Er komen negatieve reacties op het nieuws dat dat de Vlaamse Belastingdienst ANPR-camera’s gaat gebruiken om nummerplaten van ongekeurde auto’s te spotten. Weer een stap richting een surveillancestaat, zeggen privacy-activisten.

Waar het om draait: ANPR staat voor Automatic Number Plate Recognition. De camera’s voor nummerplaatdetectie zijn zowel op de snelwegen geplaatst als in lokale politiezones. Eind vorig jaar stonden er ongeveer 1.700 ANPR-camera’s langs de Belgische wegen, maar dat aantal zou tegen eind dit jaar ruim moeten verdubbelen naar 4.200 camera’s.

Het nieuws: De Vlaamse Belastingdienst (Vlabel) zal vanaf eind dit jaar de bevoegdheid krijgen om via ANPR-camera’s te controleren of auto’s in orde zijn met hun keuringsbewijs, zo schrijft De Tijd vandaag. Dat is een nieuwe toepassing van de nummerplaatherkenning, waar voorheen geen sprake van was.

“Function creep”

De reacties: Volgens privacy-experts gaat het om een typisch voorbeeld van function creep, waarbij de oorspronkelijke functie van een surveillance-middel almaar breder geïnterpreteerd wordt, tegen de aanvankelijke beloftes van een “strakke” toepassing in. Ook wordt gevreesd dat meer ambtenaren toegang gaan krijgen tot de privacygevoelige lokalisatiedata.

• Enkele jaren geleden verzekerden de bevoegde politici nog dat de ANPR-camera’s alleen zouden gebruikt worden voor verkeersovertredingen en om geseinde voertuigen van zware criminelen of terroristen op te sporen.
• “Een verlopen keuring maakt je toch nog geen onderdeel van de ‘zwaarste criminelen’. Bovendien kon politie al controleren via ANPR daarop, geen nood om ook even de Vlaamse Belastingdienst en haar talloze ambtenaren toegang te verlenen”, zo reageert privacy-expert Matthias Dobbelaere-Welvaert op Twitter.

Correct voorspeld: De Vlaamse Toezichtscommissie waarschuwde in een richtlijn twee jaar geleden al voor het fenomeen:

• “De VTC stelt vast dat er niet alleen steeds meer en meer ANPR-camera’s worden geplaatst, maar er is ook een duidelijke tendens waarbij geplaatste camera’s ook voor steeds meer bijkomende doeleinden worden gebruikt – en dit minstens deels vanuit de behoefte om de gedane investeringen beter te laten renderen”, schreef de toezichthouder.
• “Het risico voor de rechten en vrijheden van de burger wordt dus ook almaar groter. Hoe meer camera’s, en hoe meer manieren waarop deze worden gebruikt, hoe meer en hoe vaker mensen het voorwerp van surveillance, tracering en profilering kunnen worden.”