De Rijnvallei, een van de grote levensaders van de Duitse economie, kan in de toekomst voor het land nog belangrijker worden. Elektriciteitsbedrijven en mijnbouwers tonen immers een toenemende interesse in de grote voorraden lithium die zich in ondergrondse warmwaterbronnen duizenden meter onder de rivier bevinden. Velen zien in die reserves een opportuniteit om de afhankelijkheid van de Duitse economie van de import van lithium uit het buitenland af te bouwen.

Waar de Rijn door het Zwarte Woud – in een gebied met een lengte van 300 kilometer en een breedte van 40 kilometer – stroomt, zouden zich voldoende ondergrondse lithium-voorraden bevinden om meer dan 400 miljoen batterijen voor elektrische wagens te vervaardigen. Daarmee zou het gebied één van de grootste lithium-reserves van de hele wereld tellen.

Onder meer het bedrijf Vulcan Energy Resources zegt over drie jaar een productie van ongeveer 15.000 lithium te kunnen halen. Daarna zou een voorraad van 40.000 ton per jaar op de markt kunnen worden gebracht. Het Duitse energiebedrijf EnBW, producent van geothermische energie, bekijkt of lithium een mogelijk rendabel bijproduct zou kunnen worden.

Klimaatneutraal

Een aantal critici stellen zich vragen over de mogelijke rentabiliteit van een eventuele Duitse lithiumontginning en wijzen tevens op een dreigende lokale oppositie. ‘In het dichtbevolkte Europa kan tegen de ontginning meer protest rijzen dan in afgelegen Australische berggebieden of Zuid-Amerikaanse woestijnen, die momenteel de belangrijkste bron van de lithiumproductie zijn.’ Vulcan Energy zegt echter in combinatie met de opwekking van geothermische energie van de lithium-ontginning een klimaatneutrale operatie te kunnen maken.

Als ingrediënt voor de batterijen die onder meer de wereldwijde vloot elektrische wagens zal moeten aandrijven, wordt lithium vaak als het witte goud omschreven. ‘De economie van het product heeft echter een bewogen geschiedenis achter de rug’, voeren critici aan. ‘Projecten liepen vaak achter op schema en werden gekenmerkt door een volatiel prijsniveau, afhankelijk van pieken en dalen in vraag en aanbod.’

Vulcan Energy zegt tegen het midden van dit decennium een prijs van 13.000 dollar per ton lithiumhydroxide te verwachten. ‘De extractiekosten zouden in Duitsland alvast ver onder dat niveau blijven,’ getuigt het bedrijf.

Volgens ramingen zal Europa tegen eind dit decennium achttien keer meer lithium nodig hebben dan de huidige aanvoer. Tegen het midden van deze eeuw zou zelfs een zestigvoudige aanvoer noodzakelijk zijn. Tot nu toe wordt het grootste deel van de Europese lithiumvoorraden geïmporteerd uit Zuid-Amerika, waar het product wordt verkregen door een verdamping van de zoutvlaktes. 

Ook Australië levert lithium, maar daar moet het product met een energie-intensief proces uit rotsformaties worden gehaald. Hier zorgt ook het wereldwijde transport voor een bijkomende milieukost. In Europa is Portugal de grootste lithiumproducent, maar die voorraden werden tot nu toe volledig door de keramische industrie opgenomen. De Portugese mijnbedrijven beginnen zich nu op te maken voor een productie van het hoogwaardige lithium dat voor autobatterijen nodig is.

Autobouwers

Sommige investeerders vragen zich af of de winning van lithium uit ondergrondse thermische bronnen voldoende snel op commerciële schaal in Europa kan worden ontwikkeld om de industrie te kunnen ondersteunen. Vulcan Energy zegt echter inmiddels al met fabrikanten van kathodes en batterijen, maar ook met autofabrikanten, gesprekken over leveringen te zijn opgestart.

Duitse autobouwers zoals Mercedes-Benz en BMW zeggen de ontwikkelingen op te volgen. Ze sluiten het gebruik van deze lithium-voorraden niet, maar waarschuwen wel dat het enige tijd zal duren vooraleer substantiële volumes kunnen worden geleverd.

‘Indien de sector in staat is om over drie tot vier jaar de volumes te leveren die nu worden beloofd, zou de industrie net op tijd zijn om dreigende aanvoerproblemen te helpen oplossen’, merkt Michael Schmidt, analist bij het Deutsche Rohstoffagentur (Dera) op.

Hij verwacht dat Duitsland tegen het midden van dit decennium jaarlijks tussen 9.000 ton en 32.000 ton lithium – afhankelijk van de introductie van de elektrische mobiliteit – nodig zal hebben. Vorig jaar voerde het land ongeveer 5.300 ton lithium in.

(jvdh)