Premier De Croo roept dan toch kern bijeen over verbod gokreclame, Bouchez triomfeert en blokkeert straks het dossier: "Iedereen moet de regel van collegialiteit respecteren"

Het is pas woensdag en Vivaldi heeft er al een rotweek opzitten. Vicepremier Vincent Van Quickenborne (Open Vld) daagde openlijk de MR van Georges-Louis Bouchez uit, door aan te kondigen haar bezwaren over een verbod op gokreclame te omzeilen, met het handigheidje van een KB. Maar de MR trekt aan de noodrem: die tekst komt op de kern. Zo wordt het toch een regeringszaak, de premier zal het nu moeten oplossen. Al zal de MR niet snel toegeven. Daarnaast ettert ook het dossier van de langdurig zieken, waarbij de liberalen cheerleader spelen van de ‘strenge’ Frank Vandenbroucke (Vooruit). En, na een doelbewust lek uit de Hoge Raad voor Financiën, schiet PS de voorstellen van fiscale hervorming helemaal aan flarden: rien ne va plus, zo lijkt het wel. De geruchten over een beperkte levensduur voor Vivaldi zwellen aan.

In het nieuws: “De tekst wordt op de kern gebracht”, zo laat MR-voorzitter Bouchez weten, over het KB van Van Quickenborne.

De details: De federale regering moet nu toch in ‘collegialiteit’ de knoop samen doorhakken. De kans is huizenhoog dat de MR de zaak blokkeert.

Dat Georges-Louis Bouchez een fanatieke twitteraar is, bleek vannacht, rond half één, opnieuw. Deze keer om Karl Van den Broeck, de hoofdredacteur van Apache persoonlijk van antwoord te dienen. Die had koel de volgende analyse gemaakt: “Door gokreclame te verbieden met een KB, zonder steun van MR, geeft de rest van Vivaldi een signaal aan Bouchez: ‘We kunnen desnoods ook zonder u regeren.'”
Die vaststelling had de Wetstraat collectief gemaakt, nadat de vicepremier van Open Vld, Vincent Van Quickenborne, wel zeer fors naar de kranten en de radio getrokken was maandagochtend, om daar een zeer uitgebreid verbod op gokreclame aan te kondigden. Dat hij daarbij de aandacht wilde afleiden van het krasselende beleid op Justitie op vlak van de strafuitvoering (die voor de derde keer uitgesteld werd), was een duiding die daarbij overigens uit Vivaldi zelf kwam.
Alleen ging de Vlaamse liberaal wel heel fors in het dossier: de MR was dan wel niet akkoord, maar Van Quickenborne kon en zou hen gewoon passeren, door het via een Koninklijk Besluit (KB) gewoon zélf te regelen. Zes ministers en vier regeringspartijen tekenden dat, zo liet hij weinig subtiel weten, “maar we hebben de MR niet nodig om te beslissen”.
Bouchez zelf reageerde scherp, en had het over “de doodsteek voor het Belgische voetbal”, als dat verbod er zou komen. De MR-voorzitter, zelf président van een lokale club, Royal Francs Borains, is al langer de meest felle belangenbehartiger van het profvoetbal in heel de Wetstraat. Eerder hield hij elke fiscale hervorming tegen, die profvoetballers eindelijk een normale sociale bijdrage zou laten betalen, ook tegen alle andere coalitiepartners in.
Maar tegelijk duwde Bouchez niet helemaal door: hij eiste wel “overleg met de sector” en mompelde iets over “een debat in de Kamer organiseren”, maar dat leek eerder op een excuus om binnen de coalitie geen totale oorlog te laten uitbreken.
Tot vannacht: “Neen, de tekst zal op de kern worden gebracht. Dat verbod is dus niet van kracht. Collegialiteit is een regel bij het functioneren van de regering die men moet respecteren”, zo stelde Bouchez.

Vastgesteld: De eigen vicepremier verpest zo het reisje van de premier.

