PS en Vooruit huizen sinds twee jaar samen in één gebouw aan de Keizerlaan: Conner Rousseau (Vooruit) huurt er twee verdiepen van Paul Magnette (PS). Maar of dat nu betekent dat beiden elkaars deur platlopen en samen koffie drinken? Niet meteen, zo is te horen. Integendeel: er zit wel wat ruis op de lijn tussen de vijftiger uit Charleroi en de dertiger uit Sint-Niklaas. “Wij zien toch wel dat men bij Vooruit andere analyses maakt, een andere ideologische benadering ook. En dan is er natuurlijk 2024”, zo stelt een PS-topper. Daarbij leeft het besef, zowel bij Vooruit als de PS, dat dan wel eens heel andere preferenties voor coalitiepartners opnieuw zullen bovenkomen, zoals eigenlijk ook in 2024 al het geval was. Ook binnen de huidige coalitie valt de spanning soms op. “Wie Frank Vandenbroucke (Vooruit) bezig ziet, en dan Pierre-Yves Dermagne (PS) samen in de kern, kan nauwelijks geloven dat beiden in dezelfde politieke familie zitten”, zo zegt een lid van het kernkabinet. “Rousseau wil rechtsaf, met de N-VA, dat is geen geheim. Maar wij zitten echt niet in zo’n scenario”, klinkt bij de Franstalige socialisten binnen Vivaldi. En dan is er natuurlijk ook een andere lastige kwestie: het premierschap. Het is een publiek geheim dat deze keer, in 2024, Magnette daar vol voor gaat. Maar ook Rousseau zegt niet ‘neen’.

In het nieuws: In de wandelgangen van de federale ploeg kijkt men al vooruit naar 2024.

De details: Het is voor iedereen wel duidelijk dat het de socialisten zullen zijn, die aan zet komen. Maar de vraag is welke richting ze dan uitgaan?

• Voor het eerst sinds zijn aantreden kon premier De Croo de nationale politieke pers nog eens uitnodigen (COVID strooide roet in het eten) voor wat toch een lange traditie is in de Wetstraat: de informele nieuwjaarsreceptie van de federale regering. De Lambermont, de officiële dienstwoning van de premier aan het Warandepark, recht tegenover de kabinetten van Nicole de Moor (cd&v) en Ludivine Dedonder (PS) vormde het decor.
• Opvallend en niet: binnen Vivaldi staat de blik voor de toppolitici zonder veel discussie al op 2024, en vooral, wat er na de verkiezingen kan en zou moeten gebeuren. Terwijl premier De Croo met het begrotingsoverleg in maart, en eerder al de hervorming van de pensioenen tegen de krokusvakantie, toch nog altijd hoog blijft inzetten om van Vivaldi nog iets te maken, zijn velen al bezig met rekensommen te maken over zijn opvolging.
• Daarbij keerde in de wandelgangen de cynische commentaar meermaals terug bij verschillende ministers “dat het wel eens vijf jaar lopende zaken kan worden“. Zeker nadat de N-VA met voorzitter Bart De Wever dit weekend nog eens fors het communautaire verhaal zette, en cd&v-voorzitter Sammy Mahdi op die kar spring (zie hieronder) ziet niemand hoe er straks federaal snel een regering kan zijn.
• Tegelijk lopen de analyses wel gelijk over wie meer dan vermoedelijk aan zet komt in 2024: “Alles wijst erop dat de socialisten de grootste familie zullen zijn. En dat wij dan dus ook gaan kunnen kiezen welke richting we uitgaan. Maar dat belooft structureel wel een probleem te worden“, zo was op te tekenen bij een PS-topper.
• Immers, bij de PS heeft men ook wel opgemerkt hoe Vooruit-voorzitter Conner Rousseau zich in peilingen in Vlaanderen meer en meer ontpopt tot de echte electorale uitdager van marktleider De Wever. De buit in zetels, met Vooruit die ruim boven de 16 procent zit, kan dan zeer royaal worden.
• “Net dat dreigt tegelijk lastig te worden. Want Vooruit en PS staan structureel op een ander spoor, willen een andere richting uit. Voor de PS is het logisch om deze coalitie verder te zetten, maar Rousseau kiest duidelijk voor de optie met N-VA. Hoe we dat gaan verzoenen, valt niet zo makkelijk te zeggen. Zeker niet omdat de regionale coalities vrij snel kunnen gevormd worden”, zo analyseert een PS-topper.

De essentie: De ambities van Magnette en Rousseau komen elkaar tegen.

