In het nieuws: De Europese Rekenkamer liet haar licht schijnen over de manier waarop de ECB toezicht houdt op het kredietrisico van de banken. Het onderzochte jaar is 2021.

• De titel zet meteen de toon: “ECB-toezicht op het kredietrisico van banken moet worden verbeterd.”
• Kortom: het rapport gaat over het risico van wanbetaling door onder meer particuliere kredietnemers. Uiteindelijk kan een bank daardoor failliet gaan. Het faillissement van een bank is een ernstige gebeurtenis voor de hele financiële sector en de hele economie – dat hebben we de afgelopen twee maanden meermaals gezien.
• Om een dergelijke ineenstorting te voorkomen, moet de ECB het risico beoordelen waaraan banken zijn blootgesteld en moeten banken aantonen dat zij voldoende kapitaalreserves hebben om de klap op te vangen indien nodig. Afhankelijk van het risico kunnen de kapitaalvereisten toenemen.
  • 110 grote Europese banken uit 21 landen, die meer dan 80 procent van de bankenunie vertegenwoordigen, staan onder toezicht van de ECB.
  • Een representatieve steekproef van 10 banken, “met een hoog niveau van onrendabele leningen”, werd door de Rekenkamer geselecteerd om het werk van de ECB te beoordelen.

De tekortkomingen

De details: wat doet de ECB verkeerd?

• “De ECB maakt geen efficiënt gebruik van haar instrumenten en toezichtsbevoegdheden om ervoor te zorgen dat vastgestelde risico’s volledig worden gedekt door aanvullend kapitaal, of om banken op te dragen dit risico beter te beheren”, aldus het verslag.
• Ook wordt in het verslag vastgesteld dat de wijze waarop de ECB het kapitaal berekent dat banken naast het voorgeschreven minimum moeten aanhouden (op basis van het risico), niet “garandeert dat de verschillende risico’s adequaat worden gedekt.” Bovendien heeft de toezichthouder die aanpak niet consequent toegepast.
  • Met andere woorden, de ECB heeft aan de meest kwetsbare banken geen (proportioneel) strengere eisen opgelegd.
• Meer zelfs, de monetaire instelling koos ervoor de banken met het hoogste risico consequent vereisten aan de onderkant van de vooraf vastgestelde bandbreedtes op te leggen. 
  • Bovendien stelden de auditors een patroon vast waarbij de ECB de toezichtsmaatregelen onvoldoende verscherpte bij een hoog en aanhoudend kredietrisico en hardnekkige tekortkomingen in de controle.
• De audit wijst ook op het gebrek aan toegewezen personeel en de “buitensporige” traagheid van de toezichtsperiode van 2021. Dat laatste kan leiden tot “verouderde beoordelingen”.
• De Rekenkamer haalt ook een aantal positieve elementen aan. De risicobeoordelingen en controles zijn “over het algemeen van goede kwaliteit”. Ook wordt geconstateerd dat “het volume aan slechte leningen is afgenomen” en dat dit deels te danken is aan het optreden van de ECB.

Meer details: wat na 2021?

• Al de bovenstaande tekortkomingen houden verband met de beoordelings- en controleactiviteiten in 2021, toen de rentes nog zeer laag waren. Het jaar daarop begonnen die echter snel te stijgen en kwamen sommige banken onder druk te staan. De vraag is of de risicobeoordelingen en controles hiermee rekening hielden of dat deze tekortkomingen zich herhaalden.
• In ieder geval vraagt de Rekenkamer de ECB “beter te doen” en “haar toezicht te versterken.”
  • “Om bankfaillissementen als gevolg van slecht kredietrisicobeheer te voorkomen, moet de ECB ervoor zorgen dat banken kredietrisico’s goed beheren”, aldus Mihails Kozlovs. “Dat is cruciaal gezien het belang van vertrouwen in de banksector en de huidige uitdagende economische omstandigheden.”

(ns)