Vandaag beginnen voor preformateur Bart De Wever (N-VA) lastige gesprekken. Hij moet proberen om Vooruit mee aan tafel te krijgen. De Vlaamse socialisten willen echter niet zomaar in een Arizona-coalitie stappen: ze willen garanties.

Om te volgen: Kan De Wever Vooruit overtuigen en wijkt Vooruit nog af van zijn eisen?

• N-VA, cd&v, MR, Les Engagés en Vooruit zetten vrijdag hun infosessies verder die klaarheid kunnen scheppen over de regeringsonderhandelingen. Nadat eerder deze week defensie en energie aan bod kwamen, wordt nu een lastiger onderwerp aangesneden: gezondheidszorg en de pensioenen. De Arizona-partijen gaan luisteren naar het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) voor een infosessie.
• De Wever zal daarna opnieuw alle partijen apart ontvangen, om naar hun bemerkingen te luisteren. Vervolgens zal woensdag blijken of de vijf partijen inmiddels klaar zijn om de onderhandelingen op te starten. Indien dat het geval is, dan wordt De Wever woensdag vermoedelijk door de koning benoemd tot formateur.
• Maar zover is het nog niet. Want Vooruit blijft de boot afhouden. Daarbij draait het vooral om het begrotingstekort en mogelijke besparingen. N-VA wil het tekort de kop indrukken door stevig te besparen op gezondheidszorg. Vooruit, maar ook cd&v en Les Engagés zien dat niet zitten.
• De socialisten willen juist extra geld ophalen, zodat er minder bespaard hoeft te worden. Daarbij denken ze aan hogere belastingen op grote vermogens. De ‘rijkentaks’ van Vooruit is zo’n harde eis dat voorzitter Melissa Depraetere (Vooruit) en kopstuk Conner Rousseau (Vooruit) beiden aangaven pas te willen onderhandelen als De Wever belooft dat de belasting er komt.
• De Wever zelf liet nog niet echt in zijn kaarten kijken, op een enkele verzuchting na. Achtervolgd door journalisten krijgt hij de vraag of mensen die een groot vermogen hebben, meer moeten bijdragen. “Die dragen al veel bij”, aldus De Wever. Op de vraag of dat dan genoeg is, antwoordt hij ietwat geïrriteerd “Goh, Rupsje Nooitgenoeg”.
• Met andere woorden: De Wever vindt het wel welletjes, de belastingen. Onrechtstreeks verwijt hij Vooruit dat die te hoge eisen stelt en het dus nooit genoeg vindt. Op dit moment is er binnen Vooruit echter niet te horen dat men het eisenpakket zomaar laat vallen. Iemand gaat water bij de wijn moeten doen, anders loopt het stuk.

Groeinorm beperken of verhogen?

De details: Welke ideeën liggen er op tafel?

• Als het gaat over de gezondheidszorg, dan is de groeinorm van belang. Die bepaalt met hoeveel de uitgaven mogen en kunnen groeien. Vooruit wil die groeinorm op 2,5 procent houden. Les Engagés pleit zelfs voor een verhoging naar 3,5 procent. N-VA wil dat de groeinorm koppelen aan de economische groei, wat in de praktijk op dit moment een beperking betekent.
• De betaling van de pensioenen blijft ook een lastig dossier. Door de vergrijzing zullen de overheidsuitgaven in de komende 25 jaar met 5 procent van het bruto binnenlands product toenemen, berekende de Studiecommissie voor de Vergrijzing. De Europese Commissie toonde zich daar bezorgd over, en vraagt aan België om het systeem dringend te hervormen. De Commissie noemt de pensioenhervorming als een van de mogelijkheden om het begrotingstekort weg te werken.
• Verder staat het activeren van de werklozen nog op het programma. Daar doet Vlaanderen het beter dan Brussel en Wallonië. Vivaldi streefde naar een werkzaamheidsgraad van 80 procent. Terwijl Vlaanderen met 76,6 procent op koers zit om dat te halen, blijven Brussel (66,5 procent) en Wallonië (65,5 procent) hopeloos achter.

“Twee doelpunten voorsprong”

Gevolgd: Er is toch wat wrevel merkbaar tussen de verschillende partijen.

• N-VA heeft door de druk van de Europese Commissie altijd voorop gesteld dat er snel een federale regering moet komen. Want Europa wil snel van België horen hoe het begrotingstekort moet worden weggewerkt. Daarbij kan ons land kiezen voor een pad van vier jaar en een van zeven jaar. Als er niet snel genoeg een nieuwe regering is die met een aanpak komt, wordt het zevenjarig traject onvermijdelijk aangesneden.
• De Wever krijgt van de journalisten dan ook de vraag of de regeringsonderhandelingen snel genoeg gaan. “Laat mij gewoon gerust”, verzucht de N-VA-voorzitter. Hij wil in alle rust en stilte verder werken.
• Bouchez heeft echter geen nood aan stilte. Hij irriteert zich duidelijk aan de eisen van Vooruit, nog voor er onderhandeld wordt. “Het is aan tafel dat er goede akkoorden en compromissen worden gesloten. Maar je kunt toch niet zeggen: ‘Ik wil een voetbalmatch met jullie spelen, maar je moet me wel een of twee doelpunten voorsprong geven voor we aan de match beginnen.'”, zegt hij tegenover VRT.
• Het is nu de taak van De Wever om te kijken of hij iedereen toch in dezelfde richting kan doen kijken, zonder gekibbel. Dinsdag zitten alle partijen voor het eerst samen aan een tafel voor inhoudelijke gesprekken.