Key takeaways

• De Slowaakse premier Robert Fico waarschuwt dat de beëindiging van de doorvoer van Russisch gas door Oekraïne aanzienlijke gevolgen zal hebben voor de Europese Unie.
• Oekraïne weigert zijn doorvoerovereenkomst met Gazprom, de Russische energiegigant in staatseigendom, te verlengen, ondanks verzoeken van landen als Hongarije en Slowakije die sterk afhankelijk zijn van betaalbare Russische energie.
• De Europese Commissie steunt de beslissing van Oekraïne om de gasovereenkomst met Rusland niet te verlengen, omdat er alternatieve bevoorradingsmogelijkheden zijn.

Volgens de Slowaakse premier Robert Fico zal de beëindiging van de doorvoer van Russisch gas door Oekraïne aanzienlijke gevolgen hebben voor de Europese Unie. Hij waarschuwde dat de EU wel met de gevolgen te maken zal krijgen, maar dat Rusland zelf niet veel gevolgen zal ondervinden. Fico benadrukte dat dit besluit de kosten voor de lidstaten zal opdrijven, waardoor hun concurrentievermogen mogelijk wordt belemmerd en de energieprijzen in Slowakije zullen stijgen.

Ondanks pleidooien van landen als Hongarije en Slowakije, die sterk afhankelijk zijn van betaalbare Russische energie, weigerde Oekraïne zijn doorvoerovereenkomst met Gazprom, de Russische energiegigant in staatseigendom, te verlengen. Deze overeenkomst, die al tientallen jaren van kracht is, liep op 1 januari af. Fico, die bekend staat om zijn vriendschappelijke betrekkingen met de Russische president Vladimir Poetin, heeft zelfs gedreigd met vergeldingsmaatregelen tegen Oekraïne als het land de overeenkomst niet herstelt. Deze mogelijke maatregelen omvatten het stopzetten van de export van elektriciteit naar Oekraïne tijdens het strenge winterseizoen.

Alternatieve plannen van Oekraïne

Oekraïne laat zich echter niet afschrikken door deze bedreigingen en biedt zijn binnenlandse gasproductie aan als alternatief voor de buurlanden. Polen heeft zich bereid verklaard de export van elektriciteit naar Oekraïne te verhogen, mocht Slowakije zijn dreigementen doorzetten. De Poolse minister van Buitenlandse Zaken, Radosław Sikorski, ziet het einde van de Russische gasdeal als een overwinning voor Oekraïne, omdat Poetins vermogen om rechtstreeks gas naar de EU te exporteren hierdoor effectief wordt weggenomen en de rol van Oekraïne als doorvoerroute wordt omzeild.

Complicaties binnen de EU

Na de grootschalige invasie van Oekraïne in 2022 heeft Rusland eerder al de energieleveringen aan landen zoals Duitsland en Polen stilgelegd. Desondanks blijven sommige EU-lidstaten, waaronder Slowakije, Hongarije en Oostenrijk, Russisch gas afnemen. Dit ondanks een alomvattende belofte van de EU om tegen 2027 niet langer afhankelijk te zijn van Moskou. Deze situatie wordt nog gecompliceerder doordat Rusland onlangs de gasleveringen aan de Moldavische afscheidingsregio Transnistrië heeft stopgezet, waardoor een energietekort is ontstaan dat tot een humanitaire crisis kan leiden.

De steun van de Europese Commissie

De Europese Commissie steunt de beslissing van Oekraïne om de gasovereenkomst met Rusland niet te verlengen en stelt dat de EU voorbereid is op deze uitkomst na meer dan een jaar werken om ervoor te zorgen dat er alternatieve bevoorradingsopties beschikbaar zijn. De Slowaakse premier Fico heeft zich sinds zijn aantreden in 2023 gepositioneerd als een van de meest uitgesproken aanhangers van het Kremlin binnen de EU. Hij heeft publiekelijk gezworen dat hij zal voorkomen dat Oekraïne lid wordt van de NAVO en hij heeft geweigerd extra militaire hulp aan Kiev te geven naast wat er al is gestuurd.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!