De een z’n dood is de ander z’n brood, ook in de Wetstraat. De PS zit midden in de orkaan die Qatargate veroorzaakt. Gisterenavond besliste PS-voorzitter Paul Magnette om zijn Europees Parlementslid Marc Tarabella uit de partij te gooien, nadat de getuigenissen van spijtoptant Pier Antonio Panzeri lekten, waarin die zegt dat hij tot 140.000 euro cash gaf aan de PS’er. Maar die weert zich via z’n advocaat Maxim Töller als een duivel in een wijwatervat: “Toch ongelofelijk: hij ziet zich uit de partij gezet en is niet eens gehoord, niet eens beschuldigd, laat staan veroordeeld.” Het dreigt de Franstalige socialisten verder te verzwakken. Die houden vandaag hun nieuwjaarsreceptie, met Magnette die daar de druk op Vivaldi hoog wil houden. Maar plannen van de PS om die federale regering voortijdig te laten vallen, die van bij de start circuleerden, blijken nu plots moeilijker uitvoerbaar, door het schandaal. “Het is duidelijk dat de PS zich anders moet gaan opstellen. Gaan ze nu nog die regering durven opblazen? Ik denk het niet”, zo stelt een liberaal kopstuk binnen de regering.

In het nieuws: Vanavond in BE-HERE, een hippe zaal bij Tour & Taxis in Brussel, spreekt Paul Magnette.

De details: De nieuwjaarswensen van de schaduwpremier zijn net iets meer van belang, nu zijn partij volop in Qatargate verwikkeld raakt.

• Dan toch, gisterenavond, ferme actie bij de PS. In klein comité, samen met zijn ondervoorzitters Philippe Close (PS), de Brusselse burgemeester, en Willy Demeyer (PS), de burgemeester van Luik, besliste Magnette de knoop door te hakken: Marc Tarabella, sinds jaar en dag lid van de PS en boegbeeld van de partij op Europees niveau, mocht z’n lidkaart verscheuren. Eerder was hij wel al geschorst door zijn partij.
• Magnette en co konden moeilijk anders dan een stapje verder gaan: gisterenmiddag gooide de Europese fractie van de socialisten, de S&D, diezelfde Tarabella al buiten. De Europese socialisten lijden enorme schade door Qatargate: hun hele trackrecord over mensenrechten ligt aan diggelen, de socialistische ondervoorzitter van het Europees Parlement Eva Kaili zit al weken in de cel, nadat ze op heterdaad betrapt werd.
• Tarabella buitengooien was kwestie van de schade te beperken: op vraag van het Belgische gerecht werd zijn onschendbaarheid als Europarlementslid ook opgeheven. Maar het is nu vooral het feit dat de spilfiguur in de zaak, oud-Parlementslid Pier Antonio Panzeri, aan het biechten gegaan is, en als spijtoptant ook Tarabella aan de galg praatte. De Waalse PS’er, een “vriend” van Panzeri, zou 140.000 euro cash in papieren zakken gekregen hebben, zo staat te lezen in de bekentenissen die Panzeri aflegde. Die lekten zoals alles in dit onderzoek aan Belgische kranten, onder meer Le Soir en De Standaard.
• Na de S&D-fractie volgde gisterenavond dan ook de PS: niet voor niets hebben ze vandaag hun groot nieuwjaarsmoment. Aan de vooravond daarvan hakte Magnette dus de knoop door: uit de partij. Al voegden de PS er wel aan toe “dat Marc onschuldig is tot het tegendeel bewezen“, en dat hij, indien zijn naam gezuiverd zou worden door het onderzoek, “terug welkom is”.
• Opvallend is dat bij Tarabella zelf nog geen sprake is van schuldbesef. Integendeel, hij lijkt strijdend ten onder te willen gaan, eerder dan als een dief in de nacht te vertrekken en zo de schade voor zijn (ex-)partij te beperken. Tarabella z’n advocaat Maxim Töller haalde op de RTBF hard uit, met de klassieke elementen van een verdediging:
  • De ontkenning: “Marc was heel duidelijk: hij heeft geen enkel cadeau of geld of andere zaken ooit aanvaard van die mensen.”
  • Het omdraaien van de slachtofferrol: “Het is toch ongelofelijk? Hij ziet zich uit de partij gezet en is niet eens gehoord, niet eens beschuldigd, niet eens veroordeeld. Ik herhaal: hij is niet eens gehoord door het parket, tot nu toe.”
  • Opnieuw de ontkenning: “De contacten waren professioneel en vriendschappelijk, maar daar was niets mis mee.”
  • De aanval op Panzeri: “Die regeling met spijtoptanten is heel gevaarlijk: je moet het gerecht wel iets geven, en daar krijg je dan strafvermindering voor. Maar je hebt dus toch een reden om te liegen, want dan krijg je de kleinst mogelijke straf.”
• Overigens deint Qatargate, waar eigenlijk Marokko veel meer een rol speelde met geld uitdelen dan Qatar, verder uit, voorbij de PS. Zo heeft de MR-fractie in Brussel toch ook één en ander uit te leggen. Vier Brusselse Parlementsleden van de MR, waaronder lokale kopman David Leisterh, gingen in september vorig jaar, op kosten van de Marokkaanse staat, op reis in dat land. Die reis roept vragen op, zo schrijft La Libre. Want de vier hadden geen officieel statuut, maar gingen ook langs in Laâyoune, de hoofdplaats van de Westelijke Sahara, een gebied dat Marokko in 1975 eenzijdig bezette en annexeerde. België erkent die annexatie niet, maar Leisterh en co gingen er wel doodleuk handjes schudden. “Ik zou vandaag hetzelfde doen”, bluft de MR-fractieleider in Brussel in de krant.