Alexander De Croo (Open Vld) was in Berlijn, voor een tweedaags bezoek aan Duitsland. Daarbij wilde hij vooral zijn eigen Europese plannen en ambities in de verf zetten, en de noodzakelijke menselijke contacten met een van de zetbazen van Europa onderbouwen: de Duitse kanselier Olaf Scholz is belangrijk in zowat elke internationale carrièreplanning die mogelijks nog volgt voor De Croo. Ook voorganger Charles Michel (MR) hechtte erg veel belang aan een goede lijn met Berlijn, wat hem uiteindelijk geen windeieren legde.
Alleen overschaduwde het incident in Brussel rond de gokreclame dat Duitse bezoek: Van Quickenborne ging wel erg fors op het gaspedaal staan. Maandag verraste hij de goksector, maar vooral ook de audiovisuele sector, die net dinsdag een meeting had gepland om een zelfregulerend kader op te stellen, net over die gokreclame. En ook het profvoetbal, dat zonder overleg het nieuws moest vernemen, voelde zich gepakt.
Vooral de methodiek waar Van Quickenborne tegelijk mee uitpakte, om via een KB openlijk een coalitiepartner buiten spel te zetten, riep toch vragen op: hoe zat het dan met het principe van “collegialiteit” in de regering? De precedentwaarde zou groot worden, zo waarschuwden specialisten.
Zo haalde professor Carl Devos (UGent) ook een omzendbrief uit 1995 van onder het stof, ooit beslist in de regering-Dehaene, waarbij men toch zeer duidelijk was over het gebruik van koninklijke besluiten, door individuele regeringsleden: een KB met “belangrijke politieke weerslag” moet altijd in de ministerraad worden voorgelegd. Wat vicepremier Van Quickenborne aan het doen was, leek dus manifest die omzendbrief te schenden.
Komt daarbij dat achter de schermen niet alleen de MR zich gepasseerd voelde: ook cd&v, waar nochtans drie ministers mee in het KB verschenen, was niet deftig vooraf op de hoogte gebracht, en moest harken op maandag om mee te zijn. De soloslim waar Van Quickenborne aan begonnen was, irriteerde zo verschillende regeringsleden.
Plots moest de premier in Berlijn daarop vervelende vragen beantwoorden over zijn regering, waar het alweer hommeles was. Op Radio 1 moest hij de kritiek counteren dat hij te veel (met zijn hoofd) in het buitenland zit: “Mijn hoofd zit steeds in het eigen land.” Over de bewuste kwestie zelf, het opvallende gebruik van een KB door zijn eigen vicepremier, kreeg de premier vreemd genoeg geen kritische vragen.
Aan De Standaard gaf hij gisteren uiteindelijk toch mee “niet gelukkig” te zijn over de gang van zaken. In zijn entourage wees men blijkbaar naar Van Quickenborne, die zijn hand wat overspeelde, en een vervelend precedent leek te installeren. En ook Bouchez kreeg een sneer van de premier: was die dan niet zelf ook clubvoorzitter?

De essentie: Een consensus moet nu gezocht worden, de MR zal niet meteen staan springen om te plooien.

