalitie kunnen vormen met Podemos en gedoogsteun van de separatisten. Vraag is welke prijs daarvoor aan deze laatsten betaald zal moeten worden.
VOX: 24 zetels voor niets?
Rechts haalt op geen enkele manier een meerderheid. Het is duidelijk dat er geen herhaling in zit van de coup die rechts, met gedoogsteun van het uiterst-rechtse VOX, in Andalusië pleegde. Daar werd eerder dit jaar en voor het eerst sinds 1978 de socialistische PSOE van de macht verdreven. Een hypothetische combinatie van PP + Ciudadanos + VOX haalt 147 zetels, terwijl er 176 nodig zijn voor een meerderheid. Het is duidelijk dat VOX het gros van zijn stemmen bij de PP heeft gehaald. De partij stormt vanuit het niets met 24 zetels het parlement binnen. Toch zit er voor de partij geen rol van ‘kingmaker’ in. Dat was enkel mogelijk geweest met een betere uitslag voor de PP. VOX zal dus bij de regeringsvorming geen enkele rol spelen.