De essentie: Qatargate heeft uiteraard een politiek effect in de Wetstraat.

• De PS-receptie van vanavond, waarbij Magnette z’n licht laat schijnen over 2023 en de verwachtingen van de grootste regeringspartij daarbij, wordt hoe dan ook een belangrijk moment voor de federale coalitie. Want de frustraties van de PS over Vivaldi, en zelfs specifiek de eerste minister Alexander De Croo (Open Vld) waren niet min, eind vorig jaar.
• Vivaldi staat onder druk van Europa om verder te gaan in de pensioenhervormingen. Die moeten voor de Europese Commissie minstens budgetneutraal zijn, om toch als ‘hervorming’ te kunnen doorgaan. En België ging daarmee akkoord: staatssecretaris voor Relance Thomas Dermine (PS) zette die hervorming zelf wel mee op de lijst van voorwaarden die men zou vervullen, in ruil voor Europees relancegeld.
• Dat de komst van dat geld, 947 miljoen euro in een eerste schijf, nu telkens moet uitgesteld worden is voor Dermine bijzonder lastig. Maar zijn PS ligt dwars: Magnette sprak al van “zich niet te laten chanteren door Europa“, “dat trouwens geen enkele bevoegdheid heeft over pensioenen”.
• En toen De Croo plots in december zelf een stevige lijst hervormingen in de pensioenen neerlegde los van zijn eigen minister van Pensioenen Karine Lalieux (PS), noemde Magnette dat zonder pardon een vertrouwensbreuk: “Nog nooit heb ik een premier zo te werk zien gaan. Hij is compleet incorrect te werk gegaan door onlangs zonder overleg een pensioenvoorstel op tafel te gooien”.
• De afgelopen weken stelde de PS daarop voor om heel zachtjes wat te morrelen aan de pensioenbonus, een deeltje van het akkoord van juli vorig jaar rond de pensioen, dat een wortel moet vormen om langer te werken: die kleine aanpassing zou dan de zaak net budgetneutraal maken. Maar de rest van de regering hapt niet. Een lastig dossier wel voor de PS, want het zet Dermine natuurlijk wel straks tegen Lalieux: de ene wil de Europese steun, de ander wil niet buigen op haar dossier.
• En daarnaast zijn er de andere hervorming: de fiscaliteit blijft wegen, als dossier. Daar wil de PS gewoon een extra taks op vermogens zien opduiken, als het even mag. Zeker als er dan toch nog iets in de pensioenen moet gedaan worden, moet daar fiscaliteit bij op de hoop.
• Plus er is het energiedossier, met daaraan gekoppeld de koopkracht. Met de dalende energieprijzen willen de liberalen die steun uitdoven, en de lagere btw volop compenseren met accijnzen. Maar de socialisten willen blijvende steun, plus een blijvende uitbreiding van het sociaal tarief. Ook dat wordt nog een gevecht. Zeker omdat de miljarden extra inkomsten van een overwinstbelasting op energie verdampt zijn, met diezelfde lage huidige energieprijzen.
• “Gaat Magnette het nog zo hard spelen, nu hij verzwakt is? Of net het gaspedaal induwen om de nodig afleiding te creëren voor het schandaal? Je weet het nooit met die man“, zo vertrouwt een Vivaldi-minister ons toe.

The Big Picture: Een vervroegde val van de federale ploeg stond wel in de planning van de Keizerlaan.