Voer voor het kernkabinet nu, waar David Clarinval (MR) de honneurs moet waarnemen, nu Sophie Wilmès (MR) tijdelijk buiten strijd is. Afwachten of Clarinval, die toch een trapje lager wordt ingeschat, veel voor elkaar krijgt op de kern: de MR zal hoe dan ook geïsoleerd staan in het dossier, dat de voetbalclubs samen zo’n 10 tot 15 miljoen euro aan sponsorgeld per jaar kan kosten.
Maar dat lijkt zeker Bouchez voorlopig niet af te schrikken: al in andere dossiers toonde hij dat hij volledig op de rem durft te gaan staan. Zo is er het eigenlijk veel groter financieel dossier rond het profvoetbal, dat van de RSZ of sociale bijdrage op de lonen van de profvoetballers.
Daar bereikte men een akkoord, om een deel van dat fiscaal gunstregime af te schaffen: heel de sportsector samen zou 43 miljoen euro extra ophoesten. Voorlopige ramingen leren dat het meer zal worden: alleen al voor het profvoetbal gaat het richting 50 miljoen.
Maar zeker voor Vooruit, de trekker in dit dossier, blijft dat onvoldoende: zij wilden heel het gunstregime weg. Ironisch daarbij blijft dat het systeem oorspronkelijk werd ingevoerd, net door Vooruit-kopman Johan Vande Lanotte om profsport (en vooral zijn eigen basketploeg in Oostende) een duwtje in de rug te geven.
En dan is er tegelijk nog de Nationale Loterij. Die zou de dans helemaal ontspringen: shirtsponsor Lotto zou dus blijven voor Anderlecht en Union, terwijl andere ploegen wel hun hoofdsponsor kwijt zouden zijn (acht clubs hebben een gokkantoor als grootste naam op het shirt). Maar de MR kaartte al luidkeels die hypocrisie aan, en bevoegd staatssecretaris Sammy Mahdi (cd&v) gaf aan de beheersovereenkomst te willen herschrijven.
Het radio-optreden van de CEO van de Nationale Loterij, Jannie Haeck, was zo potsierlijk (“wij zijn geen gokinstituut”) dat het nu nog moeilijk lijkt voor Vivaldi om ook daar ook niets concreet te doen, en de beheersovereenkomst anders te gaan invullen met het overheidsbedrijf, waar ze 100 procent aandeelhouder is.
Meer dan vermoedelijk dus te veel om een uitweg rond te vinden: de kans is groot dat dit strandt binnen Vivaldi. Van Quickenborne, met nochtans al zijn politieke ervaring, lijkt zijn hand te hebben overspeeld.

Nog een slecht omen: De fiscale plannen van de Hoge Raad voor Financiën worden al afgeschoten, nog voor ze goed en wel uitgewerkt zijn.

Komt er nog een grote fiscale hervorming? Die vraag siddert nu al een tijdje rond Vivaldi. In het regeerakkoord staat minstens de ambitie om die hervorming voor te bereiden. Alleen is de politieke realiteit dat er geen centimeter ruimte lijkt te zijn om echt zo’n hervorming aan te snijden: zo dreigt het alweer een werf te worden van de federale ploeg, die stilvalt.
De minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) startte met veel enthousiasme aan zijn job, sprak uit “dat er geen taboes zouden zijn” en geloofde aanvankelijk ook dat hij de steun zou krijgen van premier De Croo om ‘zijn’ hervorming erdoor te krijgen. Maar al snel werd duidelijk dat de MR, met alweer Bouchez, op de rem zou gaan staan. “Die hervorming komt er niet”, zo vertrouwde men ons al toe in de zomer van 2021. En tegelijk moest de cd&v-vicepremier vaststellen dat ook Open Vld niet meteen de moed toonde om wel door te zetten: de steun van de premier brokkelde af.
Na gisteren oogt het plaatje nog een tikje somberder. Dat is het gevolg van gelekte plannen van de Hoge Raad van Financiën, een adviesorgaan van de overheid. Die bereiden, net als een expertenwerkgroep van Van Peteghem, die fiscale hervorming voor. Overigens zit de baas van de werkgroep, professor Mark Delanote, ook in die Hoge Raad.
Dat de plannen lekten, beschouwt niemand als toeval: in die Hoge Raad rommelt het al veel langer, een aantal linkse leden zijn het niet eens met een meer rechtse groep. Voorzitter Herman Matthijs, een N-VA-benoeming, heeft geen enkele greep op de zaak.
Wat lekte, niet eens volwaardig ‘advies’ dat door heel de Raad gedragen wordt, sprak meteen wel tot de verbeelding: de btw zou stijgen van 21 naar 22 procent, maaltijdcheques zouden afgeschaft worden, pensioensparen zou minder voordelig worden en de huwelijksquotiënt zou verdwijnen.
Dat alles zou dan wel weer een nieuwe taxshift kunnen financieren: waarbij er in de personenbelasting maar drie tarieven zouden overblijven. Die taxshift zou dan goed zijn voor rond de 6 miljard euro. Maar opvallend: over vermogens en extra taksen daarop werd door de Hoge Raad niet gerept.
Meteen ging de PS in overdrive: “Wij gaan niet meedoen aan die besparingspolitiek, op een moment dat de inflatie omhoog galoppeert. Dit is een nachtmerrienota, voor al wie gelooft in fiscale rechtvaardigheid, en in het idee dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen”, zo tweette Ahmed Laaouej (PS), de fractieleider en fiscale specialist van de partij.
Achter de schermen was er evengoed onvrede bij Vooruit, die net zo goed een verschuiving naar vermogens wil. En bij de MR zijn ze dan weer niet te spreken over de extra lasten: zij wil een belastingverlaging, geen verschuiving. Om maar te zeggen: hoopvol is het allemaal niet voor Vivaldi.

