Kroonprins Mohammed bin Salman wil Saoedi-Arabië minder afhankelijk maken van olie-inkomsten door de economie van het land te diversifiëren. Dat verloopt veel moeilijker dan hij had verhoopt.
Kroonprins Mohammed bin Salman, de nieuwe sterke man in Riyadh, ontvouwde in 2015 zijn plannen om Saoedi-Arabië onafhankelijk te maken van olie door de economie te gaan diversifiëren. De plannen werden wereldwijd met enthousiasme ontvangen en MbS, zoals de kroonprins wordt genoemd, maakte snel naam op het internationale toneel.
Drie jaar later ziet het er allemaal wat minder rooskleurig uit en wordt de toekomstige koning van Saoedi-Arabië met serieuze problemen geconfronteerd.
Helft van de Saoedische bevolking is jonger dan 25
De helft van de Saoedische bevolking is jonger dan 25. Dat betekent dat de politieke en sociale stabiliteit van het koninkrijk afhangt van de vele bijkomende jobs die er moeten worden gecreëerd. Maar ondertussen hebben nieuwe technologieën het makkelijker gemaakt om olie op te pompen op plekken waar dat vroeger niet kon. Als gevolg daarvan is het aanbod gestegen en hebben de prijzen op de oliemarkten zich gestabiliseerd. Een vat olie aan 147 dollar, zoals dat in 2008 het geval was, zit er voorlopig miet meer in.
Knippen in de overheidsuitgaven is moeilijk
Besparingen moeten dus gezocht worden in de overheidsuitgaven. Dat zou tot onrust kunnen leiden, want bijna twee op drie Saoedi’s werken voor de staat. Indien het koninkrijk deze mensen de lonen wil blijven betalen die ze gewend zijn, zit er dus weinig anders op dan Saoedi’s aan te moedigen om jobs in de privésector te gaan zoeken. Maar net daar wringt de schoen, want de meeste Saoedi’s willen helemaal geen werk in de privésector. Overheidsjobs komen met een groot prestige, er worden weinig uren gewerkt, de vakanties zijn lang en de Saoedische ambtenaar wordt goed betaald.
© Getty Images
Handenarbeid doen we niet
Daarenboven bevindt 45 % van de Saoedische jobs in de privé-sector zich in de bouw. Het gaat dus om handenarbeid, werk dat door de Saoedi’s doorgaans als vernederend wordt beschouwd. Ze verkiezen die jobs dan ook door gastarbeiders te laten uitvoeren. (Ongeveer 11 miljoen van de 33 miljoen mensen die in Saoedi-Arabië wonen, zijn buitenlanders.)
Opleiding hebben we onvoldoende
Verder hebben te weinig Saoedi’s voldoende onderwijs of opleiding genoten om in de privé-sector managementposities op te eisen. Wanneer deze 2 problemen worden gecombineerd wordt al snel duidelijk waarom 90 % van de jobs in de privé door buitenlanders worden gedaan.
Quota invoeren om de buitenlanders weg te jagen
Voor de overheid zat er dus weinig anders op dan quota in te voeren die werkgevers verplichten een bepaald percentage Saoedi’s op hun loonlijst te zetten. Ook werden nieuwe belastingen ingevoerd die het rekruteren van buitenlandse werknemers extra duur maakt.. Daarnaast worden buitenlandse werknemers nu ook nog eens rechtstreeks belast. Als gevolg daarvan zijn de voorbije 2 jaar ruim 800.000 gastarbeiders uit het koninkrijk vertrokken.
Maar ondanks dat tonen de Saoedi’s nog steeds geen haast om hun plaats in te nemen. De werkloosheid in het koninkrijk is ondertussen gestegen tot net geen 13%.
Het koningshuis: 15.000 prinsen en prinsessen a rato van 19.000 euro elk… per maand
Ook de financiering van het koningshuis komt met een kolossale kost: in tegenstelling tot het Westen, waar een select groepje mensen tot de monarchie behoort, telt het koninklijk huis van Saoedi-Arabië naar schatting 15.000 prinsen en prinsessen. Saoedische prinsen worden verondersteld een klein deel van het land of van de overheid te controleren, maar er zijn gewoonweg te weinig vrije posities om ze alle werk te geven. Het gros krijgt dus een toelage van 19.000 euro per maand en wordt gevraagd daar iets nuttigs mee te doen, schrijft Karen Eliott House in het boek ‘On Saudi-Arabia: Its People, Past, Religion, Fault Lines – and Future’.
Juiste diagnose volstaat niet
Wil Mohammed bin Salman (foto onder) zijn land in economie van de 21ste eeuw brengen, dan zal hij dus meer moeten doen dan de wet aanpassen. Om de manier waarop Saoedi’s over werk denken te wijzigen is niets minder nodig dan een grondverschuiving in de lokale cultuur. Dat MbS onlangs Saoedische vrouwen toeliet om met de wagen te gaan rijden in een poging ze zo in de arbeidsmarkt te krijgen, geeft aan dat hij zich van het probleem zeer bewust is. Helaas volstaat een juiste diagnose niet altijd om een probleem op te lossen en zal nog veel moeten gebeuren om de zaak recht te trekken.
© EPA