Plots zijn Bouchez en De Croo weer beste vrienden: liberalen spelen volop “samen uit, samen thuis” in de campagne, met gedeelde events en één lijst in Brussel

Van gezworen vijanden naar ‘brothers in arms’: alleen Georges-Louis Bouchez (MR) en Alexander De Croo (Open Vld) kunnen het met uitgestreken gezicht. Aan dezelfde Brusselse Grote Markt waar 170 jaar geleden de liberale partij gesticht werd, kwamen ze zopas met “één gemeenschappelijk politiek project”. De bedoeling is dat Bouchez en De Croo samen campagne-events gaan doen, en ook samen voorstellen neerleggen “om het potentieel van België optimaal uit te spelen”. Meer dan opvallend, omdat De Croo en Bouchez de afgelopen Vivaldi-jaren achter de schermen bij momenten elkaars bloed konden drinken. En ook de onderhandelingen over één lijst voor de Kamer in Brussel gingen keihard, tussen beiden. Daarbij blijken de stemmen van de populaire communist Youssef Handichi, die de overstap van de PVDA naar de MR maakt, nu het smeermiddel: hij zal op drie staan op de Kamerlijst van MR en Open Vld. Alexia Bertrand (Open Vld) neemt dan de vierde plek.

In het nieuws: De van elkaar vervreemde blauwe familie houdt een goed georchestreerde reünie.

De details: Premier De Croo en partijleider Bouchez maken van één gemeenschappelijke Kamerlijst plots veel meer. Ze gaan zich presteren als één blok, in de verkiezingen, maar vooral erna. Dat moet het vel van Bouchez redden, en het voortbestaan van Open Vld garanderen.

In een klassieke zaal op de Brusselse Grote Markt, tegenover het Brusselse stadhuis “waar 170 jaar geleden de liberale partij gesticht werd”, dixit Bouchez, stelden Open Vld en MR vandaag hun gemeenschappelijke voor de Kamer in Brussel voor. “Vandaag zijn we verenigd en gemotiveerd voor het Belgisch project”, zo lanceerde Bouchez in zijn gekende bombastische stijl. “We gaan samen dit land veranderen.”
De Croo en Bouchez stonden zij aan zij in het zaaltje, wat op zich al opmerkelijk was. Want spanningen tussen beiden liepen hoog op, de afgelopen regeringsjaren. Het wederzijds misprijzen en de ergernis bereikte daarbij makkelijk de andere coalitiepartners, en evengoed de pers: van discretie in de blauwe familie was geen sprake.
In tal van dossiers, van kernenergie, over de pensioenen en de gokindustrie tot de begroting: telkens kwam De Croo Bouchez tegen, vaak via zijn telegeleide vicepremiers in de kern.
Maar niets van dat alles vandaag. De Croo en Bouchez leken op de persconferentie alles uit het verleden vergeten te zijn. “We hebben heel hard gewerkt aan dit project de afgelopen maanden. Onze gemeenschappelijk lijst in Brussel is deel van een groter verhaal, van een gemeenschappelijke campagne, met gezamenlijke evenementen”, zo stelde De Croo.
Die stak daarbij zijn ondertussen gekende verkiezingsretoriek nog eens af. “We hebben ons land goed beschermd met de voorbije regering, we hebben onze economie beschermd, onze koopkracht beschermd, onze veiligheid, ons land staat er sterker voor dan we ooit gedacht hadden.”
En tegelijk lanceerde De Croo de opstap naar zijn “grote liberale samenwerking’: “De volgende regering zal ons land nog meer moeten doen groeien, met een nieuw project, dat het potentieel van ons land volledig tot ontplooiing laat komen. En als ik spreek over het potentieel, dan is er misschien één grootste groeipool, Brussel. En het wordt tijd dat Brussel opnieuw aan tafel zit met het politieke gewicht dat het verdient. Daarom is deze lijst zo belangrijk”, zo stelde De Croo, met een stevige handdruk die volgde, plus een extra arm erbij, om toch maar te onderstrepen hoe goed hij en Bouchez nu vasthangen aan elkaar.

