Afgelopen dinsdag werd een vijfde oceaan officieel en internationaal erkend door de National Geographic Society. De oceaan is al een tijdje op onze aardbol terug te vinden, maar werd nooit officieel erkend als een volwaardige oceaan. Nu dus wel. Daarmee verschijnt de Zuidelijke Oceaan binnenkort op onze kaarten. 

De Zuidelijke Oceaan is het water rond Antarctica, op de Zuidpool. Lange tijd werd dit water gewoon beschouwd als het koudere verlengstuk van de Indische, Stille en Atlantische Oceaan. Wetenschappers zijn echter al vele jaren van mening dat dit gebied genoeg specifieke kenmerken heeft om als oceaan te worden aangemerkt.

Op 8 juni, Wereldoceanendag, heeft de National Geographic Society, die de wereld in kaart brengt, besloten deze vijfde oceaan officieel te erkennen. ‘Deze verandering is de laatste stap in de officiële erkenning van dit oceaangebied, omdat het in ecologische zin een aparte wereld is’, zegt Alex Tait, hoofdcartograaf van de National Geographic Society. 

Unieke kenmerken

‘Iedereen die er wel eens is geweest, zal grote moeite hebben om uit te leggen wat er zo fascinerend aan is, maar ze zullen allemaal beamen dat de gletsjers er blauwer zijn, de lucht kouder, de bergen imposanter en de landschappen majestueuzer dan waar dan ook ter wereld’, zegt Seth Sykora-Bodie, National Geographic-onderzoeker. 

De Zuidelijke Oceaan onderscheidt zich door zijn stroming. De vier oceanen die ons allen welbekend zijn – de Atlantische Oceaan, de Grote of Stille Oceaan, de Indische Oceaan en de Noordelijke IJszee – worden gedefinieerd door de continenten waardoor ze worden ingesloten. Zo ligt de Atlantische Oceaan tussen Europa, Afrika en Amerika.

Wetenschappers geloven dat de zogenoemde ‘Antarctische circumpolaire stroming’ ongeveer 34 miljoen jaar geleden is ontstaan. Die stroming gaat van west naar oost, in een band rond de 60 graden zuiderbreedte. Dit is nu de noordgrens van de Zuidelijke Oceaan.

Binnen deze band is het water kouder dan in de drie aangrenzende oceanen en is het ook minder zout. De stroming trekt zeewater uit de andere oceanen en transporteert meer water dan welke oceaanstroming dan ook. Omdat de oceaanbodem zo koud is en een hoge dichtheid heeft, wordt er CO2 opgeslagen in de diepzee. De Zuidelijke Oceaan speelt dus een cruciale rol op het gebied van ons klimaat. 

Uniek ecosysteem

Veel diersoorten, zoals walvissen, pinguïns en zeehonden, migreren ook elk jaar naar de Zuidelijke Oceaan. Dat is ook het geval voor bultrugwalvissen, die er zich voeden met krill (garnaalachtig plankton). Sommige vogels reizen ook heen en weer tussen Antarctica en andere continenten. National Geographic hoopt dat door de erkenning van deze vijfde oceaan, dit gebied en zijn fauna beter beschermd zal worden.

(jvdh)