Poolse kinderen zullen leren dat de Europese Unie een ‘onwettige entiteit’ is, heeft de Poolse minister van Onderwijs vorige week gezegd. Dat is één van de opvattingen die kadert in de plannen voor een meer ‘patriottisch’ curriculum.

De kritiek: Przemyslaw Czarnek (43) zei dat leerlingen zullen leren dat de EU ‘zich niet houdt aan haar eigen wettelijk kader’, schrijft The Times. 

De filosofie: ‘We willen de Poolse identiteit versterken,’ zei Jaroslaw Kaczynski (71), voorzitter van de regerende partij Wet en Rechtvaardigheid (PiS).

Minister Czarnek deed zijn aankondiging net wanneer het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM; gevestigd in Straatsburg) zich buigt over de justitiële hervormingen van het Centraal-Europese land. Timing is dus alles.

Plannen

De ministerraad heeft plannen ontvouwd om het onderwijssysteem ‘meer van nationale trots te voorzien’, met verschillende klassen louter gericht op de Poolse geschiedenis.

Geschiedenisleraren moeten zich concentreren op de 20e eeuw, waarin Polen meer dan vier decennia onder communistische heerschappij doorbracht na twee verwoestende oorlogen. Voor het streng katholieke Polen was dat een ‘beestachtige’ periode.

Zij zullen zich dus ook richten op het begin van de 21e eeuw, waarvoor de toetreding tot de EU kenmerkend is.

Slawomir Broniarz, voorzitter van de Poolse lerarenbond, liet optekenen dat vakken zoals wiskunde hieronder zullen lijden. ‘We willen van Polen een modern en innovatief land maken’, zei hij. ‘Onderwijs zou daarvoor raketbrandstof kunnen zijn. In plaats daarvan keren we terug naar de geschiedenis.’

Spanningen

Eerder deze maand beschreef het hof in Straatsburg, in een uitspraak, Polens hoogste rechterlijke instantie als een ‘onwettig tribunaal’.

En afgelopen vrijdag besliste het Europees Hof van Justitie (gevestigd in Luxemburg) dat Polens bruinkoolmijn van Turow, nabij de grens met Tsjechië, moet sluiten. De mijn zou het Tsjechische grondwater vervuilen, en zo een impact zou hebben op het milieu en de volksgezondheid. ‘We aanvaarden de beslissing niet, want ze kan de energiebevoorrading van Polen in gevaar brengen’, zei premier Mateusz Morawiecki gisteren.

Er zijn dus al geruime tijd spanningen over wat de EU ziet als Warschau’s democratische terugval. Maar de Europese vonnissen worden meestal genegeerd in Polen, en blijven zonder enige repercussies. Sterker nog: de nationalistische regering heeft aangevoerd dat EU-ambtenaren zelf hun boekje te buiten gaan door zich te moeien met de binnenlandse politiek van een lidstaat.

Eén ding zal Polen echter niet snel worden: een bondgenoot van Rusland.

Lees ook: Democratie in Oost-Europese landen op de helling: ‘Besmettelijk probleem’

(NS)