Dat de referenda in Oekraïne, waarbij de bevolking van door Rusland bezette gebieden mogen kiezen of ze bij Rusland willen aansluiten, niet geheel verlopen zoals zou moeten, was al bij voorbaat bepaald. De meeste landen erkennen ze dan ook niet, en ook enkele van Poetins laatste bondgenoten laten hem nu vallen.
Vorige week maakte de Volksrepublieken Donetsk en Loehansk, twee Russische vazalstaatjes opgericht in 2014 door pro-Russische rebellen in Oekraïne, maakten vorige week bekend referenda te organiseren, waarbij de burger moest beslissen of het landsdeel voortaan bij Rusland zou horen. Verwacht wordt dat de pro-percentages hier richting de 100 procent gaan: het gros van de anti-Russische bevolking is vertrokken of vermoord, en bij een gebrek aan neutrale waarnemers kan Rusland uiteindelijk de cijfers verspreiden die goed uitkomen voor Poetin.
Stembus-bewaking
Dat de referenda niet eerlijk zouden verlopen, was dan ook al meteen duidelijk. Foto’s van een soldaat van de privémilitie Wagner Group die een stembureau bewaakte, of filmpjes van medewerkers van het stembureau die van deur tot deur gingen, gevolgd door twee zwaarbewapende soldaten (vermoedelijk Tsjetsjenen); het deed geen goed aan de geloofwaardigheid van de “onafhankelijke referenda”.
Komt daar nog bij dat bijna niemand de resultaten ervan zal erkennen. De Raad van Europa, een internationale mensenrechtenorganisatie met 46 lidstaten, waaronder elk land op het Europese continent (op Kosovo, Vaticaanstad, Wit-Rusland en Rusland na) gaf al aan dat de referenda niet legitiem zijn.
“We verwerpen deze persiflage van een democratie en herbevestigen onze inzet voor de onafhankelijkheid, soevereiniteit en territoriale integriteit van onze lidstaat Oekraïne binnen zijn internationaal erkende grenzen”, zo citeert EUObserver Marija Pejčinović Burić, de secretaris-generaal van de Raad van Europa.
Opvallend is wel dat ook Servië zich hiermee tegen de referenda uitspreekt. Het Servische standpunt werd nadien nog eens benadrukt door de minister van Buitenlandse Zaken, Nikola Selakovich. Hij stipt aan dat de referenda in strijd zijn met het VN-Charter en de algemeen aanvaarde principes en normen van het internationaal recht. Een enigszins opvallend statement, aangezien het Servië van president Aleksandar Vučić een bijzondere pro-Russische koers vaart.
Laatste bondgenoten keren hun rug
Maar niet enkel Servië verwerpt de legitimiteit van de referenda. Ook in China, lang een van Poetins nauwste bondgenoten, lijkt men te beseffen dat Rusland deze oorlog niet aan het winnen is. Langer vasthouden aan dat bondgenootschap, lijkt wel schieten in eigen voet.
Op de Algemene Vergadering van de VN ontmoette de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi zijn Oekraïense ambtsgenoot Dmytro Koeleba. Nadien verspreidde de Chinese minister de boodschap dat China (net zoals de Raad van Europa) de onafhankelijkheid, soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne respecteert en ijvert voor een einde aan het conflict. In dit relaas wordt hij ook bijgetreden door de Buitenlandminister van India, nog een land waarmee Poetin nauwe banden onderhoudt.
Het lijstje van landen die zich stilaan tegen Poetin keert, begint wel steeds langer te worden. In Afrika, waar de bevolking de westerse kolonisatie nog in het achterhoofd heeft en Poetin voet aan land probeert te zetten (onder meer door huurlingen van Wagner Group in te zetten voor bescherming tegen rebellen en terroristen) vindt hij nog steun. Op het Euraziatische continent echter steeds minder.