Waarom dit ertoe doet: MR en Open Vld verzekeren zich van garanties over hun beider toekomst, na de verkiezingen.

Voor de MR speelt het overleven van Bouchez zelf mee. Het is een publiek geheim dat Paul Magnette (PS), Jean-Marc Nollet (Ecolo) en Maxime Prévot (Les Engagés) hem liefst uit elke coalitie kegelen. Dat zou meteen het einde van het voorzitterschap bij de MR van de man uit Bergen betekenen.
Net daarom is het Brusselse gewest van groot belang voor Bouchez: daar kan Open Vld een regeringsvorming blokkeren aan de kleine Vlaamse kant, als men de MR aan Franstalige kant alweer buitenspel zou zetten. Open Vld belooft deze keer daar wel woord te houden, in 2019 bleek die “samen uit, samen thuis”-eed niet veel waard te zijn.
Maar die Brusselse regering geeft Bouchez zo wel mogelijk een breekijzer, om er ook opnieuw in de Waalse regering bij te zijn. Een voet tussen de deur, zo u wilt.
En tegelijk belooft de MR om dan federaal, waar ze waarschijnlijk ook nodig zullen zijn, toch Open Vld aan boord te houden. Dat zou, gezien de electorale dreun waar Open Vld zich aan moet verwachten, wel eens hele welkom kunnen blijken.
“Het is echt een pact, een diepe samenwerking. We gaan samen België hervormen. Met één platform en één project dat we samen gaan presteren”, zo stelde Bouchez, om er de juiste saus over te smeren.

In praktijk bij de blauwe ‘familie’: Meteen dus ook één Brusselse lijst. Eindelijk, na weken armworstelen.

De symbolische én praktische uitwerking, nu al, zit hem in een gemeenschappelijke liberale lijst voor de Kamer in Brussel. Dat is ondertussen meer en meer de norm geworden in de hoofdstad: Vlaamse partijen kunnen op eigen houtje geen zetel halen in Brussel voor de Kamer, Groen surfte zo naar een zetel voor Tinne Van der Straeten (Groen) in 2019, en ook PVDA haalde op die manier Nederlandstalige zetels in Brussel. Deze keer heeft ook cd&v gewoon mensen op de lijst van Les Engagés, onverkiesbaar weliswaar. En ook de PS en Vooruit zouden samen een lijst maken.
Maar bij de liberalen werd het spel wel keihard gespeeld tussen Bouchez en De Croo: normaal zou Sophie Wilmès (MR) die lijst trekken, en rekende men op vier zetels. Alexia Bertrand kreeg in dat scenario de vierde plek.
Maar de exit van Wilmès naar de Europese lijst, maakte dat alle onderhandelingen overgedaan moesten worden. De Croo eiste nu de derde plaats voor Bertrand: met een zwakkere lijsttrekker was een vierde plaats plots erg onzeker.
Bouchez zwoer een dure eed: “Nooit Bertrand op drie”. Hij was nog niet vergeten hoe de huidige staatssecretaris zijn partij had verlaten voor Open Vld. Maar Bertrand en De Croo hadden tegelijk een geheim wapen: Youssef Handichi.

Een opvallende transfer: De populaire Brusselaar Youssef Handichi maakt de overstap van PVDA naar de MR. Hij werd het ontbrekende puzzelstukje voor Open Vld en MR.

