De graanprijzen waren al aan het stijgen voordat Rusland Oekraïne binnenviel. Sinds de oorlog zijn ze alleen maar toegenomen. Dat geldt vooral voor tarwe, maïs en soja. Voedselonrust gaat altijd vooraf aan sociale onrust. Dit is wat de geschiedenis ons leert.
In één jaar tijd is de prijs van tarwe met 90 procent gestegen, haver met 64 procent, maïs met 32 procent en soja met 20 procent. Deze producten vormen de basis van onze voeding. Miljarden mensen over de hele wereld worden rechtstreeks getroffen door deze aanzwellende inflatie.
“Vergeet niet dat de Arabische lente en de Franse revolutie begonnen zijn met broodrellen”, aldus Sal Gilbertie, CEO van Teucrium, de grootste Amerikaanse emittent van exchange traded funds die zich uitsluitend richt op landbouwfondsen. “Het is een bijbelse gebeurtenis als je geen tarwevoorraden meer hebt”, zegt hij tegen Yahoo Finance.
Gilbertie denkt niet dat er een wereldwijd tekort aan tarwe zal ontstaan, maar de prijzen zouden dramatisch kunnen blijven stijgen voor de meest kwetsbare mensen, ook in het Westen.
“Oekraïne domineert de zogenaamde zonnebloemzadenmarkt”, zei hij. “Zonnebloemolie is een belangrijk bestanddeel van bakolie en voedingsmiddelen, en je ziet ook een toename in de prijzen van palmolie en sojaolie. Dit is een groot probleem, vooral voor de armste mensen, voor wie voedsel een groot deel van hun dagelijks budget uitmaakt.”
India en China zijn de twee grootste producenten van tarwe. Maar het overgrote deel van hun productie is voor de binnenlandse markt. De grootste exporteur van tarwe is Rusland. Oekraïne staat op de vijfde plaats op de wereldranglijst.
Voorraadbeheer: onzekerheid
De westerse sancties tegen Rusland betekenen in de praktijk dat tarwe die daar al geoogst is, voorlopig niet meer wordt aangekocht. Wat Oekraïne betreft, wordt ook verwacht dat de tarwevoorraad dit jaar niet zal worden uitgevoerd. Niemand weet zeker wat er met de tarwe die momenteel wordt geplant, gaat gebeuren. Het gaat om tarwe die in vorige herfst is gezaaid en in de lente ontspruit en groeit.
Hetzelfde geldt voor maïs en zonnebloemen die normaliter in het voorjaar worden geplant. Het is niet duidelijk of de landbouwers dit jaar over de normale productiemogelijkheden zullen beschikken, en of zij bijvoorbeeld over voldoende brandstof en meststoffen zullen beschikken. Dit alles zorgt voor veel onzekerheid en zal de prijzen in de komende maanden opdrijven.
Er wordt veel gesproken over energieprijzen, maar we moeten ook de graanprijzen en dus de voedselprijzen in het oog houden. Het evenwicht tussen vraag en aanbod moet worden hersteld. In Europa zou dit kunnen betekenen dat veel braakliggende grond weer in gebruik wordt genomen.
(am)