• Dit weekend gaf Rousseau aan Le Soir een in Franstalig België opgemerkt interview, wat hij overigens helemaal in het Frans afwerkte.
  • Daarbij haalde hij flink uit over Qatargate, en de Europese Parlementsleden, waaronder Marc Tarabella (PS): “Dat zijn helemaal geen socialisten. Het zijn profiteurs, schurken.”
  • Hij legde Le Soir fijntjes uit waarom hij wel overweegt met N-VA in zee te gaan: “Het is wiskunde. Wat zeggen de peilingen? Dat het risico groot is dat de N-VA en het Belang samen een meerderheid krijgen. Als ik een veto uitspreek tegen de N-VA, zullen ze zeggen dat ze geen andere keuze hadden dan naar het Belang te gaan. Ik heb de indruk dat de Franstaligen deze dreiging hier in Vlaanderen niet kunnen begrijpen.”
  • En ook opgemerkt aan de Keizerlaan, bij de bovenburen van de PS: Rousseau zei niet ‘neen’ over een eventueel premierschap. “Ik neem mijn verantwoordelijkheden waar ik het grootste verschil kan maken. Ik ben ambitieus, ik werd partijvoorzitter toen ik 26 was. (…) Maar ik laat de liberalen de boel niet runnen in ruil voor een postje.”
• Het zet de ambitieuze dertiger toch stevig af tegen de meer professorale vijftiger, die bij de vorming van Vivaldi samen met De Croo nog de hoofdrol speelde, en uiteindelijk in het najaar van 2020 wel het premierschap door z’n vingers zag glippen, mede omdat coalitiepartners zoals de groenen het hem eigenlijk niet gunden, en de Vlaamse liberaal verkozen.
• Alleen is het premierschap niet de echte inzet, wél de samenstelling van de federale coalitie, en vooral de vraag of N-VA daarin komt of niet. Want ook bij Vooruit is men niet blind voor die potentiële botsing. Een scenario waarbij Vooruit in de Vlaamse regering stapt, met een onvermijdelijke N-VA, waar mathematisch niemand rond kan, is meer dan een optie.
• “Wij gaan er vooral van uit dat De Wever die Vlaamse regering absoluut rond zal willen hebben voor de gemeenteraadsverkiezingen in oktober 2024. Anders is hij dood: hoe leg je dat uit, dat je dan maandenlang op je favoriete niveau tijd hebt verloren? Maar het wordt dan wel zaak om te vermijden dat je in een soort coalitie terecht komt, die zich federaal komt presenteren als de gezamenlijke vechtmachine, om dan zo het communautaire te forceren. Dat gaan wij niet doen”, luidt de analyse aan de top bij Vooruit.

Bovendien: Er is ook de realiteit van Vivaldi vandaag: PS en Vooruit zitten daar wel heel vaak op een andere lijn binnen de federale regering.

• Binnen de federale regering is het wel duidelijk dat Rousseau, door er destijds Vandenbroucke te casten als vicepremier, ook onrechtstreeks zijn stempel op De Croo I heeft gedrukt. “Frank speelt de rol van vrijbuiter in deze regering: hij heeft niets meer te winnen of verliezen, en komt vaak met verrassende standpunt, en denkt out of the box, en heel vaak oplossingsgericht. Hij weegt, samen met de premier, zonder twijfel het zwaarst in het kernkabinet.” Het is een quote die niet komt van socialisten, voor alle duidelijkheid, maar ook onder de vicepremiers zijn er duidelijk fans.
• Want Vandenbroucke is meer dan eens ook hun bondgenoot, als ze een starre PS op het pad vinden. “Al heel vaak hebben wij ons afgevraagd of dat nu één socialistische familie is. De versie van het socialisme van Frank ligt echt soms mijlenver van die van de PS. Om het dossier van de pensioenen bijvoorbeeld niet te noemen.”
• Het is een publiek geheim dat daar Vooruit de zaak heeft opgepakt, sinds het tot een enorme clash kwam tussen PS en de premier, eind december. De Croo kwam toen met een hele batterij voorstellen, die voor de PS als een oekaze gezien werden. “Wij waren bereid heel ver te gaan, maar dit is toch ook een premier die graag zichzelf pijn doet? Want waarom heeft hij hierover nu weer zo’n conflict gezocht en de verwachting opgebouwd?”, is giftig te horen bij PS’ers in de regering.
• Ondertussen spreekt men van een reeks voorstellen die toch de knoop in het dossier kunnen ontwarren. “Ik lees dat er een nota Vandenbroucke-De Croo is? Maar komaan, dat is gewoon de nota Vandenbroucke“, zo nuanceerde ook een vicepremier. Met andere woorden: het is Vooruit dat de PS nu probeert te doen opschuiven, in het pensioendossier.
• Tegelijk maakt men bij de PS zich, ook daar, inhoudelijk naar 2024 toe geen illusies. “Als de PS dan met Vandenbroucke gaan moeten onderhandelen, over een regeerakkoord, dan gaat dat wel even duren. Met of zonder N-VA aan tafel”, zo concludeert een vicepremier.

