De feiten: Ruslands minister van Defensie, Sergej Sjojgoe, en opperbevelhebber voor het Oekraïne-offensief Sergej Soerovikin bevelen de terugtrekking van de troepen in Kherson.

• De soldaten aan de overkant van de Dnjepr waren al lang ten dode opgeschreven. De Oekraïense strijdmacht rukte traag maar gestaag op, en beschoot ondertussen de bruggen over de rivier, waardoor die onbruikbaar werden. Zo’n 20.000 soldaten werden aan hun lot overgelaten.
• Tot nu. In een (slecht geacteerde) videoboodschap oppert Soerovikin dat het beter zou zijn om terug te vallen op de linkeroever van de rivier, en die te verdedigen. Hij verpakt de terugtrekking mooi: “We zullen de levens van onze soldaten redden en hun paraatheid om te vechten. Daarnaast komt een deel van de troepen vrij, die we op andere fronten kunnen gebruiken.”
• Veel woorden om de nederlaag toe te dekken. Sergej Markov, een voormalige dichte adviseur van Ruslands dictator Vladimir Poetin, noemde de terugtrekking “Ruslands grootste geopolitieke verlies sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Langs Oekraïense kant wordt vooral het woord “terugtrekking” genuanceerd: “Het Russische leger verlaat Kherson niet. Ze werd door de strijdkrachten van Oekraïne uit Kherson geranseld”, schrijft Oleksii Arestovitsj, adviseur van Oekraïens president Volodymyr Zelensky, op Twitter.

De essentie: De Russische nederlaag kan de oorlog doen kantelen. Tegelijk is voorzichtigheid cruciaal.

• Nu Kherson is gevallen, ligt de weg open naar de Krim. Althans, toch als Oekraïne erin slaagt de Dnjepr over te steken. De uitdaging is hoe dan ook zwaar: Rusland dreigt de dam bij Nova Kakhovka op te blazen, dat een soort IJzervlakte aan de Dnjepr moet veroorzaken. Daarnaast is een rivieroversteek altijd een zware uitdaging voor een legertroep, dat bewees Rusland al eerder dit jaar. Wel zorgt de herovering van Kherson ervoor dat Oekraïne raketsystemen zoals de HIMARS verder vooruit kan plaatsen, en daarmee zelfs de toegangswegen tot de Krim kan beschieten.
• Verwacht wordt dat Oekraïne een deel van de troepen bij Kherson zal vrijmaken om een nieuw offensief te starten, vertrekkend vanuit Zaporizja. Hierbij moet Melitopol worden ingenomen, om de Russische troepen zo in twee te splijten.
• Tegelijk fungeert Melitopol nu als voornaamste draaischijf van de bevoorrading van Russische soldaten in de Krim en het zuiden van Oekraïne. De Krimbrug is vermoedelijk nog tot september volgend jaar grotendeels buiten gebruik. Melitopol veroveren zou dan ook een groot deel van de Russische troepen isoleren en op de knieën dwingen.
• Maar Oekraïne past op met te snel op te rukken. Vermoed wordt dat Rusland bij de terugtrekking heel wat materiaal achterlaat, in de vorm van mijnen of boobytraps. Ook bestaat de kans nog dat Rusland liegt over de terugtrekking, en de troepen net verschanst in de stad, om daar straatgevechten te leveren.
• Dat laatste stipt ook Geert Jan Hahn aan, journalist bij BNR. “Als Sjogjoe dit na een voorstel van Soerovikin doet, dan maak ik mij wel zorgen over de staat van Kherson. Soerovikin liet Aleppo ook zo lekker heel”, schrijft Hahn op Twitter. Soerovikin was namelijk de generaal die in 2016 opdracht gaf de Syrische stad Aleppo volledig plat te bombarderen, waarbij 440 burgers waaronder 90 kinderen stierven.

(as)