Parijs moet inspanningen doen om zijn bistro’s en cafés als cultureel erfgoed voor de geschiedenis vast te laten leggen. Dat is de missie van een groep bistro-uitbaters uit de Franse hoofdstad. De initiatiefnemers kondigden aan in september een nominatie-dossier te zullen indienen voor een opname van de Parijse bistro’s op de lijst met immaterieel cultureel erfgoed van de Unesco.

Het dossier zal worden overgemaakt aan het Franse ministerie van cultuur, dat verantwoordelijk is voor de indiening van de aanvraag bij de Unesco. Eind volgend jaar zou de Unesco over de aanvraag een definitieve beslissing moeten nemen.

Bistro’s maken plaats fastfood

“Parijs telt vandaag ongeveer veertienduizend horecazaken,” zegt Alain Fontaine, eigenaar van het café Mesturet in de buurt van de Parijse beurs en voorzitter van de L’Association pour l’Inscription au Patrimoine Immatériel des Bistrots et des Terrasses de Paris. “Daartussen kunnen echter nog amper iets minder dan duizend bistro’s worden geteld.”

“De bistro’s vertegenwoordigen vandaag nog slechts 14 procent van het totale horeca-aanbod in de Franse hoofdstad. Twintig jaar geleden hadden zij nog een aandeel tussen 25 procent en 30 procent. De voorbije tien jaar hebben echter steeds meer kroegen en terrassen plaats moeten maken voor broodjeszaken, fastfoodrestaurants en exotische eethuizen.”

“Met de teloorgang van het bistro dreigt echter ook een karakteristieke vorm van samenleven te verdwijnen, waarbij ook de etnische, confessionele en sociale vermenging verloren dreigt te gaan,” betoogt Fontaine. “Een bescherming door de Unesco kan dat gevaar stoppen. De operatie moet garanderen dat een belangrijke pijler van de lokale populaire cultuur kan worden gered.”

Stijging huurprijzen

De populaire traditie van het Parijse bistro heeft volgens de initiatiefnemers vooral klappen gekregen van een spectaculaire stijging van de huurprijzen, die onder meer het gevolg zou zijn van de intrede van een aantal grote groepen op de lokale markt.

De actie wordt volgens Fontaine door een aantal beroemde Fransen ondersteund. Indien de bistro’s zouden kunnen worden ingeschreven op de lijst van het Werelderfgoed, zouden de uitbaters het label ‘Art de Vivre Bistrots et Terrasses de Paris’ kunnen krijgen.

Lokale terrassen

“Wij willen ook de culturele waarde van het lokale leven benadrukken,” merkt Fontaine op. “Toeristen komen niet alleen naar de Franse hoofdstad om de Eiffeltoren of het Louvre te bekijken, maar willen ook de mensen van Parijs op de lokale terrassen kunnen ontmoeten.”

Hij wijst er verder op dat het Parijse bistro in vele bioscoopfilms – van Le Fabuleux Destin d’Amélie Poulain van Jean-Pierre Jeunet tot Midnight in Paris van Woody Allen – figureert. In Parijs worden tot negenhonderd filmopnames per jaar geteld. In een groot deel daarvan zal volgens Fontaine een bistro kunnen worden opgemerkt.

Bescherming van Unesco

“Wij willen er ook aan herinneren dat de Parijzenaars na de terroristische aanslagen van bijna drie jaar geleden – waarbij ook verscheidene bistro’s werden geviseerd – bewust massaal de caféterrassen zijn gaan opzoeken,” benadrukt Fontaine. “Daarmee werd duidelijk gemaakt dat deze locaties symbolen van levenskunst en vrijheid zijn. In een wereld van toenemende standaardisatie, draagt het bistro een echte populaire cultuur.”

“De opvolging vormt echter een groot probleem,” betoogt Fontaine. “De uitbater moet zich heel wat opofferingen getroosten. Zijn werkdag duurt minstens van zeven uur in de ochtend tot elf uur in de avond. Velen brengen hun hele leven in een bistro door. Hun kinderen zijn vaak in het café opgegroeid, maar slechts weinigen zijn bereid om de uitbating over te nemen.”

“Wij willen dat ook die generaties trots zijn op het café. Met een bescherming van de Unesco zullen zij misschien wel overwegen om te blijven en inspanningen doen om de sector nieuw leven in te blazen. Dan is het Parijse bistro gered.”

De gemeenteraad van Parijs heeft onlangs te kennen gegeven om de boekenverkopers langs de oevers van de Seine als cultureel erfgoed te willen laten erkennen. Begin dit decennium werd de gastronomische maaltijd van de Fransen al in het immateriële erfgoed van de wereld opgenomen.