Gisteren kondigde Bouchez Handichi aan als een nieuwe versterking op zijn Brusselse lijst voor de Kamer. In 2019 was Handichi, die toen tweede stond op de lijst van de PTB in Brussel voor het gewest, met 13.000 stemmen een absolute trekker. Meer dan zijn eigen lijsttrekker toen én de vierde meeste in heel het Brussels gewest.
De man, geboren in Marokko, en voormalig buschauffeur bij de MIVB, waar hij ook syndicaal afgevaardigde was, vervreemdde de afgelopen jaren steeds meer van de erg rigide geleide PVDA-PTB. Vorige maand verliet hij de fractie van de communisten in Brussel.
Zeker voor Georges-Louis Bouchez is dit een toptransfer: de Franstalige liberalen scoren traditioneel goed in Brussel, maar vooral in de rijkere gemeenten in het westen en zuiden van de hoofdstad. In de noordrand, waar etnische stemmen het verschil maken, is een dergelijk electoraal gewicht meer dan welkom. Naast minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR), die tweede staat op de lijst voor het Brussels gewest, heeft hij nu nog een kandidaat waar hij hoopt in het noorden en oosten van Brussel mee te kunnen uitpakken.
De reacties bij de andere partijen waren vol ongeloof: een communist bij de MR? Het is bovendien niet moeilijk om oude commentaren van Handichi op te zoeken, die wel bijzonder kritisch waren tegenover Bouchez en co. Van zowat alle andere Franstalige partijen regende het verontwaardiging en hoon.
Maar Handichi toont de nodige ideologische flexibiliteit: de man sprak zich in het verleden uit voor rituele slachting, maar veranderde van mening bij zijn overstap. Nu is hij tegen onverdoofd slachten, en voor een strikte scheiding van kerk en staat. “Ik ontken mijn politieke achtergrond niet, maar ik ben al heel lang liberaal”, zo stelde hij zelf. “Ik ben er vast van overtuigd dat de MR op dit moment de juiste antwoorden geeft op de sociale noodsituatie.”
Alleen: het was echt niet Bouchez die in werkelijkheid Handichi binnenhaalde bij de liberalen, maar Alexia Bertrand. Beiden kenden elkaar via het Brussels Parlement en Bertrand hielp Handichi stevig bij het opzetten van een eigen zaak. Zo gingen ze samen in januari praten op de kunstbeurs BRAFA in Brussel met verschillende ondernemers, om het project van Handichi te lanceren.
Die toonde zich vervolgens in de eerste plaats loyaal aan Bertrand: als zij geen deftige plek op de Brusselse lijst kreeg, weigerde hij de overstap naar MR, en overwoog hij zelfs om met Bertrand een eigen Open Vld-lijst te maken.
De oplossing is nu elegant voor iedereen: Bertrand toch op vier, maar met stemmenkanon Handichi boven haar zijn er vermoedelijk meer dan genoeg extra stemmen om haar ook verkozen te raken.

In het nieuws: Nieuwe cijfers over de kost van rente op de staatsschuld.

Na de zeven vette jaren, waarbij België tussen september 2014 en juni 2022 telkens kon gaan lenen met negatieve rente op korte termijn, zijn de magere jaren aangebroken. Daarbij is er wel degelijk gevaar voor de zogenaamde ‘rentesneeuwbal’: de kost om de grote staatsschuld te blijven financieren die zelf steeds groter wordt.
Die stijgen door van 6,9 miljard in 2021 naar bijna 10 miljard dit jaar. De factuur dreigt een strop te worden.

