De vorming van Arizona staat op losse schroeven. Terwijl een optie mét Open Vld en zónder Vooruit overwogen wordt, is een derde optie ook denkbaar: een klassieke tripartite met PS maar zonder N-VA. Heeft dat kans op slagen?

Key takeaways

• Een optie met de PS maar zonder N-VA haalt een meerderheid en is daardoor een optie.
• Maar vooral MR ziet dat niet zitten, de coalitie blijft daardoor erg onwaarschijnlijk.
• Een optie zonder MR kan ook, maar is zowaar nog lastiger.

De opties: In principe zijn er drie logische pistes.

• De verderzetting van Arizona lijkt op dit moment ieders voorkeur te genieten. Het probleem is dat Vooruit weinig in de nota’s van De Wever terugvindt. Als enige linkse partij staan ze geïsoleerd en is Vooruit-voorzitter Conner Rousseau de enige die zo stevig een meerwaardebelasting verdedigt.
• Een coalitie zonder Vooruit maar met Open Vld schuift de verhoudingen meer op naar rechts. De afgeketste supernota van Bart De Wever (N-VA) zou makkelijker aanvaard worden. Maar die samenstelling heeft een heel krappe meerderheid. Te krap, vindt Sammy Mahdi (cd&v). Hij zegt een Zweedse coalitie met Open Vld niet als serieuze optie te zien.
• Een derde idee is een klassieke tripartite. In dit geval helt de regering dan weer over naar links en worden de Franstalige socialisten van de PS aan boord gehesen. N-VA zou dan geen deel uitmaken van de regering.
• Die laatste optie haalt 81 op 150 zetels, net 1 zetel minder dan Arizona. Het is veel werkbaarder dan de 76 zetels die een Zweedse coalitie zou hebben.

Duidelijke nee van de PS

Gevolgd: De optie met PS wordt niet echt overwogen.

• Dat N-VA nu buitenspel gezet zou worden om alsnog een linkse regering te vormen, valt niet goed bij de Franstaligen van MR en Les Engagés. Zij vormden nu net een Waalse regering zonder PS. Voorzitter Georges-Louis Bouchez (MR) was blij dat hij van de socialisten af was. En de PS voert stevig oppositie tegen de Waalse regering. Om dan op federaal niveau te doen alsof er geen problemen zijn, dat is haast onmogelijk.
• PS-voorzitter Paul Magnette stelde na de verkiezingen in juni heel duidelijk dat de PS in de oppositie zou gaan. Hij blijft daar ook bij. In een regering stappen met MR is haast ondenkbaar geworden.
• En in de klassieke tripartite moet ook Open Vld mee. Er worden voorzichtig ballonnetjes opgelaten om toch mee te doen met een federale regering, maar ook de Vlaamse liberalen lijken zich moeilijk te kunnen verzoenen met de PS. Voorzitter Eva De Bleeker (Open Vld) stuurde haar partij wat meer naar rechts, in navolging van de MR. Om dan vervolgens een linkser federaal akkoord te sluiten, gaat tegen de logica in.

Andere opties

Om te volgen: Andere opties kunnen ook nog, maar dat levert nog meer gepuzzel op.

• Omdat Vooruit vooral MR verwijt dwars te liggen, zou het ook een optie kunnen zijn om MR te lozen en PS mee aan boord te trekken. In dat geval moeten N-VA en PS samenwerken. Het zou een regering kunnen opleveren die grote communautaire hervormingen teweeg kan brengen, waar De Wever op uit was vóór de verkiezingen. Zo is de PS voorstander van het afschaffen van de Senaat maar houdt MR dat tegen. Tegelijk zou het willen zeggen dat N-VA en PS het eens moeten worden over onder meer arbeid en belastingen. Dat lijkt een schier onmogelijke opdracht.
• Het idee dat er een klassieke tripartite gevormd kan worden met N-VA nog aan boord, wordt eveneens overal afgeschoten. Er zou een weg vrij liggen om verregaande hervormingen door te voeren, omdat er zo een twee derde meerderheid ontstaat in het parlement. Maar dan zijn er zoveel partijen betrokken bij de regering dat besturen praktisch onmogelijk wordt. Nu al klinkt bovendien de gedachte: ‘als het met Vooruit al niet lukt, wat zal dat dan geven met de PS?’.