Gevolgd: Vandaag speecht de koning nog, op het Paleis. Gisteren kreeg De Croo de lachers op de hand.

• In vogelvlucht ligt de Lambermont op zo’n 200 meter van het Koninklijk Paleis, maar de stijl en setting kondigt zich helemaal anders aan bij de koning. Daar is, in de hallen van het Paleis, die receptie van de gestelde lichamen, de ‘notabelen’ van het land, toch altijd een beetje een stijve bedoening. Het is dé plek waar iedereen vooral aandachtig observeert wie met wie praat, en wie met handjes komt schudden.
• Het contrast met de receptie voor de pers van de federale regering kan nauwelijks groter: men serveerde water en bier, geen bubbels en zelfs geen wijn. Enkel nadat een invloedrijke woordvoerder de deal fixte met het personeel, kreeg een Vivaldi-kopstuk dan toch een glas rode wijn: een ‘Chateaux De Gucht’-zowaar, wijn die uit de wijngaard van de voormalige liberale voorzitter Karel De Gucht komt, en in de kelders van de Lambermont ligt.
• Verder liet De Croo kraampjes aanrukken op de binnenplaats: “Hamburgers voor de verzuurden, en frieten voor de optimisten“, zo grapte de premier in zijn speech. Het is traditie dat de eerste minister namelijk een ‘roast‘ doet: één na een krijgen ministers uit zijn ploeg, maar ook journalisten toch een grap of steekje over zich heen, telkens met de knipoog.
• Zo schermde de eerste minister met “een aantal cruciale cijfers”. “365, dat is het aantal dagen dat La Libre schreef vorig jaar, dat mijn regering zou vallen” En ook: “1.670.000 Whatsappjes: dat is het aantal dat vicepremier David Clarinval (MR) vorig jaar kreeg van Georges-Louis Bouchez (MR). Dan reken ik enkel het aantal tijdens de kern uiteraard.”
• Maar de premier maakte er vooral een geslaagde oefening in zelfrelativering van, toch een kostbaar goed in de Wetstraat, waarbij we hij de lachers helemaal op de hand kreeg. “Als ik de job van NAVO-baas niet krijg, wil ik toch iedereen van de pers bedanken, die voor mij dagelijks de campagne aantrok.” Of nog: “Ik ben volgens de pers toch echt een ervaringsdeskundige van hopeloze gevallen geworden. Als je al twee jaar die hopeloze federale regering kunt leiden, dan denk ik dat er nog een andere optie is: Anderlecht leiden! Een groot publiek bespelen, kunnen scoren? Check. En lang hoef ik het niet te doen, want een CEO blijft daar nooit zitten.”

Een streepje goed nieuws: Vermijdt België een recessie?

• Net voor De Croo z’n receptie hield, was er toch wat reden voor optimisme. Uit cijfers van de Nationale Bank van België (NBB) blijkt immers dat de Belgische economie in het laatste kwartaal van 2022 met 0,1 procent is gegroeid tegenover het voorgaande kwartaal. Dat is goed nieuws, want er werd een krimp verwacht. Een recessie lijkt daarmee uit te blijven.
• Intussen is ook de inflatie aan het afzwakken en zijn de energieprijzen gedaald (mede dankzij een zachte winter). We kunnen dus voorzichtig positief zijn over wat de toekomst brengen zal. Die inflatie blijft wel een onzekere factor. Die is aan het afzwakken, maar de kerninflatie – zonder voeding, energie en alcohol – neemt wel nog toe. Die bedroeg in december 7,34 procent, tegenover 7,16 procent in november.
• De Duitse economie, de grootste economie van de Europese Unie, is wel lichtjes gekrompen in het vierde kwartaal van 2022. Op kwartaalbasis er sprake van een krimp met 0,2 procent. Op jaarbasis groeide het Duitse bruto binnenlands product evenwel met 1,1 procent.

Beluisterd: Vlijmscherpe communicatie- en mediaspecialisten in ‘De Insiders’ over de Wetstraat.