505,3 miljard euro. De Belgische staatsschuld schoot vorig jaar finaal door het plafond van die 500 miljard: nog eens een forse stijging. In 2020, toen Vivaldi van start ging, zat men op 424,6 miljard.
Maar belangrijker dan het totale cijfer van die Belgische schuld is de manier hoe men die schuld kan financieren. En dat is ondertussen wel duidelijk dat de vette jaren voorbij zijn. Door de lage rente van de Europese Centrale Bank gedurende lange tijd, kon de kost van die staatsschuld fors dalen:
- In 2012 betaalde België 12,4 miljard euro of 3,21 procent van het bbp aan de schuld, het hoogste bedrag in jaren.
- Dat bedrag bleef systematisch dalen, zowel de rente op korte termijn (die zelfs jaren negatief was) als lange termijn ging tot historisch lage tarieven.
- In 2022 bereikte men de bodem, het ging met nog 6,86 miljard en 1,24 procent van het bbp naar een minimum.
- Maar sindsdien gaat het pijlsnel. In 2023 was het al opnieuw 8,5 miljard en 1,47 procent van het bbp.
- Voor dit jaar zijn er nieuwe updates van het Agentschap van de Schuld, in La Libre: België zou in totaal 9,7 miljard gaan, of 1,6 procent van het bbp.
- Voor volgend jaar stijgt dat door naar 10,9 miljard of 1,74 procent van het bbp.
- De projecties die het Agentschap in januari in de Kamer toonde werkten met iets meer optimistische cijfers, de huidige update zit hoger. In dat scenario ging de federale schuld naar een rentesneeuwbal van 13,8 miljard in 2028. Dat is meer dan 2 procent van het bbp.
Toch even voor de goede orde: het totale federale budget van de politie ligt vandaag rond de 2,7 miljard euro per jaar. Aan de rente op de schuld betaalt de belastingbetaler dus vele malen meer. Wie federaal straks nog ruimte voor beleid wil vrijmaken, werkt best wel degelijk ook aan de afbouw van schuld.

Opvallend: De markten reageren niet of nauwelijks op de geflopte staatsbon. Maar op termijn is wel de geloofwaardigheid van het Agentschap van de Schuld in het geding.

Met maar dik 400 miljoen euro opgehaald voor de nieuwste staatsbon, terwijl men op 6 miljard euro hoopte, sloeg België niet meteen een goed figuur. Alleen, die flop deed de prijs van Belgisch staatspapier nauwelijks bewegen: de markten zijn niet onder de indruk.
Dat hoeft ook niet te verbazen: al meermaals heeft België aangetoond dat er een enorme massa Belgische spaarders is die, als ze bijvoorbeeld fiscaal gestimuleerd worden, bereid zijn enorme bedragen te lenen aan ‘hun’ overheid. De 22 miljard van de vorige staatsbon afgelopen zomer was daar het ultieme bewijs van.
Tegelijk valt wel op dat het Agentschap voor de Schuld en met name topman Jean Deboutte voor het eerst zo wel in heel politiek vaarwater kwamen. Het conflict in de aanpak van het beheer van de schuld werd openlijk op straat uitgevochten, tussen Deboutte en staatssecretaris van Begroting Alexia Bertrand (Open Vld) en zelfs premier Alexander De Croo (Open Vld).
“Dat was niet echt het fraaiste moment van het Agentschap. Want ze werden openlijk voor schut gezet door de regering. Dat komt de geloofwaardigheid niet ten goede, en dat dreigen we mogelijks allen straks duur te betalen”, zo zegt een hoge bron.

Waarom dit van belang is: Een absolute expert in begroting, Wim Moesen, legt alweer de vinger op de wonde. “De begroting was een grabbelton voor elke partij.”

KULeuven-professor Moesen loopt ondertussen tegen de 80 jaar aan, maar blijft nog zeer actief in het volgen van de begroting en de staatskas. Hij heeft een nieuwe paper klaar, waarin hij het werk van Vivaldi vergeleek met de rest van Europa. In De Morgen slaat hij spijkers met koppen.
De Vivaldi-regering was een slechte leerling van de Europese klas: “In geen enkel jaar van deze legislatuur was het begrotingstekort van België kleiner dan dit van het gemiddelde in het eurogebied. We hadden een tekort van gemiddeld 5,6 procent per jaar, een derde meer dan in andere landen”, zo stelt hij.
Daar volgt hij wel de analyse van premier De Croo en co dat dit land relatief goed door de twee crisissen kwam, COVID-19 en de oorlog in Oekraïne. De economie groeide met 1,1 procent gemiddeld, net iets hoger dan de 0,9 procent van de eurozone. Alleen was de kost navenant, zo stelt Moesen vast.
“De regering-De Croo is zwaar uit de bocht gegaan”, zo vindt hij. Want Europa schortte de strenge begrotingsnormen op: landen mochten meer tekort hebben dan 3 procent van het bbp. Maar volgens Moesen heeft Vivaldi die “mildheid van Europa gretig aangegrepen om extraatjes uit te delen aan de eigen achterban”. “Alsof de begroting een grote grabbelton is.”
Staatssecretaris Bertrand wilde nog niet reageren, ze wil eerst de paper van Moesen bestuderen.
Vanuit de oppositie heeft de specialist begroting van N-VA, Sander Loones, wel een reactie klaar. “Zo wordt alweer een riedel van de regering-De Croo doorprikt. Open vld probeert de indruk te wekken dat ze toch wat op de centen hebben gelet deze legislatuur, maar professor Moesen toont haarfijn aan dat België slechter doet dan de andere Europese landen. Vivaldi is een linkse regering en dat zie je aan de rode cijfers.”