• Bij de PS is er nooit een geheim over gemaakt: samenvallende verkiezingen, met de regio’s op hetzelfde moment als de federale ploeg, is voor hen geen goede zaak. Veel liever willen ze aparte verkiezingen voor Wallonië en Brussel, omdat ze dan hun kopstukken voluit kunnen inzetten, én ook die regionale verwezenlijkingen van hun minister-presidenten en hele stoet ministers in de verf kunnen zetten. Plus, die regeringsvorming willen ze liever niet mixen met het federale spel.
• Dat was de redenering in 2020, toen men met de N-VA voor twee jaar een regering wilde maken, maar dat was eigenlijk ook voor Vivaldi het denken, bij de PS destijds. Men rekende erop dat de spanning rond onder meer de loonnormwet de struikelsteen zou kunnen vormen. Maar een galopperende inflatie blies die hele discussies weg: het unieke Belgische indexmechanisme beschermde net als geen ander de Belgische werknemers voor de crisis.
• Magnette zelf ontkende te pas en te onpas dat plan: meermaals verzekerde hij in interviews, ook diegene waarbij hij snoeihard uithaalde naar de premier, tegelijkertijd ook dat hij nooit de stekker uit Vivaldi zou trekken. Maar binnen de PS ontkende men nooit dat het “handig zou zijn”.
• “De recent nog opnieuw stijgende peilingen voor de PS betekenden telkens dat de goesting om de boel te laten escaleren terugkwam. De ‘kans’ van het najaar is gemist, maar niemand sloot uit dat het alsnog dit voorjaar zou gebeuren. Kijk maar naar die uitspraken in december van Magnette”, zo stelt een ander lid van de Vivaldi-ploeg. “Alleen, de hele Qatar-affaire heeft de kaarten nu weer anders geschud. De kans dat we de rit uitrijden met Vivaldi neemt plots toch wel toe. Want de PS kan nu toch niet naar de kiezer?”

Gezien: In het Vlaams Parlement verdedigt minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) zijn zaak, het eigen ballonnetje wordt voorzichtig ingetrokken.

• “De toestand is ernstig, maar hoopvol”, zo vatte minister Weyts zelf de problemen in zijn onderwijssector samen. Ja er is een lerarentekort, maar daar werkt men volop aan, zo verzekerde hij. En ook bij de dalende resultaten van de leerlingen, is er kentering. Daarbij positioneerde de N-VA’er zich bijzonder voluntaristisch, komende van de partij van eeuwige pessimist Bart De Wever (N-VA).
• “De zwartgalligheid die men hier blijft spuwen … De wens is soms de vader van de gedachte, denk ik dan. De tanker die aan het zinken is. Shoot me, maar ook in een plas water moet je de zon zien schijnen. En ik zie dat wij met recht en reden kunnen zeggen dat er vooruitgang is en dat er voor het eerst in jaren positieve vruchten te plukken vallen op het vlak van inschrijvingen in de lerarenopleiding, op het vlak van de overstap van mensen van de privé naar het onderwijs. En dat maakt dat wij uiteindelijk ons aantal werknemers zien aangroeien in het onderwijs”, zo stelde Weyts enthousiast.
• Daarvoor had de oppositie hem hard aangepakt. “Er gebeurt gewoon niks. De vraag is dus vooral, minister, gaat u in dit laatste jaar de kar nog keren? U gaat al vier jaar in tegen uw eigen regeerakkoord. Een lerarenloopbaanpact blijft gewoon uit. U weet het beter. Ondertussen weten onze leerlingen steeds minder”, zo sneerde Vooruit-fractieleider Hannelore Goeman.
• “U ging het allemaal anders doen: het onderwijs ging excelleren. Maar wat zien we momenteel? De leerprestaties dalen jaar na jaar. In drie jaar tijd liepen de leerlingen maar liefst vijftien weken vertraging op voor Nederlands, negen weken voor Frans, vijf weken voor wiskunde en vier weken voor wetenschap en techniek”, zo wierp Kim De Witte (PVDA) hem voor de voeten.
• “Sinds u minister bent, gaan de resultaten van de leerlingen in het zesde leerjaar jaar na jaar achteruit. De ongelijkheid neemt verder toe en vooral de sterkste leerlingen doen het zeer slecht. Op drie jaar tijd liepen zij voor Nederlands een volledig schooljaar vertraging op. Het is vreemd dat er vandaag in uw partij nog niemand gezegd heeft dat we het kindergeld van de ouders van die sterke leerlingen nu maar eens moeten gaan afpakken?”, zo stelde Elisabeth Meuleman (Groen) een beetje cynisch, als verwijzing naar Weyts z’n voorstel om het kindergeld te verminderen, voor ouders van leerlingen die thuis niet voldoende in contact komen met het Nederlands als taal.
• Dat voorstel stelde Weyts handig bij, kwestie van niet langer ook openlijk in conflict te gaan met zijn coalitiepartners Open Vld en cd&v, die het voorstel radicaal uit de lucht hadden geschoten.
• “Het is absoluut niet de bedoeling om op grond van de resultaten van een kind, ouders te gaan sanctioneren. Het kindergeld kwam inderdaad ter sprake. Maar dan zeggen sommigen onmiddellijk dat het onaantastbaar is. Vandaag is het al zo dat een deel van het kindergeld kan worden ingehouden wanneer er niet voldoende aanwezigheden zijn. Dus het is niet zo onaantastbaar. Maar is dat voor mij hét instrument? Neen, maar laat ons toch het debat voeren, ook over ouderlijke verantwoordelijkheid. Dat is het enige wat ik ter zake vraag”, zo suste Weyts.
• Voor Vlaams Belang, dat als enige het voorstel van Weyts volmondig steunde de afgelopen dagen, kon het geluk haast niet op. “Indien uw huidige coalitiepartners dwarsliggen, wil het Vlaams Belang graag met u een afspraak maken: dat we in 2024 de handen in elkaar slaan om dan eindelijk wél eens de problemen in ons Vlaamse onderwijs aan te pakken”, zo jende fractieleider Chris Janssens de N-VA’ers.

