De economie lijkt zich weinig zorgen te maken over het populisme, dat nochtans een kracht kan zijn die de hele wereld in een recessie zou kunnen duwen. Die waarschuwing komt onder meer van Stefan Hofrichter, hoofdanalist wereldeconomie bij bij Allianz Global Investors. Hofrichter kijkt daarbij met wantrouwen naar de Amerikaanse fiscale hervormingen.

“Het markten lijken ongevoelig te zijn geworden voor de impact van het populisme,” erkent Stefan Hofrichter. “De beslissing van Groot-Brittannië om de Europese Unie te verlaten, de verkiezing van Donald Trump tot president van de Verenigde Staten of de verkiezingsnederlaag van Matteo Renzo in Italië blijken in de economische statistieken nauwelijks teruggevonden te kunnen worden. “

“Nochtans zou het populisme heel gemakkelijk de basis van een wereldwijde recessie kunnen vormen,” waarschuwt Hofrichter. Hij wijst er daarbij op dat parallel met het populisme ook de ongelijkheden wereldwijd, in een context van een versnellende globalisering en automatisering, zijn toegenomen.

Ongelijkheden

“Enerzijds kan worden vastgesteld dat de wereldwijde armoede de voorbije decennia is gedaald, maar tegelijkertijd moet men beseffen dat in de meeste landen de ongelijkheden groter zijn geworden,” betoogt Hofrichter. “Er is een groeiende kloof merkbaar tussen de creatieve en hoogopgeleide klasse en de bevolkingsgroepen die taken uitvoeren die door de robotisering worden bedreigd.”

“De opkomst van het populisme heeft echter de wereldeconomie beïnvloed. Populisten tonen zich tegenstander van handel en immigratie, die nochtans sleutelfactoren zijn voor de groei van de productiviteit en de kennisoverdracht op langere termijn.”

“Populisten voeren ook campagne voor de afscherming van de lokale arbeidsmarkt,” aldus nog de econoom. “Dit kan uiteindelijk leiden tot loonsverhogingen die de marges van de ondernemingen zouden kunnen aantasten. Salarisverhogingen lijken een positieve impact te hebben op de ongelijkheden, maar dat geldt alleen slechts op korte termijn.”

Trump

Er is volgens Hofrichter geen eenvormige definitie van het populisme, maar algemeen gaat de strekking ervan uit dat de maatschappij in twee delen is opgesplitst, waarbij de populisten pretenderen de rechten van de gemarginaliseerde bevolkingsgroepen tegen een gecorrumpeerde elite te willen beschermen.

“Er kunnen tussen de populistische strekkingen in de verschillende landen een aantal afwijkende benaderingen worden opgemerkt, maar wel verzetten ze zich allemaal tegen een economische integratie, waarbij vooral de nadruk wordt gelegd op vrijhandelsakkoorden,” zegt Hofrichter.

“De politici moeten nieuwe oplossingen aanreiken, maar men kan onmogelijk een rem zetten op de innovatie. Het heeft geen enkele zin om robots te verbieden.”

Het antwoord van de populisten zal de wereld volgens de econoom alvast weinig voordelen bieden. Hij verwijst daarbij naar Latijns-Amerika in de jaren zeventig, waar de ingrepen er alleen voor hebben gezorgd dat de arme bevolking nog meer in de problemen is geraakt.

“Hetzelfde moet gevreesd worden voor het beleid van Donald Trump,” aldus Hofrichter. “Trump heeft beloofd om de industrie van de jaren vijftig en zestig van de voorbije eeuw opnieuw te zullen in ere herstellen. Die industrie is echter al dood. Men kan onmogelijk werk creëren met een industrie uit het verleden. De oppositie tegen de globalisering zal op lange termijn echter een negatieve impact hebben op de groei.”

Hofrichter zegt daarbij te vrezen dat vooral de fiscale hervormingen van Donald Trump tot resultaten zullen leiden die aan de basis van een grote economische schok zouden kunnen liggen. De economie volgt immers al een langere periode een sterk groeiparcours. Dat zou de Federal Reserve uiteindelijk kunnen aanzetten de rentevoet te verhogen. Dat zou volgens sommigen kunnen leiden tot een vertraging die verstrekkende gevolgen zou kunnen hebben.