De feiten: twee belangrijke trends.

• Enerzijds hebben de VS afgelopen donderdag hun inflatiecijfer voor oktober bekendgemaakt: 7,7 procent, jaar-op-jaar. Dit is lager dan de 8,2 procent die in september werd genoteerd, en lager dan de ramingen. Voor sommigen is dit een teken dat de inflatiepiek in de VS ver voorbij is.

• Anderzijds is er het groeicijfer. In het eerste en tweede kwartaal is het bbp licht gekrompen, maar in het derde kwartaal trok het weer aan met 2,6 procent. Ook de arbeidsmarkt houdt goed stand: in oktober kwamen er 261.000 banen bij, meer dan verwacht. De werkloosheid is met 3,7 procent nog steeds erg laag.

• De VS zouden dan de indruk kunnen krijgen dat het ergste achter de rug is, dat de inflatie is verslagen en dat het bbp weer stijgt, waardoor een recessie wordt vermeden.

Gealarmeerd

Maar: deskundigen blijven voorzichtig. Deze vooraanstaande economen, zo meldt Business Insider, zijn gealarmeerd door de risico’s van stagflatie: een economische nachtmerrie van trage groei, dalende werkgelegenheid en inflatie die de centrale banken niet meer kunnen terugdringen.

Mohammed El-Erian, hoofdeconoom van Allianz en decaan van Queen’s College Cambridge.

• Voor El-Erian is de VS ongetwijfeld op weg naar stagflatie. De trage groei van dit jaar en de hoogste inflatie in veertig jaar zouden hiervan het bewijs zijn. De Fed reageerde niet onmiddellijk op de inflatie (die meer dan 20 maanden geleden de grens van 2 procent overschreed) en moet nu het zware geschut bovenhalen om te proberen de geldontwaarding te beteugelen. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor de groei. Maar de Fed kan de rente alleen maar blijven verhogen, aldus de expert.

• “Ik denk niet dat ze nu kunnen stoppen. Want hun geloofwaardigheid is zo beschadigd dat als ze nu zouden stoppen, de mensen onmiddellijk zouden zeggen: “Dit is de Federal Reserve van de jaren zeventig. Dit is de Fed die de hele tijd flipt, en we krijgen langdurige stagflatie”, zei hij in oktober. “Ik zou u zeggen dat de gevolgen daarvan erger zijn dan de gevolgen als de Fed doorgaat.

Nouriel Roubini, bekend als “Dr. Doom” omdat hij de crisis van 2008 voorspelde, hoogleraar economie aan de New York University.

• Roubini waarschuwt voor een stagflatoire schuldencrisis, veroorzaakt door hoge inflatie en hoge schulden (de Amerikaanse schuld heeft zojuist de 31 biljoen dollar overschreden). Deze crisis zou een mengeling zijn van de financiële crash van 2008 en de stagflatie van de jaren zeventig.

• Dit zal gevolgen hebben voor de aandelenmarkten: bij een milde neergang zou de S&P 500 met 10 procent dalen, en bij een ernstigere neergang zou de vlaggenschipindex tot 2.700 punten dalen, een daling van meer dan 30 procent, bovenop de tegenslagen van dit jaar. Obligaties en andere schulden zouden ook zakken. Een daling die waarschijnlijk nog jaren zal aanhouden. “We zouden een periode kunnen naderen zoals tussen 1973 en 1982, toen de aandelen daalden en gedurende een lange periode zeer, zeer laag bleven… We zouden een langdurige crash kunnen krijgen”, waarschuwt hij.

Steve Hanke, hoogleraar economie aan de Johns Hopkins University.

• Voor Steve Hanke zijn de hoge inflatie en de kans op een recessie een waarschuwingsteken. In deze context kan de Fed de economie volgend jaar zeer snel in stagflatie duwen. Hij merkt nog een ander belangrijk teken van een vertraging op: er is minder geld in omloop, dat wil zeggen dat Amerikaanse consumenten minder contant geld hebben en minder geld op hun spaarrekeningen zetten. Ook het geld dat tijdens de pandemie werd opgespaard en dat werd gezien als een buffer tegen de komende recessie, is in rook opgegaan.

• “Door het monetaire wanbeleid van de Fed is het brede geld in de VS de afgelopen zeven maanden met 1,1 procent gekrompen”, stelt hij. “Met deze krimp staat een recessie voor de deur. In 2023 zullen we aanhoudende inflatie en recessie zien: stagflatie.

De voorspellingen

In hun verklaringen zijn de drie economen het eens met de meest recente prognose van het IMF, volgens welke de inflatie in 2023 zal aanhouden, de wereldwijde groei zal vertragen en het risico bestaat van een schuldencrisis die wordt aangewakkerd door de stijgende rente.

In Europa ziet de Europese Commissie een recessie opdoemen in het vierde kwartaal en een zeer zwakke groei in 2023. Verwacht wordt dat de inflatie volgend jaar hoog zal blijven en gemiddeld 6,1 procent zal bedragen. Dit is een stagflatiescenario.

(lb/as)