Lange tijd was Duitsland de onbetwiste militaire grootmacht op het Europese continent. Nu lijkt oosterbuur Polen het stokje echter te gaan overnemen.
Krijgt Europa binnenkort een nieuwe militaire grootmacht? Duitsland lijkt zijn kroon kwijt te raken

Waarom is dit belangrijk?
Europa hangt, als tegengewicht van de Noord-Amerikaanse landen in de NAVO, nog heel hard af van de Verenigde Staten voor zijn verdediging. Polen is erop gebrand dat te veranderen: premier Mateusz Morawiecki kondigde op de vooravond van de Poolse onafhankelijkheidsdag aan "dat het Poolse leger zo sterk moest worden, dat het niet eens meer hoeft te vechten". Dat lijkt ook te gaan gebeuren.De vergelijking: Duitsland was decennialang de grootmacht, het Poolse leger wordt groter, beter uitgerust en moderner.
- Eerst de pure theorie: Polen besteedt momenteel 2,4 procent van zijn bbp aan defensie, waarmee het de NAVO-doelstelling van 2 procent ruim haalt en op de VS (3,47 procent) en Griekenland (3,76 procent) in de top drie staat. Meer zelfs: sinds de oorlog in Oekraïne van start ging, sprak de Poolse regering al de wens uit om naar 5 procent van het bbp te gaan. Tegelijk blijft Duitsland steken op 1,44 procent, en heeft het de grootste moeite om de 2 procent te benaderen.
- Dit vertaalt zich ook in de praktijk. Hoewel Duitsland over een bbp beschikt dat zeven keer zo groot is als dat van Polen, wordt het toch stilaan op militair vlak voorbij gestreefd: Polen heeft nu al meer tanks en houwitsers in dienst, en streeft ernaar om tegen 2035 300.000 soldaten in dienst te hebben. Duitsland blijft, met 170.000, hopeloos achtervolgen.
- Op dit moment zijn de Poolse strijdmachten nog kleiner dan de Duitse: 150.000 soldaten zijn in dienst, met onder meer 30.000 bij de Territorial Defense Force, een vrijwilligerskorps opgericht in 2017. Met de soldaten, die 16 dagen training kregen en nadien wat opfrissing, werd in eerste instantie wat gelachen. Maar de oorlog in Oekraïne toont hoe dodelijk gemotiveerde vrijwilligers, met een basistraining en goed materiaal in de handen, kunnen zijn.
Het materiaal: Duitsland streeft naar zo veel mogelijk materiaal van eigen Duitse (of bij uitbreiding Europese) bodem. Polen gaat shoppen in de hele wereld, en komt met een goedgevulde winkelmand thuis.
- De eerste belangrijke Poolse deal: de aankoop van 250 Amerikaanse M1 Abrams-tanks, een van de beste tanks vandaag, voor bijna vijf miljard euro. Deze tanks moeten het gat dichten dat de wapenleveringen aan Oekraïne nalieten: Polen besloot om zijn stock van 250 Sovjet-tanks, de T-72, weg te schenken aan het land in nood, en ook enkele tientallen PT-91 Twardy’s (de doorontwikkeling van die T-72) vonden hun weg naar het oosten. Naast de 250 Abrams’en die voor Polen worden gebouwd, levert de VS ook nog 116 tweedehands stuks.
- De Abrams, voor het eerst gebouwd in de jaren 80, is dan wel een upgrade tegenover de T-72’s, een echte modernisering is het niet echt. Daarvoor klopte Polen aan bij het Zuid-Koreaanse Hyundai Rotem. In juli werd een monsterdeal getekend, waarbij Polen in totaal duizend nieuwe K2 Black Panther-tanks krijgt. De eerste 180 stuks worden in Zuid-Korea gebouwd, later neemt Polen de bouw deels op zich, en werkt het samen met Zuid-Korea om een opvolger, de K3PL, te ontwikkelen.
- Ook nog onderdeel van diezelfde deal: 672 K9-houwitsers, volgens hetzelfde principe. De eerste 48 worden in Zuid-Korea gebouwd, de latere in Polen zelf. Ook levert Zuid-Korea 218 Chunmoo-raketsystemen en 48 FA-50 jachtvliegtuigen. Zelfs de aankoop van KAI KF-21 Boramae-vliegtuigen wordt overwogen.
Uncle Sam levert ook: Wie dacht dat het lijstje hierbij stopt, is mis. Polen streeft namelijk naar een diversificatie van zijn wapenstocks, en klopte daarvoor (opnieuw) aan bij de Amerikanen.
- De VS leveren niet enkel de M1 Abrams-tanks aan Polen. Het Oost-Europese land had in 2020 namelijk 4,6 miljard dollar over voor de aankoop van 32 F-35-gevechtsvliegtuigen. Deze komen tussen de F-16’s te staan, waarmee de Poolse luchtmacht nu al rondvliegt.
- Daarnaast onderhandelt de regering nog met Boeing voor de aankoop van 96 Apache-gevechtshelikopters. Dat maakte minister van Defensie Mariusz Błaszczak zelf bekend begin september. Met die aankoop bezit Polen dan plots de op één na grootste vloot Apaches; enkel de VS zelf doet het beter.
- Ook nog op het lijstje: 300 Cougar-infanterievoertuigen en 220 HIMARS-raketsystemen. Van die laatste kocht Polen er al 20, maar het wil er nu nog veel meer, gezien het enorme succes van de Oekraïense strijdmachten met de wapens. In eerste instantie wou Polen 500 HIMARS’en, maar uiteindelijk werd geopteerd voor een Zuid-Koreaanse/Amerikaanse mix, met de HIMARS en Chunmoo.
- Om er toch een Europese touch aan te geven, werd in juli besloten nog 32 AW149-helikopters te kopen bij het Italiaanse defensieconcern Leonardo. De deal had een waarde van 1,8 miljard dollar,
Conclusie: Polen neemt eerder vroeger dan later de rol over van Duitsland, als grootste militaire macht op het Europese continent. Door in te zetten op buitenlands materiaal, maar ondertussen de regie ervan in handen te nemen door de fabricatie op eigen bodem te laten plaatsvinden, vecht Polen zich een weg toe naar de echte militaire grootmachten in de wereld.
(as)