De Poolse overheid roept Miroslaw Jasinski, haar ambassadeur in Tsjechië, terug nadat hij openlijke kritiek uitte tegen Polen. Volgens Warschau maakte de ambassadeur “uiterst onverantwoorde” uitspraken over zijn thuisland. De ambassadeur had kritiek op de exploitatie van een hevig vervuilende mijn die wordt uitgebaat door een staatsbedrijf.

De Poolse ambassadeur in Tsjechië, Miroslaw Jasinski, had in een interview met de omroep Deutsche Welle kritiek op de exploitatie van een bruinkoolmijn aan de Tsjechische grens. De mijn vormt al langer diplomatische splijtstof tussen Warschau en Praag.

“Plicht van onze diplomaten om Poolse belangen te behartigen”

Volgens Jasinski getuigt Warschaus houding in de kwestie van “een gebrek aan empathie, een gebrek aan begrip en een gebrek aan wil voor een open dialoog” met de Tsjechische overheid. “Laat ons eerlijk zijn, de oorzaak van het conflict rond de mijn is te wijten aan de arrogantie van een aantal personen”, zegt Jasinski. “Allereerst van het management van de mijn. Dan is er het management van de PGE (Pools staatsbedrijf, red.) en lichtjaren daar vandaan zijn de ministeries en de minister-president ook verantwoordelijk.”

Die uitspraken zijn voor de Polen een brug te ver. Een dag nadat het interview gepubliceerd was, werd Jasinski opgeroepen terug te keren naar Warschau.

“Premier Morawiecki heeft besloten de procedure op te starten om de Poolse ambassadeur in Tsjechië te ontslaan”, reageert Piotr Müller, de woordvoerder van de Poolse overheid, op Twitter. “We gaan niet akkoord met de uiterst onverantwoorde uitspraken over de mijn in Turów. Het is de plicht van elke Poolse diplomaat om de belangen van Polen te behartigen.”

Onleefbare omgeving

De mijn in Turów is een gigantische openluchtmijn en wordt omgrensd door Duitsland en Tsjechië. De bruinkoolmijn wordt uitgebaat door een Pools staatsbedrijf. In 2021 maakte de ontginner bekend dat het van plan was de mijn verder uit te breiden, maar daartegen gingen de naburige Duitse en Tsjechische bevolking in protest.

De graafwerken in de mijn hebben het leven in de omgeving enorm onaangenaam en bijna onleefbaar gemaakt. Naast klachten over opwaaiend stof en geluidsoverlast, dreigt de activiteit in de mijn het grondwater te doen opdrogen en drinkwater te vervuilen. Verschillende huishoudens in de regio komen hierdoor zonder proper stromend water te zitten.

Illegale activiteiten

Daarbovenop zou de uitbreiding van de mijn in strijd zijn met de EU-wetgeving. Volgens de oorspronkelijke plannen moest de mijn in 2020 sluiten, maar de levensduur is zeker tot 2026 verlengd. De exploitant is van plan dat nog tot 2044 te rekken, dan zou de mijn uitgeput zijn volgens schattingen.

Het Europees Hooggerechtshof dwong de Poolse overheid in september tot een boete van 500.000 euro zolang de activiteiten in de mijn niet worden stilgelegd. Het ziet er echter niet naar uit dat Warschau van plan is zich iets van die sanctie aan te trekken. De bruinkoolmijn levert bijna 6 procent van de totale energievoorziening in Polen, jaarlijks wordt er zo’n 27,7 miljoen ton bruinkool ontgonnen. Polen is nog steeds hevig afhankelijk van de sterk vervuilende steenkool, ongeveer 80 procent van de elektriciteit in Polen wordt opgewekt door koolcentrales.

Jansinski zei dus dat vooral de Poolse overheid de schuld treft in het hele conflict, die vorm van kritiek kan er bij zijn overheid absoluut niet in. Daarom beslist men de ambassadeur – die nauwelijks twee maanden op post zit – op staande voet te ontslaan.

(bzg)