Genoteerd: De Europese Commissie zet door met haar defensieplannen.

Ze hadden het al meermaals aangekondigd: één serieuze defensie-strategie voor Europa, met volgende keer ook een Europees Commissaris van Defensie. De Commissie pakte gisteren uit met de concrete cijfers: ze gaan 1,5 miljard aan subsidies geven om de Europese defensie-industrie verder uit te bouwen. Dat geld komt boven op de 6 miljard die al voorzien was hiervoor.
Er moet in ruil wel meer gezamenlijk aangekocht worden, en meer uniform gewerkt. Tegen 2030 moet al 40 procent van al het militair materiaal als één geheel aangekocht zijn en tegen 2035 zelfs 60 procent. En die aankopen moeten in Europa gebeuren, voor 50 procent: vandaar dat er wel een industrie moet zijn, die het ook effectief hier maakt.
Of dat alles genoeg is om op korte termijn het verschil te maken in de oorlog in Oekraïne, is maar zeer de vraag. De Europese Commissaris voor Industrie Thierry Breton sprak van een fonds van zo’n 100 miljard euro, maar dat lijkt vooral nu al opgezet, om te kunnen inspringen en de rol van de VS over te nemen, als effectief Donald Trump zou verkozen worden in de VS.
Zogenaamde “oorlogsbonds” of “defensiebonds”, gemeenschappelijk schuldpapier voor heel de EU om de militaire inspanningen te financieren, een idee waar ook de Belgische minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) mee speelde, liggen niet op tafel: Duitsland is er te fel tegen gekant.

On the campaign trail: De EPP, de Europese christendemocraten komen samen in Boekarest. Daar nemen ze een ruk naar rechts.

Ze was de Commissievoorzitter die vocht met hand en tand, samen met de ‘groene tsaar’ Commissaris Frans Timmermans, om de ‘European Green Deal’ er door te krijgen. Maar nu, met de verkiezingen in aantocht, heeft de Duitse Ursula von der Leyen de ene na de andere bocht genomen. En telkens is die bocht naar rechts.
Zo komt er op het tweedaagse verkiezingscongres van de EPP in Roemenië een pak voorstellen op tafel die toch afwijken van de lijn die von der Leyen de afgelopen jaren aanhield. Een heel symbolische daarbij: de verbrandingsmotoren. Die wil de EU eigenlijk bannen in nieuwe wagens vanaf 2035. Maar de Duitse auto-industrie is radicaal tegen, en dus willen de Duitse christendemocraten een bocht.
Over landbouw en de bijhorende Natuurherstelwet, nam de EPP de afgelopen weken al een veel negatievere positie in: de wet werd met een flinterdunne meerderheid, en tegen de partij-orders in, toch nipt goedgekeurd in het Europees Parlement.
En ook op vlak van migratie neemt de EPP nu toch een stevig standpunt in, dat afwijkt van wat cd&v jarenlang in België als lijn heeft uitgezet. De Europese christendemocraten pleiten plots wel voor opgang in een “veilig derde land”.
Welke landen dat zouden zijn, wordt niet gezegd. Maar in het Verenigd Koninkrijk werkte men een soortgelijke deal uit met Rwanda. Al lijkt het erop dat de EPP vooral aan de Albanië-deal denkt, als voorbeeld. Die deal sloot de rechtse Italiaanse premier Georgia Meloni met haar buurland. De Italianen gaan immers op Albanees grondgebied tot 35.000 asielzoekers opvangen die een aanvraag voor Italië indienen, buiten de grenzen van de EU dus.
Verder moet Frontex, dat de Europese grenzen bewaakt, uitgroeien van 10.000 man nu tot 30.000 mensen, die echte bewaking kunnen doen.