• Bij Linda De Win en Wouter Verschelden waren gisteren twee topmensen uit de media- en communicatiewereld te gast in hun talkshow ‘De Insiders’: veteraan en consultant Marc Fauconnier, die al voor vijf politieke partijen ooit de strategie uittekende, en Christine Brone, managing director van PHD, een van de grootste mediabureaus in België.
• Opvallend was hun harde oordeel over Open Vld, de partij van premier De Croo: “Ik erger mij in steeds toenemende mate aan Open Vld, die echt een verpletterend slecht communicatiebeleid aan het voeren zijn de afgelopen maanden. Allez, ik kan me daar eigenlijk niet meer in ergeren. Het is gewoon triestig geworden om naar te kijken eigenlijk”, stelde Marc Fauconnier.
• “Je hebt het gevoel dat er geen strategie is. Zo’n strategie wordt toch voor een groot stuk uitgezet door de voorzitter van een partij en dat is ook degene die bewaakt, of die strategie gerespecteerd wordt. Maar dat ontbreekt”, zo zei Christine Brone.
• “Ze rekenen heel hard op een kanseliersbonus, maar ik vraag mij toch af in welke mate dat dit eigenlijk geen ijdele hoop is, op dit moment. Ik heb niet het gevoel dat De Croo, buiten misschien een beetje in de Vlaamse Ardennen, een bonus gaat afdwingen voor die partij. Omdat die partij ook kleurloos uit de verf komt en probeert alles in te zetten op een premier die eigenlijk ook geen al te beste beurt maakt”, zo stelde Fauconnier. “En dan opnieuw dat flauw deuntje van optimisme, dat eerder Gwendolyn Rutten hanteerden en nu weer De Croo. Je voelt dat de keizer geen kleren aan heeft en dat is wel een beetje jammer.”

Opvallend: Sammy Mahdi (cd&v) haalt uit naar de PS in een communautair geladen sfeer.

• Vandaag in Humo lijkt het wel alsof cd&v-voorzitter Mahdi doorgaat op dezelfde toon die al een heel weekend door N-VA en Bart De Wever werd gezet: ‘het land is op, something’s got to give’.
• Want Mahdi wijst beschuldigend met de vinger naar de PS, en diens starre houding rond de hervorming van de pensioenen: “Het is een teken van egoïsme en een middelvinger naar alle jongeren. Europa houdt nu al 850 miljoen euro relancegeld in, omdat de PS een deftige pensioenhervorming heeft geblokkeerd. Dat geld krijgen we pas als het in orde is.”
• Hij maakt het daarbij ook wel erg persoonlijk, over de PS-voorzitter: “Dan is Magnette verbaasd dat veel Vlamingen vinden dat we zoveel mogelijk bevoegdheden naar Vlaanderen moeten halen. Als de Franstaligen niet willen hervormen, dan worden ze de doodgravers van België”, een titel die we al eens eerder ergens lazen.
• En ook Georges-Louis Bouchez (MR) krijgt er van langs, in dezelfde logica: “Sommigen dragen Belgische speldjes en zingen trots het volkslied, maar door het land te laten verrotten, brengen ze het einde ervan dichterbij.”

Genoteerd: Nog voor het eerste exemplaar is geleverd, denkt Defensie al na over een opvolger van de F-35.

• Hoewel de eerste F-35 voor de Belgische luchtmacht nog moet worden geleverd, kijkt de politiek al vooruit naar de toekomst. In Europa werken twee blokken, enerzijds de Britten, Italianen en Zweden (het Tempest-programma), en anderzijds de Franse, Spanjaarden en Duitsers (het FCAS-systeem), elk aan een eigen “gevechtsvliegtuig van de zesde generatie”. Dit toestel moet, eens het klaar is, verwacht tussen 2035 en 2050, zij aan zij opereren met de F-35, en in staat zijn zowel bemand als onbemand te kunnen rondvliegen.
• Minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) is er op gebrand om ook de Belgische defensieindustrie-kar aan te haken, waarbij de voorkeur uitgaat naar het door Frankrijk geleid programma. “Er is een sterke wil vanuit de politiek om mee te doen met het FCAS-programma”, zo verklaarde stafchef Michel Hofman vorige week bij een persbriefing. “Er zijn op politiek niveau contacten met Frankrijk, Spanje en Duitsland om deel te nemen. De minister heeft de beste informatie, want zij houdt het contact”.
• Dat België al langer kijkt om deel te nemen aan één van beide projecten, is al langer bekend. In december gaf het ministerie mee dat een adviesraad op poten werd gezet, om te bekijken in welk project de Belgische industrie het best kan stappen. De raad zou zijn eerste adviezen moeten klaarhebben in de eerste helft van 2023, maar de groep experten is nog niet samengesteld. Dat meldt La Libre.
• Voor Hofman maakt het weinig uit welk van beide systemen ook zal deel uitmaken van de Belgische luchtmacht: “Gelijk welk programma, het is noodzakelijk dat het kan samenwerken met het gevechtsvliegtuig van de vijfde generatie (de F-35, red.). Compatibiliteit is key in elk project”. De Tempest heeft op dat vlak wel een streepje voor, aangezien de leidende deelnemer, het Britse BAE Systems, eerder al meewerkte aan die F-35. Dat zou maken dat het vliegtuig ook beter zij aan zij kan opereren met zijn Amerikaanse collega. “Dat zeggen ze op papier… Ik wil het nog wel zien”, concludeerde Hofman.