In het nieuws: Uit een rondvraag van de ECB bij 158 kredietinstellingen blijkt dat bedrijven en consumenten in het tweede kwartaal veel minder leningen hebben aangevraagd.

• Bij de bedrijven werd er een daling van liefst 42 procent opgetekend. Dat is de grootste afname sinds de ECB in 2003 is begonnen met de rondvraag. In het eerste kwartaal was er sprake van een daling met 38 procent.
  • “De nettodaling was opnieuw aanzienlijk sterker dan de banken in het vorige kwartaal hadden verwacht”, aldus de monetaire instelling. De financiële instellingen hadden een daling met net geen 20 procent voorspeld.
• Gezinnen hebben in het tweede kwartaal 12 procent minder consumentenkredieten aangevraagd.
• Door de renteverhogingen moeten particulieren ook veel meer geld op tafel leggen als ze de aankoop van een woning met een hypothecair krediet willen financieren. De ECB tekende binnen dit segment een daling op van maar liefst 47 procent.

Details: De ECB-rentes zijn sinds de start van het verstrakkende geldbeleid met 400 basispunten gestegen. Maar de daling van de kredietaanvragen is niet enkel het gevolg van die hogere rentes.

• Uit de rondvraag van de monetaire instelling blijkt dat 14 procent van de bevraagde banken in het tweede kwartaal de kredietvoorwaarden voor bedrijven heeft aangescherpt. 8 procent deed dat voor de woonkredieten en 18 procent voor de consumentenkredieten.
  • “Hogere risicopercepties met betrekking tot de economische vooruitzichten en de specifieke situatie van de kredietnemer, een lagere risicotolerantie en de hogere financieringskosten van banken droegen bij aan de strengere voorwaarden”, aldus de ECB. “Voor het derde kwartaal van 2023 verwachten de banken in het eurogebied een verdere, zij het meer gematigde verscherping van de voorwaarden voor leningen aan bedrijven. Verwacht wordt dat de voorwaarden voor een hypothecaire lening ongewijzigd zullen blijven en die voor een consumentenkrediet lichtjes strikter zullen worden.”
• Voorts hebben bedrijven door de huidige economische situatie minder nood aan investeringskapitaal.
• Het afzwakkende consumentenvertrouwen heeft er mee voor gezorgd dat particulieren minder geld lenen.
• De stijgende vastgoedprijzen zorgen er overigens dat minder mensen een woning willen kopen, met minder kredietaanvragen als gevolg. Uit cijfers van de Beroepsvereniging van het Krediet (BVK) blijkt bijvoorbeeld dat er in ons land in het tweede kwartaal 36 procent minder hypothecaire leningen zijn afgesloten in vergelijking met een jaar eerder.

Meer renteverhogingen

Vooruitblik: De bestuursleden van de ECB komen donderdag bijeen om het rentebeleid te bespreken.

• Zij zullen naar alle waarschijnlijkheid de rente met 25 basispunten optrekken. Daardoor zal de beleidsrente stijgen tot 3,75 procent, het hoogste niveau sinds het najaar van 2000. Tot juli vorig jaar was die rente nog -0,5 procent.
• Het is afwachten of de monetaire instelling details zal delen over het verdere verloop van het rentebeleid. Klaas Knot, voorzitter van De Nederlandsche Bank (DNB), sluit alvast een rentepauze in september niet uit. “Voor juli denk ik dat een renteverhoging een noodzaak is, voor alles na juli zal het hoogstens een mogelijkheid zijn, in geen geval een zekerheid”, klonk het onlangs in een gesprek met Bloomberg TV.

(evb)