On the campaign trail (2): Vincent Van Quickenborne wordt verder donkerblauw.

Dat hij een andere ideologische kant van zichzelf had teruggevonden in de politiek, was al langer duidelijk in de Kamer. Maar nu lanceert oud-vicepremier Van Quickenborne weer een voorstel dat zijn coalitiepartners van de PS helemaal de gordijnen moet injagen.
De PS en Magnette waren immers met een vierdagenwerkweek gekomen, of liever 32 uur dus nog per week. Van Quickenborne legt nu een werkweek van 48 uur op tafel: als mensen overuren willen kloppen, moeten ze dat kunnen doen zonder beperkingen van de 100 overuren maximum per jaar, vindt hij.
In Het Nieuwsblad legt hij z’n voorstel uit: “Iemand die vandaag 38 uur per week werkt, kan 10 weken lang 10 overuren presteren. Dan houdt het, voor dat jaar, op. Wat bizar is, gelet op de krapte op de arbeidsmarkt. En het feit dat veel werknemers vragende partij zijn om bij hun baas regelmatig wat overuren te presteren.”
En ‘Q’ heeft een wetsvoorstel klaar, dat gestemd kan worden in de Kamer. De kans dat dit lukt is nihil: de socialisten zien dit helemaal niet zitten. Het ABVV, de socialistische vakbond, reageerde al scherp: “Die aanmoediging van overwerk moet nu eindelijk eens stoppen. Wij pleiten daarentegen voor een reductie van het aantal overuren, door ze fiscaal minder aantrekkelijk te maken voor werkgevers.”

On the campaign trail (3): Bart De Wever (N-VA) toont zich nog eens van zijn meest ascetische kant.

Een man met een missie, zo blijkt De Wever andermaal, in een gesprek met Het Laatste Nieuws, waarbij men “op zoek gaat naar de mens achter de politicus”. Eerste in de rij is dus de N-VA-voorzitter.
“Ik volg mijn roeping. Ik ben een zeer gelukkig mens. Ik heb geen hobby’s, ik kijk geen televisie, ik heb geen uitgebreid sociaal leven met vrienden. Ik doe aan politiek. Of ik lees boeken die daar relevant voor zijn. Het enige wat ik daarnaast nog doe, is proberen om fysiek in orde te zijn. Maar zelfs dat gebeurt in functie van het kunnen uitoefenen van het beroep.”
Over de tol voor zijn familie is hij duidelijk: ”Mijn kinderen hebben nooit anders geweten dan dat hun vader altijd afwezig was. Dat vader op straat wordt aangesproken of uitgescholden, dat is normaal voor hen. Dat er doodsbedreigingen binnenkomen, dat er incidenten zijn aan de woning, dat maken zij al jaren mee. Dat zijn de omstandigheden waarin de kinderen zijn opgevoed. Hier is eens een deur ingetrapt door een drugsdealer die de kinderen wou vermoorden. Ik zeg niet dat iedereen dan kalm blijft. Maar wij functioneren verder.”
En opvallend: hij zet andermaal hoog in. Het is het premierschap of niets. “Ga ik leiden, ga ik in de cockpit zitten? Op dat vlak is het wellicht nu of nooit. En als het niet nu is, zie ik het in 2029 niet meer gebeuren. Het is misschien ook niet helemaal gezond dat ik het nog zou proberen.”