Door Bitcoin als digitale cash te gebruiken voor de handel in grondstoffen bewijst Poetin de hypothese van Satoshi Nakamoto. Al had de onbekende computerwetenschapper zijn gelijk ongetwijfeld liever in andere omstandigheden gekregen.

De gruwelijke gebeurtenissen in Oekraïne dreigen ook buitengewone gevolgen te hebben voor de wereldeconomie. Want op vrijdag 25 maart gebeurde wat al jarenlang de ultieme nachtmerrie van centrale bankiers over de hele wereld dreigde te worden: een dictator die aan het hoofd staat van het grootste kernwapenarsenaal ter wereld geeft aan dat de cryptomunt Bitcoin weldra op grote schaal kan worden gebruikt voor transacties. Rusland kondigt aan dat het “haar gunstig gezinde landen” grondstoffen zal verkopen met de eigen vorm van fiatgeld. Die landen zijn naties die Poetins gruwelijke invasie van Oekraïne goedkeuren of tenminste niet afkeuren. “Ze mogen ook betalen met Bitcoin”, zei Pavel Zavalny, voorzitter van het energiecomité van de Russische Doema.

De implicaties van de beslissing van het Kremlin om Bitcoin te gebruiken gaan veel verder dan de meesten denken. Het witboek van Bitcoin werd op 31 december 2008 gepubliceerd door de computerwetenschapper Satoshi Nakamoto, een pseudoniem voor een nog steeds onbekend genie of groep geniale personen. In zijn thesis, genaamd ‘Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System’, wordt geformuleerd hoe de cryptomunt via een door digitale handtekeningen beveiligde blockchain en competitieve proof of work-mining-methode een perfect alternatief van digitale cash kan worden voor traditionele financiën.

Bitcoin werd uitgevonden tijdens de fall-out van de Kredietcrisis die in 2007 werd aangewakkerd door het ineenstorten van de Amerikaanse rommelhypotheken. Satoshi Nakamoto wou met Bitcoin komaf maken met het traditionele bankensysteem dat nog te veel op het “op vertrouwen gebaseerde model” zou leunen. Bitcoin zou onomkeerbare en directe peer to peer-betalingen mogelijk maken waarvan de transactiegeschiedenis compleet openbaar zou zijn.

Het feit dat de Russische dictator Vladimir Poetin deze technologie als een van de eersten volledig omarmt en niet het Westen, zal wellicht de geschiedenis ingaan als een van de grootste verspillingen van potentieel van de eerste helft van deze eeuw. El Salvador speelde het in 2021 klaar om Bitcoin te gebruiken als legaal betaalmiddel, maar wordt door het IMF en de bankiers van de Verenigde Staten wantrouwig bekeken. Zij willen dat El Salvador de cryptomunt, die betrouwbaar blijft toenemen in waarde en gebouwd is om deflatoir te zijn, laat varen om zich opnieuw volledig over te geven aan de dominantie van de dollar.

Dat zal niet gebeuren. En El Salvador en Rusland zullen lang niet de enige landen zijn die Bitcoin in gebruik zullen nemen. Samson Mow, een van de architecten achter de Salvadoraanse Bitcoinprojecten, kondigde onlangs aan zich fulltime te gaan inzetten om landen aan Bitcoin-infrastructuur helpen. “Nu steeds meer landen Bitcoin gaan willen gebruiken, heb ik gewoon onvoldoende tijd”, verklaarde de cryptopionier.

Wat Poetin en Satoshi Nakamoto wel en niet gemeen hebben met elkaar

Poetins keuze om Bitcoin te omarmen is puur opportunistisch. Rusland werd na de inval in Oekraïne vorige maand afgesneden van het internationale SWIFT-betaalsysteem. Het land kreeg ook nog een salvo aan andere financiële sancties te verduren. Dit versnelde echter enkel een proces dat al jarenlang aan de gang was. Rusland en China willen de dominantie van de dollar als globale reservemunt breken en hamsterden daarom al lange tijd deviezen, goud en andere grondstoffen op.

De sancties die Rusland wilden isoleren zullen de wereld in twee financiële systemen dwingen. Een waar betaald wordt met valuta zoals de Chinese renminbi/yuan en Russische roebel, wiens waarde vooral leunt op grondstoffen, en een waar ‘koning dollar’ nog steeds de plak zwaait, met de euro in zijn kielzog.

En dat is exact waar Poetin en de Bitcoinstichter een raakpunt kennen. Het ondergraven van de traditionele wereld, het post-WOII-paradigma van de Pax Americana. Een wereld die gedomineerd wordt door de grillen van de geld drukkende meesters van het Westen is geen wereld waar Poetin en Chinees president Xi Jinping nog deel van willen uitmaken, net zoals de uitvinder van Bitcoin. Het zou hen niet toelaten om hun gedroomde nieuwe wereldorde te stichten, waar ze zo lang naartoe hebben gewerkt.

Die wereldorde bestaat echter uit een alliantie van schurkenstaten die minderheden in eigen land bijeendrijven in kampen en journalisten en politieke tegenstanders gewelddadig het zwijgen opleggen. Dat valt moeilijk te rijmen met de liberale insteek van de technologie van Bitcoin, die een zware focus op de vrijheid van het individu kent. Technologie blijft echter een neutraal concept en kan altijd gebruikt worden door zij die kwaadaardige bedoelingen hebben.

Ironisch dat Poetin, niet het Westen, ervoor kiest Bitcoin juist te gebruiken

De omwenteling en inclusie van Bitcoin door de Russische dictator viel glashelder te volgen tijdens het begin van dit jaar. De Russische centrale bank speelde met het idee om Bitcoin en cryptobetalingen in het algemeen te verbieden. De volatiliteit van de digitale munten zou schadelijk zijn voor Russische beleggers, zo redeneerde het instituut.

Maar plots veranderde Poetin zijn gedacht. In een interview met de Amerikaanse zakenzender CNBC toonde Poetin zich opeens een voorzichtige voorstander van de decentrale technologie. Hij noemde Bitcoin een oppotmiddel voor de toekomst en zei zelfs dat het misschien ooit kan gebruikt worden om rekeningen binnen de grondstoffenhandel te vereffenen. De plotse ommekeer van het Kremlin over de cryptomunt was opmerkelijk en doet vermoeden dat dit al lange tijd deel uitmaakte van de geplande exodus uit westerse betaalsystemen.

De ironie wil dat Poetin uiteindelijk koos voor die tweede gebruikstoepassing van Bitcoin; als digitaal betaalmiddel. Westerse beleggers, banken en bedrijven kopen Bitcoin aan om bij te houden als een soort hyperspeculatief aandeel. Bitcoin is het digitale goud met zijn perfecte schaarsheid, klinkt het op Wall Street. De totale voorraad van Bitcoin kan namelijk nooit boven de 21 miljoen stuks gaan. Zij staan er daarentegen nooit bij stil dat de digitale munten ooit echt kunnen gebruikt worden als geld.

Als we nu echter Bitcoin volledig naast ons gaan leggen in het Westen omdat Poetin het gebruikt, zou dat een vergissing zijn. Het potentieel van Bitcoin en blockchaintechnologie is te groot daarvoor. Satoshi Nakamoto was bovendien een radicale voorstander van een compleet open en gedecentraliseerde samenleving. En die droom ligt nog steeds meer in lijn met het wereldbeeld van het Westen, niet van Poetin en Xi.

(ddw)