Opvallend: Ecolo wil een politieke benoeming doen bij de Nationale Bank, maar dat mislukt voorlopig.

• “Wat? Ecolo die mensen politiek benoemt? Ik dacht dat dat enkel de andere partijen waren, die dat deden? Einde van de grap.” Een bijzonder giftig tweetje gisteren van Georges-Louis Bouchez (MR), over de niet-benoeming van Géraldine Thiry bij de Nationale Bank.
• Thiry is professor aan de ICHEC-hogeschool in Brussel, en specialiseert in duurzame economie en armoede. Ze was de kandidate van Ecolo om in het directiecomité van de Nationale Bank te komen. Dat comité is compleet gepolitiseerd: elke partij of politieke familie, behalve Vlaams Belang en PVDA, krijgt daar een zitje.
• Alleen verloopt dat traag: een zittend lid van het directiecomité die verder wil doen, bleef tot nu toe altijd opnieuw verkozen worden. Maar Vivaldi wilde dat anders, want Ecolo klopte op tafel: de groenen hebben niemand in die Nationale Bank. En dus moest Jean Hilgers, een bankier van bijna 60 met een label van Les Engagés na meer dan twintig jaar dienst deze keer opzij, om Thiry te kunnen benoemen.
• Maar die deal op regeringsniveau botste op weerstand bij de Nationale Bank zelf. Die heeft ook een regentenraad, waar ook de sociale partners inzitten. En die hielden het been stijf: zij weigerden om Thiry te benoemen, en Hilgers de laan uit te sturen.
• Vervelend, want nu moet Vivaldi die beslissing gaan overrulen. Maar zo gaan ze wel in tegen de regenten, en de Nationale Bank zelf. Alleen leeft het dossier bij Ecolo ook fel: “Een briljante professor met een andersdenkende, alternatieve visie. Ik begrijp dat dat verwarrend is voor de Nationale Bank, maar een democratie dat is andere visies ook aanvaarden”, zo reageerde Ecolo-senator Zoé Genot al scherp.

Opvallend (2): Steeds meer kopstukken in de Wetstraat krijgen bescherming van de politie.

• Vooruit-voorzitter Conner Rousseau krijgt al twee weken regelmatig patrouilles van de politie langs zijn deur in Sint-Niklaas. De reden is een dreigbrief aan het adres van de socialist, die toekwam op de redactie van Het Laatste Nieuws: die krant brengt het nieuws nu op de voorpagina.
• Rousseau zelf gaf mee dat het niet de eerste keer is dat hij bedreigd wordt, meestal is dit via sociale media. Een brief is blijkbaar toch iets ernstiger: want nu is er sprake van bescherming, die er ook zal zijn zondag, wanneer zijn partij haar nieuwjaarsreceptie houdt in Sint-Niklaas.
• Rousseau is niet de enige die dergelijke bescherming geniet. Gisteren nog verslikte de security bij mediabedrijf IPM zich in de koffie, toen daar plots liefst acht personen in burger, maar gewapend, binnen kwamen. De bewakers waren niet op de hoogte van de uitgebreide bescherming die minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) tegenwoordig krijgt, en schrokken zich een hoedje. De minister was er te gast in de ochtendshow van LN24.
• Ook minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) beleefde haar portie onaangename ontmoetingen, zo staat in de kranten te lezen vanmorgen. Aan haar voordeur in Schoten stond maandagmorgen plots een man die daar wel zeer lawaaierig kwam solliciteren voor de nieuwe job van ‘Nationaal Drugscommissaris’. De man had er duidelijk niet op gerekend dat Verlinden al langer permanent politiebescherming geniet: hij eindigde in de cel en zit nu in een psychiatrische instelling.
• Ook Zuhal Demir (N-VA) en Bart De Wever (N-VA) kregen na bedreigingen extra politiebescherming. Premier Alexander De Croo (Open Vld) krijgt sowieso altijd bescherming, net als Ludivine Dedonder (PS), de minister van Defensie.