Formateur Bart De Wever (N-VA) speelde afwachtend spel. De moeilijkste thema’s werden voorlopig nog even achtergehouden bij de regeringsvorming. Maar met een week vakantie in het verschiet moeten die nu wel dringend behandeld worden. Het gaat om de essentie van De Wevers plan: hervormingen voor de arbeidsmarkt en de pensioenen, gekoppeld aan een fiscale hervorming.
Om te volgen: Het wordt do or die voor Bart De Wever deze week.
- Volgende week staat er verlof gepland voor de onderhandelaars. De Wever, die met een deadline van 20 september in zijn hoofd zit, wil beginnen onderhandelen over de kern van de zaak: een hele hoop hervormingen. Volgens het saneringsplan moet er door die hervormingen 14 miljard euro vrijkomen. Nog eens 14 miljard euro komt dan voort uit belastingen en besparingen.
- Daarbij lieten de andere onderhandelende partijen al blijken dat er veel samenhing. Cd&v wil de fiscale hervorming die minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) er in de vorige regeerperiode niet doorkreeg, toch gerealiseerd zien. Voor MR, die daarover dwars lag, lijkt dat nu wel te kunnen. Maar op voorwaarde dat er ook hervormingen komen op de arbeidsmarkt, met een beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd.
- De Wever heeft nu een zogenaamde ‘supernota’ op tafel gelegd, waar het een en ander met elkaar in verband wordt gebracht. De vijf partijen – Vooruit, cd&v, Les Engagés, MR en N-VA zelf – gaan nu de nota bekijken. Ze moeten elkaar ergens zien te vinden.
- Maar over de concrete invulling is het laatste woord nog niet gezegd. Zo wil Vooruit een extra belasting op vermogen invoeren, iets waar N-VA en vooral MR niet erg happig op zijn. De Wevers nota bevat een voorstel voor een effectentaks, maar er zou “veel meer nodig zijn” dan dat voor Vooruit, vertelt een onderhandelaar tegenover De Morgen. MR wil dan weer niet weten van een meerwaardebelasting op aandelen. De Wever zal moeten pogen om ergens een gulden middenweg te vinden.
- En iets wat ook nog altijd in de nota staat: N-VA wil bij hoge inflatie enkel de nettolonen indexeren in plaats van de brutolonen. Dat schieten de socialisten resoluut. In de vorige regering veranderde daar niets aan, ondanks pogingen van Open Vld. Bovendien komt zo de loonnorm in gevaar, wat strak geregeld is. Die beslist hoeveel de lonen mogen stijgen bovenop de index. Werkgevers en vakbonden willen graag bij het overleg betrokken worden, betoogden zij eerder al. De Wever praat maandagochtend dan ook met de Groep van Tien.
Zuurstof geven
Genoteerd: De situatie blijft uiterst precair, met Vooruit erbij.
- Vooruit wierp zich op als de linkse stem binnen de Arizonacoalitie. De socialisten stelden eisen aan De Wever. Als die niet genoeg gehoord werden, dan zou Vooruit de onderhandelingen laten voor wat ze zijn. “Als de inspanningen niet eerlijk verdeeld worden (…) dan zullen we de onderhandelingen verlaten”, gaf voorzitter Conner Rousseau (Vooruit) aan.
- Daarbij is er nog veel mogelijk, wat tegelijk de verzuchting bij cd&v, Les Engagés en Vooruit is. De fiscale hervorming in de supernota “is een opsomming van wat er allemaal zou kunnen, zonder dat duidelijk wordt wat de totale omvang en impact is voor de werkende mensen”, geeft een onderhandelaar aan in De Tijd.
- Men moet dus wederom naar een evenwicht zoeken. Cd&v en Vooruit vragen specifiek om maatregelen die naast besparingen ook ‘zuurstof geven’. Voor Vooruit gaat het dan om koopkracht, bij cd&v is te horen dat de work-lifebalans goed moet zitten en dat ‘goede pensioenen’ gegarandeerd moeten worden via de eerste en tweede pijlers.
- De vraag is dus opnieuw hoeveel water De Wever bij de wijn moet doen om iedereen aan boord te houden. De kans dat alles mislukt is niet onbestaande.
Geen concrete bedragen?
Opgemerkt: De Wever is Dehaene niet.
- De Wever focust al de hele tijd op de begroting, met de Europese deadline van 20 september als een stok achter de deur. Dan wil de Europese Commissie van België weten hoe ons land het begrotingstekort gaat verkleinen. Wat daarbij in het oog springt, is dat er “geen enkel concreet bedrag of geen enkele tabel” in de supernota zou staan, vertelt een bron aan Het Nieuwsblad.
- Op Radio 1 reageert politiek commentator Rik Van Cauwelaert op dat gegeven: “Hier merk je dat N-VA niet beschikt over een goede studiedienst. De Wever spiegelt zich graag aan Jean-Luc Dehaene (cd&v). Maar Dehaene had een studiedienst achter zich met berekeningen die gemaakt werden voor hij aan de onderhandelingstafel ging. Ik heb de indruk dat dat hier ontbreekt”.
- Met andere woorden: er is nog veel werk aan de winkel als de vijf onderhandelende partijen met een gerust hart de vakantie in willen gaan, niet in het minst voor Bart De Wever zelf.
