Afgelopen week ondernam het Russische leger verschillende pogingen om de Donets-rivier bij Bilohorivka over te steken, om zo de Oekraïense troepen in de steden Lysychansk en Severodonetsk in de rug aan te vallen. Hele gevechtsgroepen werden tijdens de oversteek met de grond gelijk gemaakt, en dat was eigenlijk te verwachten.

Als Rusland de volledige Donbasregio wil veroveren, moet het langs Severodonetsk. Een frontale aanval is echter weinig succesvol: de Oekraïense soldaten die er strijden, vechten al sinds 2014 aan de contactlijn met de pro-Russische separatisten, en hebben dus al jaren aan ervaring op hun teller.

Daarop besloot Rusland om de troepen te omsingelen, en te proberen ze in de rug aan te vallen. Bij Popasna braken Russische soldaten door de Oekraïense linie, maar sindsdien stokte die aanval weer. Meer naar het noorden, vlak bij het stadje Belohorivka, probeerde Rusland met verschillende BTG’s (Battalion Tactical Group, gevechtsgroepen, red.) de Donets-rivier over te steken.

Oekraïense inlichtingen

Wie naar de laatste satellietbeelden van locatie van de Russische oversteek kijkt, ziet echter iets helemaal anders: Russische tanks, pantservoertuigen en kleine bootjes (in totaal minstens 73 voertuigen) zijn uiteengespat over honderden meters, de pontonbrug ligt half in het water en van Russische soldaten is geen spoor meer te bespeuren.

Op Twitter deelde een Oekraïense officier, genaamd Maxim, hoe hij de inlichtingen verschafte om de Russen tegen te houden. Binnen het Oekraïense leger werd al gefluisterd dat Rusland een oversteek van de Donets plande, en de officier werd er op uitgestuurd om te achterhalen waar ze die wouden ondernemen. De locatie bleek correct te zijn, toen de daar gestationeerde Oekraïense soldaten het geluid van motorboten kon waarnemen, die nodig waren om de pontonbrug op zijn plaats te leggen.

Toen de Russen de oversteek waagden, barstte artillerievuur los. De weinige Russen die heelhuids de overkant bereikten, werden ontvangen op bombardementen van de luchtmacht en Oekraïense troepen. Het verhaal van de Oekraïense officier Maxim klopt in grote lijnen, maar of hij zelf ter plaatse was en een rol speelde kon niet worden bevestigd.

De gevolgen

De mislukte oversteek van de Donets heeft echter serieuze gevolgen voor het Russische leger. Dat kaart Mike Ryan, een ex-generaal in het Australische leger en fellow bij denktank CSIS, aan op Twitter:

“Een assault river crossing (een oversteek met gevechten, red.) behoort tot de moeilijkste militaire operaties die er zijn. Niet alleen moeten alle grondtroepen goed gecoördineerd te werk gaan, ook moeten ze de vijand verrassen met de timing en de landingssite. Daarnaast is een leger dat wacht om de oversteek te maken, bijzonder kwetsbaar, ongeacht de vuurkracht of camouflage.”

Ryan beschrijft ook dat binnen militaire kringen een rivieroversteek in zes stappen worden onderverdeeld:

• 1 Verkenning en planning: “Waarom is het nodig, waar gebeurt het, wat is de missie eens we aan de overkant zijn en welke info moeten we verzamelen? Belangrijk is ook: de tegenstander aan de andere kant heeft net hetzelfde bedacht.”
• 2 Onderdrukking: “Dit houdt in dat je de vijandige troepen in de buurt moet weghouden van de operatie. Ze mogen niet van dichtbij komen spioneren of vuren op de beide oevers van de rivier; zowel niet op de vertreksite als op de landingssite.”
• 3 Verduistering: “Je wilt niet dat de vijand ziet wat je doet. Enkele mogelijkheden zijn ’s nachts opereren, rookgordijnen maken, elektronische signalen storen, doen alsof je elders oversteekt, enzovoort. En natuurlijk wil je ook zo veel mogelijk vijandige troepen al uitschakelen.”
• 4 Verzekeren: “In deze fase moeten bevriende troepen het gebied rond de oversteek beveiligen. Ze moeten de vijand al vroeg aanvallen, verder weg van de landingssite, zodat deze afgeleid raken.”
• 5 Verminderen: “De ingenieurs houden van deze stap. Ze moeten alle mogelijke obstakels uit de weg ruimen, zodat de oversteek vlot verloopt. Meestal zijn er twee simultane oversteekpogingen, en is er zelfs een derde plek als reserve.”
• 6 Aanval: “Grondtroepen steken over, ondersteund door de luchtmacht, artillerie en al het mogelijke. Aan de overkant moeten ze zich verspreiden, en klaarmaken om meteen verder op te rukken.”

Het mag duidelijk zijn: een rivieroversteek vereist heel wat planning en expertise. In zijn Twitterdraadje stipt Mike Ryan ook aan dat dergelijke operaties enkel worden ondernomen als er geen andere opties zijn. De mislukking ervan, met het verlies van heel wat soldaten (volgens geruchten ruim 1.500 soldaten) is dan ook een zware klap voor het Russische leger.

“Daarnaast wordt zo’n actie ook enkel ondernomen als dit het belangrijkste front is”, geeft Ryan verder aan. “Dit is waarschijnlijk een grotere domper dan de meesten al dachten. Ja, Rusland verloor heel wat voertuigen, maar daar zijn ze ondertussen wel gewoon aan geraakt. Belangrijker is dat het nu de weinige beschikbare middelen voor oversteken (en enkele ingenieurs erbij) kwijtspeelde. Die zaken zijn niet goedkoop, en niet beschikbaar in grote hoeveelheden.

(jvdh)