Het prijsplafond voor Russische olie, een maatregel van de G7-landen, is vandaag in werking getreden. De westerse wereld hoopt ermee te bekomen dat het Kremlin nooit een hogere prijs dan 60 dollar per vat krijgt. Maar er zijn nog grote vraagtekens over wat de gevolgen voor de oliemarkten zullen zijn.

Hoe werkt het?

• De G7-landen (Canada, Duitsland, Frankrijk, Italië, Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten) plus de EU en Australië hebben afgesproken dat ze alle verkopen van Russische olie gaan blokkeren als de prijs 60 dollar per vat of meer bedraagt.
• Concreet zullen Rusland en derde landen bij overschrijding van het prijsplafond geen gebruik kunnen maken van olietankers, verzekeringen en financiële contracten uit de G7. De belangrijkste spelers in de maritieme oliehandel bevinden zich in Europa.
• Het gaat alleen om olietransport via de zee. Olie-export via pijpleidingen op land worden dus niet geviseerd.

Wat is de bedoeling?

• De westerse landen hopen met een prijsplafond te bekomen dat de Russische maritieme olie-export deels geblokkeerd wordt en dat het Kremlin minder verdient met de verkoop van olie, om zo de financiering van de oorlog in Oekraïne te verminderen.
• Een tweede officiële motivering is “de stabilisering van de olieprijzen op de wereldmarkt, om de inflatie en de oplopende energieprijzen in te dijken”.

Wat zijn de directe gevolgen voor Rusland?

Die lijken voorlopig beperkt:

• De officiële marktprijs voor Russische olie ligt momenteel rond 63 dollar per vat volgens de website Trading Economics. Als Rusland bereid zou zijn 3 dollar per vat op te offeren, dan kan de olie-export gewoon doorgaan zoals gewoonlijk. Het Kremlin heeft wel al verklaard het prijsplafond te zullen negeren.
• Maar misschien is dat zelfs niet eens nodig. Volgens analisten ligt de werkelijke prijs van Russische olie voor grote klanten na kortingen eerder rond 50 dollar per vat, dus beduidend lager dan het prijsplafond.

Hoe reageert Oekraïne?

De Oekraïense regering is uiteraard voorstander van om het even welke begrenzing van Russische inkomsten, maar had liever gezien dat de maximumprijs beperkt bleef tot 30 dollar per vat. Op dat ultralage niveau kan Rusland zeker geen winst meer maken met zijn olie. De westerse landen willen echter lang niet zover gaan, uit angst dat daardoor de internationale oliemarkten te veel ontwricht zouden worden.

Hoe reageerde het oliekartel OPEC?

De organisatie van olie-exporterende landen OPEC+, de olieclub OPEC aangevuld met enkele andere olieproducenten, houdt voorlopig vast aan de lopende productie-afspraken. De Amerikanen drongen aan op een verhoging om eventuele schokken op te vangen, maar daarvoor vindt OPEC+ het nog te vroeg. Niemand lijkt immers goed te kunnen voorspellen wat de impact op lange termijn is van het G7-prijsplafond op Russische olie.

Hoe reageren de oliemarkten?

De prijzen voor zowel de Noordzeesoort Brent als de Amerikaanse WTI-olie zaten maandagvoormiddag met circa 2 procent in de lift. Het is echter onduidelijk of dat met het prijsplafond te maken heeft, dan wel met de versoepelde coronaregels bij grote olie-importeur China.

Waar is het vooral naar uitkijken?

• De naleving van het prijsplafond is in de praktijk vooral een taak van de westerse tankerbedrijven, verzekeraars en kredietverstrekkers. Veel zal ook afhangen van welke positie sommige opkomende economieën zullen nemen: zullen ze de G7-regels volgen, of ze trachten te omzeilen?
• Een van de cruciale vragen wordt of Rusland erin zal slagen tankers en verzekeraars van buiten de G7 zal kunnen vinden om zijn olieverkopen te faciliteren. Als dat zou lukken, dan is het prijsplafond een maat voor niets.
• “Het is ook afwachten of president Poetin nog reageert met een tegenactie op de boycot en prijsplafond. Dat zal de komende dagen moeten blijken”, aldus energie-econoom Hans van Cleef van ABN AMRO bij ABM Financial News.

(kg)