Nog een frictiedossier voor Vivaldi: De langdurig zieken.

Opvallend applaus vanmorgen op de blauwe banken voor … Frank Vandenbroucke (Vooruit). De minister van Volksgezondheid zet namelijk door, in de kenmerkende stijl van ‘meester Frank’, in het dossier van de langdurig zieken.
Dat doet Vandenbroucke tegen de sociale partners in: werknemers én werkgevers. Die hadden zich fel verzet tegen maatregelen van Vivaldi, om eindelijk de langdurig zieken én hun werkgevers financieel te gaan bestraffen. Niet dat het spectaculaire sancties zijn: een langdurig zieke die systematisch weigert om mee te werken bij heractivatie, zoals een vragenlijst invullen, zou 2,5 procent van zijn uitkering kunnen verliezen. En bedrijven die veel te hoge cijfers van langdurig zieken hebben, zouden ook financiële straffen krijgen.
Gezamenlijk klagen de sociale partners nu steen en been: in plaats van de gebruikelijke wortel, hanteert de federale overheid nu de stok. Dat zijn ze duidelijk niet gewoon: meestal is het de belastingbetaler die hun akkoorden moet smeren.
Maar tegelijk ligt de houding van Vandenbroucke uiterst gevoelig bij de PS. Die hebben de hete adem van de PTB-PVDA in hun nek in dat dossier: langdurig zieken ‘bestraffen’, hoe klein ook, is voor haar een perfecte slogan om kwaadheid bij de achterban op te pompen.
De PS kijkt dus met het nodige afgrijzen naar de hele zaak, terwijl Vandenbroucke, met wie ze ook in de paarse periode van Verhofstadt II stevig botste, koppig doorzet.
Aan liberale kant kan de pret niet op. “Meer mensen aan het werk is de beste bescherming voor onze koopkracht. De grootste winst daar zit bij het activeren van inactieven. Goed dat er werk wordt gemaakt van de uitvoering van ons akkoord”, zo tweette Egbert Lachaert (Open Vld) vanmorgen wat triomfantelijk, over het nieuws in De Standaard dat Vandenbroucke “het been stijf houdt”.
“Vandenbroucke moet de enige minister zijn sinds 2014 die zich niet laat tegenhouden door de bonden en werkgevers, die niet willen dat werkgevers en werknemers voor hun verantwoordelijkheid worden gesteld. Het kan meer en sneller, maar het gaat eindelijk vooruit”, zo klonk ook binnen de regering bij liberale bronnen triomfantelijk. “Vraag is of zijn rode kameraden daar allemaal zo blij mee zijn.”

The Big Picture: Het zoemt over een Vivaldi die de rit niet uitrijdt.

