De essentie: Steve Desch, astrofysicus bij Arizone State University, beweerde tijdens de conferentie ‘Exoplanets in Our Backyard 2‘ begin november dat Oumuamua mogelijk afkomstig is van een exoplaneet, een planeet buiten ons zonnestelsel.

• Oumuamua werd voor het eerst geobserveerd in oktober 2017. Het object bleek van buiten ons zonnestelsel te komen en had een aantal opvallende kenmerken.
• Aanvankelijk werd ervan uitgegaan dat het object een sigaarachtige vorm had, omdat het meer licht weerkaatste dan verwacht. Uit onderzoek van 2019 blijkt echter dat Oumuamua wellicht een pannenkoekachtige gedaante aanneemt. 
• Ook vertraagde de ruimterots sneller dan verwacht toen die ons zonnestelsel verliet, tien keer meer dan een komeet zou vertragen. Samen met het feit dat er geen zichtbare staart was, noch een coma (de nevelige wolk van gas rond de kern van een komeet), leek alles erop te duiden dat Oumuamua geen komeet is, ondanks dat wetenschappers dat aanvankelijk dachten.

Gemaakt van ijs

De gevolgen: Al die kenmerken doen denken dat Oumuamua gemaakt is van een soort ijs, meent Desch.

• Desch en zijn collega Alan Jackson onderzochten hoe verschillende soorten ijs zich gedragen binnen ons zonnestelsel. Uiteindelijk konden zij berekenen dat, indien Oumuamua bestond uit stikstofijs, het de juiste massa en albedo (het weerkaatsingsvermogen of ‘witheid’) zou hebben om de geobserveerde vertraging te verklaren.
• Ook de vorm kan verklaard worden door dergelijke compositie. Oumuamua’s baan bracht het object tot op zo’n 0,2 astronomische eenheden (AE) van de zon (20 procent van de afstand tussen de aarde en de zon). Toen het object zich zo dicht bevond, is het wellicht 95 procent van zijn massa kwijtgeraakt. Voor dat gebeurde, zou Oumuamua en veel minder extreme vorm hebben gehad.

Pluto-achtige planeet

De implicatie: Indien Oumuamua inderdaad grotendeels uit stikstofijs bestaat, zijn er maar een handjevol plausibele verklaringen voor.

• Binnen de buitenste regionen van ons zonnestelsel zijn er slechts een aantal plaatsen waar zo’n brok stikstofijs vandaan zou kunnen komen. Het gaat onder andere om Pluto en mede-dwergplaneet 225088 Gonggong. Volgens Desch is de kans dat het fragment van zo’n exoplaneet uit ons eigen zonnestelsel afkomstig is echter klein.
• Desch denkt dat we beter naar buiten ons zonnestelsel kijken. Onze zon is immers niet de meest voorkomende soort. De meeste sterren zijn zogenaamde rode dwergen, sterren die een stuk kleiner en koeler zijn dan onze zon. Zij zijn beter in staat om Pluto-achtige werelden, gekapseld in stikstofijs, te produceren.
• Volgens berekeningen van Desch en Jackson is de kans dat dergelijke sterren ijsfragmenten van hun planeten de ruimte inslingeren, bovendien 40 keer groter dan in ons zonnestelsel. 

De conclusie: Volgens de wetenschappers is Oumuamua een fragment van een Pluto-achtige exoplaneet die enkele honderden miljoenen jaren geleden werd losgerukt van zijn planeet. 

(bg)