Nadat MR, CD&V, en sp.a van voorzitter wisselden sinds de verkiezingen, is het tijd voor Open VLD. Met Bart Tommelein meldt zich een serieuze kandidaat.

Wat gebeurt er precies? De race bij Open VLD ligt helemaal open, nu Bart Tommelein zich kandidaat stelt.

De details: Het zat er natuurlijk al veel langer aan te komen, want de burgemeester van Oostende vertelde ondertussen vriend en vijand dat hij graag naar Brussel terugkeert. Als voorzitter van de Vlaamse liberalen dan, een ideale combinatie met z’n job aan de kust.

Tussen de regels: Er is natuurlijk veel meer aan de hand bij Open VLD. Want de partij zit in een bijzonder woelig moment: de regeringsvorming werkt verscheurend op de top van Open VLD.

• Aan de ene kant: voorzitter Gwendolyn Rutten die zich erg ver waagde in haar gesprekken met PS-voorzitter Paul Magnette en zo op een bepaald ogenblik helemaal in een paars-groene logica sprong.
• Aan de andere kant: een groepje rond Alexander De Croo, maar vooral met fractieleider Egbert Lachaert op kop, die zich met hand en tand tegen paars-groen hebben verzet.

Waarom dit gebeurt: Beide kampen staan elkaar quasi naar het leven. ‘Volksunie-toestanden’, zo stelde een insider. Een ander noemt het ‘House of Cards’, of het ‘Leugenpaleis’. Een bijzonder koude, kille sfeer dus, waarin partijtoppers elkaar bijna op leven en dood bekampen. Daarin wil Tommelein zich opwerpen als de verzoener, als diegene die bruggen bouwt, en de twee weer verenigt.

• Niet toevallig bestuurt hij in z’n stad met én Groen én N-VA: hij kan dus letterlijk zeggen dat hij die twee aspecten van z’n partij samenbrengt.
• Hij heeft een Vlaams-nationaal verleden, maar is tegelijk een bijzonder loyale liberaal geweest, een partijsoldaat met een jarenlange staat van dienst die hem in het federale én Vlaamse niveau bracht.
• De afgelopen periode probeerde hij angstvallig uit ‘kampen’ te blijven, hoewel men hem een paar keer het etiket ‘paars-groen’ probeerde op te kleven. Maar hijzelf probeerde dat overal te ontkennen.

In de wandelgangen: Twee grote vragen duiken op, om te kunnen voorspellen of Tommelein een kans maakt.

• Is Gwendolyn Rutten opnieuw kandidaat? Ze heeft zelf al een aantal keer in het verleden laten verstaan dat het genoeg was, dat het ophield na twee termijnen. Maar die deur werd intern de afgelopen maanden weer open gezet. Ze paste zelf om in de Vlaamse regering te stappen, tot verrassing van velen. En ze lijkt ook federaal de kans op het premierschap verloren gespeeld te zijn. Dus wat zijn de opties nog?
• Wat doet Egbert Lachaert? Als gezicht van ‘paars-geel’ zou hij meteen een hele schare boze militanten achter zich kunnen krijgen. Maar is dat een meerderheid bij de basis of niet? Eén ding is zeker: hoe meer Vincent Van Quickenborne roept dat het Lachaert moet worden (wat hij deed deze zomer), hoe meer dat de fractieleider beschadigt. Want ‘Q’ ligt slecht bij velen, en roept meer dan Lachaert zelf ressentiment op. Anderzijds: wat heeft de huidige fractieleider te verliezen? Ooit verloor hij verrassend nipt van Rutten al eens het voorzitterschap.

Om rekening mee te houden? Dit ondermijnt hoe dan ook Rutten verder. De roep zal komen om de race, die in maart gepland staat, te vervroegen. Wat ook niet onlogisch zou zijn, gezien de cruciale momenten op federaal niveau: beter een partij met een voorzitter die een sterk mandaat van de basis heeft, om gelijk welk scenario er vervolgens door te drukken. Maar tegelijk werd al het scenario geopperd om net de race te verlaten, met drie maanden bijvoorbeeld. De logische voorspelling dus: er verandert op het eind niets aan de timing, en Open VLD gaat 3 maanden interne strijd tegemoet.