De voormalige Joegoslavische staat lijkt af te stevenen op een crisis. Het parlement van de Servische Republiek, een deelstaat van Bosnië-Herzegovina, luidde een nieuwe stap richting autonomie in. Het zal zich binnen een half jaar terugtrekken uit de belangrijkste instellingen in het land: het leger, de belastingdienst en de hoogste rechterlijke macht. Zo lijkt een definitieve afsplitsing op termijn steeds meer een mogelijkheid.
De resolutie om verder autonoom te werk te gaan kreeg de steun van 49 van de 83 parlementsleden. Drie stemden tegen, de rest onthield zich of boycotte de stemming. Nu moet de stemming wel nog het Hogerhuis overleven.
Complexe politiek
De drijvende kracht achter de onafhankelijkheid van de Republika Srpska is Milorad Dodik. Hij is een van de drie presidenten van Bosnië-Herzegovina. In dit uniek systeem hebben de Serviërs, de Bosniakken en de Kroaten in het land elk een president, die samen regeren. Het voorzitterschap van het presidentschap (zeg maar, de opperpresident), is een rol die elke acht maand wordt doorgeschoven.
Dat systeem werd in de Bosnische politiek verankerd door de Dayton-akkoorden in 1995. Die maakten een einde aan de drie jaar durende Bosnische Oorlog, en moest de in Bosnië levende etnische groepen doen samenleven.
Daarom werd beslist om twee federaties te stichten: enerzijds de federatie van Bosnië en Herzegovina, waar vooral Kroaten en Bosniakken, Bosnische moslims, wonen. In de Servische Republiek, niet te verwarren met het land Servië, wonen dan weer vooral de Serviërs. Beide federaties hebben een eigen bestuur, maar de belangrijkste zaken worden federaal beslist.
Afscheuring
Nu lijkt dat stelsel echter teniet te worden gedaan, door de wens van de Servische Republiek om zich af te scheiden. President Dodik vindt daarin steun bij de president van de deelstaat, Željka Cvijanović. Vanuit de oppositie is echter minder steun te vinden voor het plan: er wordt gevreesd voor politieke represailles vanuit Bosnië en het westen als de Servische Republiek zich zal afscheiden.
De andere etnische groepen in het land, hebben bij monde van hun presidenten, al hulp ingeroepen van de Europese Unie en de VS. Die laatsten hebben Dodik al een reisverbod en een bevriezing van zijn tegoeden opgelegd, en dreigen, samen met de Duitsers, met meer sancties als de Servische afscheuring zich verder ontwikkeld.
Dat is nog maar de vraag, aangezien de huidige resolutie nog moet goedgekeurd worden door het Hogerhuis van de deelstaat. Daarna kan ook het Grondwettelijk Hof van Bosnië-Herzegovina zich nog uitspreken over het plan.
