Nadat de nieuwe Vlaamse regering maandag de eed aflegde in het Vlaams Parlement, kon de nieuwe minister-president Matthias Diependaele (N-VA) zijn regeerverklaring geven. Werk, welvaart en welzijn bleken speerpunten. De oppositie vroeg direct om cijfers maar kreeg die niet.

Key takeaways

• De regeerverklaring van Diependaele leek niet echt een trendbreuk te zijn met het beleid van de vorige regering.
• Wekgelegenheid en investeringen stonden centraal. Een aantal maatschappelijke punten bleven achterwege.
• Over de geplande besparingen werd er minder gesproken, tot irritatie van de oppositie.

In het nieuws: Het oude mantra “Jobs, jobs jobs” van Jan Jambon (N-VA) keerde ook in de regeerverklaring van Diependaele terug.

• Werk was het eerste inhoudelijke punt waarmee Diependaele zijn regeerverklaring begon. “Werk is dé voorwaarde voor welvaart”, stelde hij. “Nog meer Vlamingen aan het werk” is daarom een expliciete doelstelling: de nieuwe regering wil naar een werkzaamheidsgraad van 80 procent. Op dit moment is 76,6 procent van de actieve bevolking aan het werk. Vlaanderen doet het beter dan het Europees gemiddelde.
  • Maar Diependaele is ambitieus: “We weten dat er een beperkte groep is die moeilijk te bereiken is of waarvoor een job een persoonlijke aanpak vraagt”, vervolgt hij. “Daarom focussen we op werkbaar werk en geven we zoveel mogelijk handvaten om Vlamingen uit de werkloosheid te trekken”.
  • “We creëren ook 1.000 extra plaatsen in de sociale economie. We hervormen de VDAB zodat de organisatie zich op de kerntaken kan focussen: een efficiënt activeringsbeleid. We voeren een aanklampend beleid om ook langdurig zieken en niet-beroepsactieven een juiste plaats te laten vinden op de arbeidsmarkt”, aldus Diependaele.
• En ook jobcreatie behoort tot de kerntaken van de nieuwe regering: “Ik wil de uitdrukkelijke ambitie uitspreken dat ik de kaart trek van onze Vlaamse industrie”, klinkt het. “Van landbouw tot ruimtevaartindustrie: het is cruciaal dat we hen ondersteunen om in Vlaanderen actief te blijven en uit te breiden”.
• Daarbij kwam ook de begroting ter sprake. N-VA hamerde er namelijk op om die al in 2027 in evenwicht te brengen. Tijdens de onderhandelingen stelden regeringspartners Vooruit en cd&v dat extra investeringen nodig waren en de begroting pas in 2029 in evenwicht hoefde te zijn. Het was N-VA die uiteindelijk aan het langste eind trok.
  • Diependaele lichtte de financiële plannen toe zonder exacte cijfers te noemen. “We maken een einde aan de jobbonus. We maken zaken rechtvaardiger. Poetshulpen verdienen een betere verloning. Daarom verhogen we de prijs van de dienstencheques. De fiscale aftrek wordt stopgezet. Premies voor elektrische wagens worden geschrapt en de verkeersfiscaliteit voor e-wagens krijgt een faire metamorfose. Buitenlandse voertuigen moeten betalen als ze op onze wegen rijden”.

Een ‘warm Vlaanderen’ met investeringen

Genoteerd: De focus van Diependaeles regeerverklaring verschoof naar de investeringen.

• Het eerste deel van de regeerverklaring leek niet echt een trendbreuk met het beleid van Jambon, waar Vooruit om gevraagd had. Sterker nog, Diependaele bedankte Jambon uitdrukkelijk met de woorden “De Vlaming heeft het gesmaakt en wij zetten zijn werk verder”. Het tweede deel moest de investeringen in de verf zetten. Vooral welzijn, waar Vooruit en cd&v extra centen hadden gevraagd, kreeg aandacht. Zo werd de titel van het Vlaams regeerakkoord, ‘Samen werken aan een warm en welvarend Vlaanderen’, netjes opgesplitst.
• Onder een ‘warm Vlaanderen’ verstaat Diependaele meer investeringen in gezondheidszorg. Met name ouderenzorg was een belangrijk thema: “Het gaat niet alleen om zorg, maar om waardigheid. Ze hebben heel hun leven hun schouders gezet onder Vlaanderen. Ze moeten erop kunnen rekenen dat een goede, oude dag een evidentie is”, speechte hij.
• Over andere thema’s werd een ‘warm sausje’ gegooid. Zo laat de nieuwe Vlaamse regering “de 10.000 hectare bos niet los”, maar “blijft landbouwgrond in de eerste plaats voorbehouden voor onze boeren”. Diependaele riep op tot het overstijgen van de polarisatie in de stikstofdiscussie.
• Op onderwijs werd er door de nieuwe Vlaams-minister president met geen woord gerept over de nieuwe N-VA-maatregelen zoals de focus op het Nederlands en het verdwijnen van de verschillende levensbeschouwelijke vakken in het gemeenschapsonderwijs. Hij haalde enkel “leerlingen laten excelleren en het Vlaams onderwijs in de Europese top houden” aan.
• Tot slot was ook een passage over cultuur opvallend. In de vorige regering was dat nog een bevoegdheid van minister-president Jambon. De cultuursector klaagde over de afwezigheid van een volwaardige minister voor Cultuur. Die rol zal Caroline Gennez (Vooruit) nu op zich nemen. Diependaele beloofde “onze culturele tempels in topvorm te brengen”.

Het centenboekje

Gevolgd: De oppositie vroeg traditiegetrouw om cijfers.

• Eveneens opvallend was de totale afwezigheid van cijfers. Diependaele vermeldde niet hoeveel er precies werd geïnvesteerd in zorg, welzijn, cultuur of onderwijs. Wel benadrukte hij dat de nieuwe minister van Begroting Ben Weyts (N-VA) alles uit de doeken zou doen. De oppositie krijgt vervolgens het zogenaamde ‘centenboekje’ in handen waar alle bedragen opgelijst staan.
• Het weerhield er de oppositie niet van om toch luid te demonstreren. “In heel het regeerakkoord staat het woord besparingen niet één keer opgenomen, maar we weten allemaal dat die drie miljard investeringen niet uit de lucht komen vallen”, meldde Jos D’Haese (PVDA). Tom Ongena (Open Vld) hield het bij een oneliner: “Show us the money“.