De nieuwe cd&v-voorzitter in wording, Sammy Mahdi, pookte een al langer smeulend vuurtje in de Wetstraat weer eens op: in De Afspraak suggereerde hij dat zijn partij de verkiezingen intern ook vervroegde, omdat men ernstig rekening houdt met het feit dat Vivaldi de rit niet uit doet.
Daarmee bevestigde hij wat al veel langer de ronde doet: de ‘dash’ is eruit, en de wil om nog echt met deze coalitie verder te doen ontbreekt, zeker bij de socialisten. En dus zou de regering wel eens kunnen vallen.
Aan Vlaamse kant scoort Vooruit erg goed in de peilingen: de schrik om nu naar de kiezer te gaan is onbestaande daar. En het is geen geheim dat de PS altijd al de analyse maakte dat samenvallende verkiezingen, federaal en regionaal, geen goede zaak zijn voor hen. Een federale regering die valt in 2022 of 2023, doet dat scenario verdwijnen: dan ontkoppelen die datums zich opnieuw.
Maar tegelijk is er wel meer aan de hand: de klad zit in het regeringswerk, zoals de dossiers rond de gokreclame, de fiscale hervorming of de arbeidsmarkthervorming eigenlijk allemaal aantonen. Te veel dossiers dus die stokken, en al te vaak wijst men naar de premier, die de zaak te veel zou laten betijen.
Alleen: een regering laten vallen gebeurt niet zomaar, op commando. Wie dat soort move in scène zet, riskeert een grote prijs te betalen: de kiezer beloont zelden diegene die de stekker eruit trekt. Bovendien zitten in Vivaldi nogal wat partijen die nu niet klaar zijn voor een stembusgang: cd&v ligt in de lappenmand en verandert van leiderschap. Hetzelfde geldt voor Groen. En Open Vld moet zo veel herhalen dat er “grote eensgezindheid is binnen de partij”, dat iedereen aanvoelt dat het omgekeerde waar is. Niemand van hen wil nu naar de kiezer.

Opvallend: Israël laat Meryame Kitir (Vooruit) niet binnen in Gaza.

“Ik ben ontzettend geschokt door de moord op journaliste Shireen Abu Aqleh tijdens mijn bezoek aan Palestina. De pers mag nooit een doelwit zijn. Ik zie hier elke dag hoe geweld levens kapotmaakt. Nooit zal ik straffeloosheid en deze afschuwelijke onrechtvaardigheid aanvaarden”, stevige woorden van minister van Ontwikkelingssamenwerking Meryame Kitir.
Ze zit op dit moment op de West Bank, in de Palestijnse gebieden, dus vlak bij de plek in het Jenin-vluchtelingenkamp, waar de Al Jazeera-journaliste Abu Aqleh stierf. De EU vroeg ondertussen een onafhankelijk onderzoek naar haar dood, maar had het niet over “moord”, zoals Kitir. Al Jazeera zelf sprak wel over een “moord in koelen bloede”, collega’s getuigden dat ze een kogelvrij vest droeg, en in het hoofd geschoten is door een scherpschutter.
Het zal de sfeer tussen Kitir en de Israëli’s er niet beter op maken. Die weigerden haar toegang tot de Palestijnse gebieden aan de Gazastrook. Kitir wilde daar een project gaan bezoeken dat België financiert. Maar de Israëlische overheid riep de “gevaarlijke toestand” in om geen toegang te geven. En het Israëlische leger controleert de toegang tot Gaza.
Wat meespeelde: Kitir besliste, tegen de Belgische diplomatieke traditie in, niet tegelijk ook Israël te bezoeken, en ook aan hen aandacht te besteden. Traditioneel wordt verwacht dat het monument van Yad Vashem, dat de holocaust herdenkt, wordt bezocht. De Israeli’s konden dat duidelijk maar matig appreciëren.

Ook opvallend: Donald Muylle ontvangt Georges-Louis Bouchez.

Blijkbaar slaan de spotjes van Dovy Keukens, met de typische stem van de West-Vlaming Donald Muylle, ook aan in Wallonië. Want de MR-voorzitter stond te popelen om een bezoek te brengen aan de Dovyfabriek, in Vlaanderen. Op zijn sociale media lijkt het wel alsof hij een belangrijk staatshoofd heeft bezocht.
“Ik wil meer te weten komen over de Vlaamse bedrijfscultuur. Dit is dan ook de ideale plaats. Donald Muylle is een groot ondernemer”, zo stelde Bouchez lovend aan de lokale pers, die was komen opdagen.
Voor Bouchez kadert het bezoek in een “tour door Vlaanderen”, waarbij hij zijn ambities als ‘echte Belg’ wil benadrukken. Bij de MR wordt zijn rondgang ook gezien als het warm lopen voor de hoogste job, waar Bouchez onbeschaamd van droomt: premier worden. Voorlopig nog één klein probleempje daarover, of misschien twee: Bouchez z’n Nederlands is nog steeds zo goed als afwezig. En, hij moet ook straks nog wel coalitiepartners vinden, in een systeem waarbij een pak partijvoorzitters liever in een bocht om hem heen loopt.