Rusland en China werken samen om hun afhankelijkheid van de dollar te verminderen. Een ontwikkeling die volgens sommige deskundigen kan leiden tot een ‘financiële alliantie’.
Uit recente gegevens van de Russische centrale bank en de douane blijkt dat het aandeel van de dollar in de handel tussen Rusland en China in het eerste kwartaal van 2020 voor het eerst daalde tot 46 procent. In 30 procent van de transacties werd de euro gebruikt, de Chinese yuan en de Russische roebel in 24 procent van de transacties. Ook dat is een nieuw record.
Rusland en China hebben hun gebruik van de dollar in de bilaterale handel de afgelopen jaren drastisch verminderd. Tot 2015 werd ongeveer 90 procent van alle transacties tussen beide landen in dolar afgerekend. Maar na het uitbreken van de handelsoorlog tussen de VS en China, gingen zowel Moskou als Peking ernaar streven om van de dollar af te stappen. In 2019 werd de dollar nog in 51 procent van alle transacties gebruikt.
Dedollarisering is zowel in Rusland als China een prioriteit
Dedollarisering is sinds 2014 in Rusland een prioriteit. Toen Moskou met het Westen clashte over de annexatie van de Krim, zochten Moskou en Peking net toenadering tot elkaar. Om de Amerikaanse sancties tegen Rusland te omzeilen moest de dollar worden vervangen. Dat proces kwam in een stroomversnelling eens de regering Trump ook Chinese goederen voor miljarden dollar aan tarieven ging opleggen.
In 2014 tekenden Rusland en China een driejarige overeenkomst ter waarde van 24,5 miljard dollar. Die laat beide landen toe de valuta van de ander te gebruiken zonder deze te hoeven kopen op de valutamarkt. De overeenkomst werd in 2017 met drie jaar verlengd.
Een andere mijlpaal kwam er tijdens het bezoek van de Chinese president Xi Jinping aan Rusland in juni 2019. Moskou en Peking sloten toen een overeenkomst om bij internationale overeenkomsten de dollar te vervangen door nationale valuta’s. Beide partijen sloten toen ook een akkoord om alternatieve betalingsmechanismen te ontwikkelen voor het door de VS gedomineerde SWIFT-netwerk.
Enkel weken gelden riep Fang Xinghai, de vice-voorzitter van de Chinese beurswaakhond, zijn land ook op om zich voor te bereiden om van het internationaal betalingssysteem in dollar te worden afgesneden.
Rusland halveerde zijn dollarreserves
Naast de handel in nationale valuta’s heeft Rusland de reserves van de yuan snel opgebouwd ten koste van de dollar. Begin 2019 onthulde de Russische centrale bank dat zij haar dollarreserves met 101 miljard dollar had verminderd – meer dan de helft van haar bestaande dollaractiva. Een van de grootste begunstigden van deze evolutie was de yuan, die zijn aandeel in de Russische deviezenreserves zag stijgen van 5% naar 15%. Dat gebeurde nadat de Russische centrale bank 44 miljard dollar had geïnvesteerd in de Chinese munt. Als gevolg van de verschuiving verwierf Rusland een kwart van alle mondiale yuanreserves.
Dollar zal niet snel worden onttroond
De internationale wisselmarkt (Forex) is zonder meer de belangrijkste financiële markt ter wereld. Dagelijks worden daar voor 5.300 miljard dollar aan valuta gewisseld. Het volume van de forexhandel is daarmee zo’n 53 keer dat van de New York Stock Exchange, 12 keer dat van de futuresmarkt en 27 keer dat van de aandelenmarkten.
De meest verhandelde munt is de Amerikaanse dollar, gevolgd door de euro, de Japanse yen en het Britse pond. Hoewel de Forex in 170 verschillende munten handelt, wordt 85 procent van alle transacties in 7 valutakoppels afgehandeld, beter bekend onder de naam ‘majors’. De belangrijkste van die ‘majors’ is de EUR/USD of de omzetting van euro in Amerikaanse dollar. Dan volgen de USD/JPY (Amerikaanse dollar vs. Japanse yen), GBP/USD (Britse pond vs. Amerikaanse dollar), en de USD/CHF (Amerikaanse dollar vs. Zwitserse franc).
Dollar heeft 3 voordelen
Volgens analisten beschikt de dollar over drie voordelen waarmee geen enkele concurrerende valuta voorlopig can concurreren.
- Beperkte inflatie en waardevermindering.
- De omvang van de Amerikaanse binnenlandse economie.
- De Amerikaanse financiële markten zijn de grootste ter wereld en beschikken over haast onbeperkte liquiditeit.
Maar… Is de positie van de dollar voorlopig veilig, dan zou naast de Amerikaanse schuldenberg ook een al te agressief sanctiebeleid de suprematie van de dollar op langere termijn in gevaar kunnen brengen.