Key takeaways

• De EU staat onder druk van de Verenigde Staten om haar digitale regelgeving in te trekken, waaronder de Digital Markets Act en de Digital Services Act.
• Hoewel de EU vasthoudt aan haar digitale soevereiniteit, kan zij overwegen om haar bestaande handelsovereenkomst met de VS te herzien als de dreigementen van Trump toenemen.
• Experts vrezen dat toekomstige wetgeving gemanipuleerd kan worden om de digitale regelgeving van de EU af te zwakken onder druk van de VS.

De Europese Unie bevindt zich in een hachelijke positie na de nieuwe dreigementen van Donald Trump met betrekking tot digitale regelgeving.

Dreigementen Trump

Ondanks een eerdere handelsovereenkomst met de regering-Trump om de escalerende handelsspanningen te verminderen, dreigt de Amerikaanse president in zijn laatste opmerkingen met “aanzienlijke tarieven” voor landen die hun digitale belastingen en marktregels, die als schadelijk voor de Amerikaanse technologie worden beschouwd, niet intrekken. Hoewel de EU niet expliciet wordt genoemd, is zij onmiskenbaar het doelwit van deze dreigementen.

Deskundigen hadden al gewaarschuwd voor de broosheid van de handelsovereenkomst en onderstreepten het gebrek aan soliditeit ervan. De vasthoudendheid van de Commissie om niet toe te geven aan de Amerikaanse eisen voor digitale regulering is vergeefs gebleken tegenover de niet aflatende druk van Trump. De toorn van de Commissie is gericht op de Digital Markets Act (DMA), die bedoeld is om de concurrentiebeperkende praktijken van de technologiereuzen in te dammen, en de Digital Services Act (DSA), wetgeving die bedoeld is om de transparantie van algoritmen en inhoudsmoderatie te vergroten, waardoor online platforms uiteindelijk meer verantwoording moeten afleggen.

DSA onder vuur

De DSA, die wordt gezien als een cruciaal evenwicht tussen consumentenbescherming en vrijheid van meningsuiting, wordt door Trump gezien als een groot obstakel. Terwijl de VS zich in de eerste onderhandelingen tegen de DSA richtten en daarna schijnbaar terugkrabbelden, zijn ze sindsdien teruggekeerd met nieuwe dreigementen, in een poging om een prijs te zetten op de onafhankelijkheid van de digitale regelgeving van de EU.

Ondanks de druk blijft de EU eensgezind in haar standpunt en bevestigt zij opnieuw haar soevereine recht om te reguleren. Het wijzigen van bestaande digitale wetgeving wordt gezien als een absolute rode lijn. De mogelijkheid om het handelsakkoord te herzien als de dreigementen van Trump werkelijkheid worden, is echter niet uitgesloten.

Mogelijke reacties

Binnen de EU doen discussies de ronde over het inroepen van het “anti-coercion” mechanisme. Dat is een instrument dat het mogelijk maakt om vergeldingsmaatregelen te nemen tegen derde partijen die dwang uitoefenen. Hoewel het juridisch goed in elkaar zit, vereist de implementatie ervan politieke wil en de steun van de lidstaten. Sommige, zoals Duitsland en Italië, hebben daarover al hun bedenkingen geuit.

De angst om cruciale betrekkingen met de Verenigde Staten op het spel te zetten, vooral in het licht van huidige mondiale kwesties zoals de verdediging van Oekraïne, weerhoudt sommigen ervan om volledig voor deze optie te kiezen.

Testcase

Een andere mogelijke reactie is om de houding van de EU tegenover Amerikaanse techreuzen te verzachten door de DMA en DSA minder strikt toe te passen. Experts waarschuwen dat het bevoordelen van bepaalde economische sectoren boven andere de integriteit en effectiviteit van deze verordeningen zou kunnen ondermijnen.

Het lopende onderzoek tegen X van Elon Musk wegens vermeende overtredingen van de DSA is een belangrijke testcase. Hoewel de vertragingen officieel worden toegeschreven aan juridische strategie, geloven sommigen dat de zaak wordt gebruikt als hefboom in de onderhandelingen tussen de EU en de VS.

Zorgen over toekomstige wetgeving

Daarnaast bestaat er bezorgdheid dat de aankomende “omnibuswet” over digitale vereenvoudiging gemanipuleerd zou kunnen worden om DSA te verzwakken. Deskundigen dringen er bij de Commissie op aan om ervoor te zorgen dat het wetsvoorstel niet bezwijkt onder de druk van Trump, zodat hij zijn aanvallen op andere EU-wetgeving niet opvoert.