Het project behelsde een potentiële investering van 2,4 miljard dollar door Rio Tinto. Maar de regering in Belgrado, die op 3 april voor verkiezingen staat, is gezwicht voor de wijdverbreide volksprotesten tegen de potentiële milieukosten van het project. Een deel van de bevolking vreest namelijk de lucht- en waterverontreiniging die de mijn met zich zou meebrengen. Eerder werd nog geopperd dat er na de verkiezingen een referendum over het onderwerp zou gehouden worden.

“Alle besluiten (in verband met het lithiumproject) en alle vergunningen zijn geannuleerd”, liet premier Ana Brnabic optekenen. Zij stipte aan dat de regering gehoor had gegeven aan verzoeken van milieuorganisaties om het project stop te zetten.

Rio Tinto zei donderdagavond dat het uiterst bezorgd was over de verklaring van Brnabic. Het mijnbouwbedrijf beklemtoonde altijd gehandeld te hebben in overeenstemming met de wetten van de Republiek Servië. “Rio Tinto onderzoekt de rechtsgrond van dit besluit en de gevolgen voor onze activiteiten en onze mensen in Servië”, klonk het verder.

Milieuverontreiniging

De geplande mijn in de Jadar-vallei in Servië werd gezien als een bedreiging voor de levenswijze van tientallen gemeenschappen in de schilderachtige streek, schrijft FT. Daarnaast werd door het project de aandacht gevestigd op de milieuvervuiling in het Balkanland, die tot de ergste van Europa behoort.

De strijdbare milieuactivisten zien het besluit als een gewonnen veldslag, maar stelden dat de oorlog nog niet voorbij is. Ze dringen ook aan om de exploitatie van lithium en enkele andere mineralen in het land de komende twee decennia door álle mijnbouwers te verbieden.

“Nog één stap! We zijn er dichtbij …  Laten we Rio Tinto en de handlangers van deze criminelen vanavond een enkele reis naar Australië geven”, aldus Savo Manojlovic, de leider van de protestgroep Kreni Promeni (Beweeg, verander!) op Twitter en Facebook. “Servië is niet te koop!”

Het protest tegen de mijn werd onder meer gesteund door tennisser Novak Djokovic, de nummer één op de tennis-ranglijst ATP. De beslissing van de regering om de stekker uit het project te trekken, wordt dan ook in het licht gezien van de door de Djokovic-rel gespannen relatie tussen Servië en Australië. Rio Tinto is down under op de beurs genoteerd en rijft er het meeste inkomsten binnen. Regeringsbronnen ontkennen echter met klem dat dit iets met Djokovic’ schorsing te maken zou hebben.

Elektrificatie

Rio heeft nog andere lithium-opties. Zo ging de mijnbouwer vorige maand nog akkoord met een betaling van 825 miljoen dollar voor een lithiumproject in de Argentijnse provincie Salta; zijn eerste grote aanschaf in een decennium.

Als het bedrijf het Jadar-project daadwerkelijk moet opgeven, zou dat een fikse klap zijn voor CEO Jakob Stausholm. De Deen gaf immers al meerdere malen aan te willen investeren in de metalen die vereist zijn bij de elektrische transitie.

(jvdh)